وَ الَّذِينَ اسْتَجَابُواْ لِرَبهِِّمْ وَ أَقَامُواْ الصَّلَوةَ وَ أَمْرُهُمْ شُورَى‏ بَيْنهَُمْ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُون‏(شوری/38)

و كسانى كه [نداى‏] پروردگارشان را پاسخ [مثبت‏] داده و نماز برپا كرده ‏اند و كارشان در ميانشان مشورت است و از آنچه روزيشان داده ‏ايم انفاق مى ‏كنند.

يك انسان هر قدر از نظر فكرى نيرومند باشد نسبت به مسائل مختلف تنها از يك يا چند بعد مى ‏نگرد، و لذا ابعاد ديگر بر او مجهول مى ‏ماند، اما هنگامى كه مسائل در شورى مطرح گردد و عقلها و تجارب و ديدگاههاى مختلف به كمك هم بشتابند مسائل كاملا پخته و كم عيب و نقص مى ‏گردد، و از لغزش دورتر است.

 در اين آيه ‏تنها انفاق در مسائل مالى را بيان نمى ‏كند بلكه انفاق از تمام آنچه خداوند روزى داده است از مال از علم از عقل و هوش و تجربه از نفوذ اجتماعى و خلاصه از همه چيز.

لذا انفاق مخصوص مال نيست بلكه از علم و آبرو و قدرت نيز بايد به ديگران كمك كرد. «مِمَّا رَزَقْناهُمْ» ومشورت کردن ومشورت دادن به دیگران باعلم و آگاهی، نمونۀ عملی انفاق کردن است.

قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلىَ‏ عِلْمٍ عِندِى أَ وَ لَمْ يَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَهْلَكَ مِن قَبْلِهِ مِنَ الْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً وَ أَكْثرَُ جَمْعًا وَ لَا يُسَْلُ عَن ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ؛ (قصص/78)

[قارون‏] گفت: «من اينها را در نتيجه دانش خود يافته ‏ام.» آيا وى ندانست كه خدا نسلهايى را پيش از او نابود كرد كه از او نيرومندتر و مال‏ اندوزتر بودند؟ و [لى اين گونه‏] مجرمان را [نيازى‏] به پرسيده ‏شدن از گناهانشان نيست‏.

قارون گفت: آنچه من دارم از روى شايستگى و استحقاق است و سبب آن، دانشى است كه من دارم، آن علم و دانشى كه سبب فضيلت و برترى مردم است. علمى كه داشت اين بود كه او از تمام بنى اسرائيل به تورات داناتر بوده …(جوامع الجامع طبرسی)

اوگفته است كه آنچه من دارم احسان خدا نيست، و بدون استحقاق به دستم نيامده، و ادعا كرده كه همه اينها در اثر علم و كاردانى خودم جمع شده، پس من از ميان همه مردم استحقاق آن را داشته ‏ام، چون راه جمع آورى مال را بلد بودم، و ديگران بلد نبودند، و وقتى آنچه به دستم آمده به استحقاق خودم بوده، پس خود من مستقل در مالكيت و تصرف در آن هستم، هر چه بخواهم مى‏ توانم بكنم، مى‏ توانم آن را مانند ريك در انواع لذتها و گسترش نفوذ و سلطنت، و بدست آوردن مقام و رسيدن به هر آرزوى ديگرى صرف كنم، و سزاوار هم نيست كه كسى در كارم مداخله كند.

 اين پندار غلطى كه در مغز قارون جاى گرفته بود و كار او را به هلاكت كشانيد، كار تنها او نبوده و نيست، بلكه همه ابناى دنيا(دنیا دوستان ودنیا پرستان) كه ماديات در مغزشان رسوخ كرده، به اين پندار غلط مبتلا هستند، هيچ يك از آنان آنچه را كه دست تقدير برايشان نوشته و اسباب ظاهرى هم با آن مساعدت كرده، از اين فكر غلط بدور نيستند كه همه را از لياقت و كاردانى خود بدانند و خيال كنند مال فراوانشان و عزت زودگذر، و نيروى عاريه ‏اى، همه از هنرمندى و كاردانى و لياقت خود آنان است، اين خودشانند كه كار مى ‏كنند، و كارشان نتيجه مى ‏دهد.(تفسیر المیزان علامه طباطبایی)

آشنايى با تاريخ، بهترين درس عبرت است. «أَ وَ لَمْ يَعْلَمْ … مِنْ قَبْلِهِ»

ثروت و قدرت را احسان الهى بدانيم، نه محصول علم و تلاش خود. (مردم مى ‏گفتند: اين خداوند است كه به تو ثروت داده است، قارون مى ‏گفت: خودم بر اساس علم، آن را پيدا نموده  ‏ام.)«عَلى‏ عِلْمٍ عِنْدِي»

به علم خود ننازیم و از اخلاق قارونی بپرهیزیم که چه بسا از ما عالمتر و نيرومندتر و ثروتمندتر فراوان بودند . «عَلى‏ عِلْمٍ عِنْدِي»

غرور علمى، گاهى آن چنان انسان را خودمحور مى ‏سازد كه ديگر نقش هيچ كس يا هيچ چيز را قبول ندارد. «إِنَّما أُوتِيتُهُ عَلى‏ عِلْمٍ عِنْدِي»

قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ‏(قصص/26)

يكى از آن دو زن گفت: اى پدر، او را استخدام كن، زيرا بهترين كسى است كه استخدامش می كنى (اين مرد) نيرومند با امانت است‏.

در جریان حضرت موسی علیه السلام هنگامى كه آن حضرت  نزد حضرت شعيب علیه السلام آمد و سر گذشت خود را براى شعيب شرح داد و شعيب به وى فرمود: از دست ظالمان نجات يافتى يكى از دختران شعيب به پدر خود گفت: پدر جان! اين جوان را براى خويشتن استخدام كن. زيرا بهترين فردى كه تو بخواهى استخدام نمائى بايد آن كسى باشد كه: هم قوى و نيرومند باشد، و هم امين. و اين جوان:هم نيرومند است، و هم امين.

در الميزان از تفسير قمى نقل شده: از كجا دانستى كه قوى و امين است، گفت: قوّت او را از كشيدن دلو و آب دادن دانستم و دليل امانتش آنست كه به من گفت: تو عقب بمان راه را به من نشان بده من از قومى هستم كه به پشت زنان نگاه نمى‏ كنيم، دانستم كه او امين است.

براساس این آیه می توان دریافت که دراعضای یک خانواده همۀ اعضاء اگر گفتار عاقلانه ومنطقی داشته باشند می توانند پیشنهادخود مطرح کرده وقابل قبول است. لذا دختران نیز در خانواده براساس منطق وحکمت، حق پیشنهاد دارند ودر این مورد تفاوتی با دیگران نداشته وحرفشان خریدار دارد.چنانکه دختر حضرت شعیب چنین کرد وکلام او مورد قبول پدر واقع شدچرا که دلیل این پیشنهاد را عقلا ومنطقا بیان کرد وگفت :القویّ الامین؛ این هم نیرومند است یا به قولی تخصص دارد وهم امین است،یعنی نسبت به کار خود تعهد دارد.

فجََاءَتْهُ إِحْدَئهُمَا تَمْشىِ عَلىَ اسْتِحْيَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبىِ يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا فَلَمَّا جَاءَهُ وَ قَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تخََفْ نجََوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّلِمِينَ(قصص/25)

پس يكى از آن دو زن در حالى كه با نهايت شرم و حيا راه مى‏ رفت نزد وى آمد، گفت:همانا پدرم تو را مى‏ طلبد تا مزد اينكه براى ما (دام‏ها را) آب دادى بپردازد. پس چون به نزد او آمد و سرگذشت خود را بازگو نمود: وى گفت: بيم مدار، از گروه ستمكاران نجات يافتى‏.

عبارت «عَلَى اسْتِحْياءٍ» در محلّ حال است، يعنى آن زن، با شرم و حياى بسيار مى ‏آمد.

اصل داستان اين است كه چون دختران شعيب جلوتر از چوپانان و زودتر از روزهاى ديگر، با سير بودن كامل گوسفندان و پستانهاى پرشير آنها، پيش پدر برگشتند، پدر علّت را پرسيد، آن دو گفتند: مرد نيكوكارى را يافتيم كه بر ما ترحّم كرد و گوسفندان ما را آب داد. شعيب به يكى از آنها گفت: او را پيش من بياوريد، از اين رو يكى از آنها پيش موسى برگشت (سفارش پدر را گفت) موسى در پى دختر براه افتاد، در بين راه متوجّه شد كه باد لباس دختر را به بدنش مى‏ چسباند و اندام او را نمايان مى‏ سازد (از آن جا كه عصمت و عفّت موسى اجازه ديدن چنين منظره‏ اى را نمى ‏داد) به دختر گفت: تو از پشت سر من بيا و با گفتارت مرا راهنمايى كن.(تفسیرجوامع الجامع مرحوم طبرسی ره،ج4،ص520)

برخی گفته اند: به خدا قسم كه او هرگز ميان مردم آمد و شد نكرده بود و لكن از جمله زنان مستحييه بود كه طريق راه رفتن ميان مردم را نمى‏ دانست و هرگز با كسى از مردم تكلم نكرده بود. بنا بقولى در حين آمدن از جاده عدول نموده به كنار مى‏ آمد. چون از دور موسى را ديد پيشتر نيامد بلكه همانجا ايستاد و ندا كرد: قالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوك‏.(تفسیراثنی عشری،حسین بن احمد حسینی)

اگر كلمه” استحياء” را نكره، بدون الف و لام- آورد، براى رساندن عظمت آن حالت است، و مراد از اينكه راه رفتنش بر” استحياء” بوده، اين است كه: عفت و نجابت از طرز راه رفتنش پيدا بود.(تفسیرالمیزان، ذیل همین آیه)

از مهم ترین درسهای این آیه این است که بدانیم رفت وآمد زن در بیرون خانه باید براساس حیا وعفت باشد،و از بارزترین وبرجسته ترین کمالات زن در قرآن می باشد.

شبهايي كه به نام شب قدر موسوم اند، شاهد برگزاري مراسم احياء از سوي مساجد و حسينه و … مي باشيم كه هر يك مقيد به انجام مراسم دعا و نيايش از پاسي از شب تا هنگام سحر بوده و در اين ميان شب زنده داران عزيز نيز كه به اميد بهره معنوي بيشتر قدم به مراسم گزارده اند پا به پاي آنان تا سحر بيدارند.

احياء شب قدر به بيدار بودن شب تا سحر خلاصه نمي شود اين بيدار بودن هدفي پشتش نهفته است و آن عبادت است، بله، قرائت دعا و قرآن نيز در اين شب عبادت است اما به قول شاعر :
 
ميان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمين تا آسمان است
 
از بزرگترين اهداف احياء و شب زنده داري ها رجوع و بازگشت به خداست، هدف برقرار كردن ارتباط دلي و روحي با خداوند متعال است نه صرف ايراد كردن دعاهايي كه با حال كسالت و بي توجهي،صرفا لقلقه زبان بوده و آبي از آن گرم نمي شود.
 
اين روزها بازار وردها بسي گرم و شلوغ است، ارتباط با خدا به وردي كه سابق ميان مردم رايج بوده فروكاسته شده و متأسفانه افراد به دعا به چشم همان ورد نگاه مي كنند كه چطور بخوانند و چند بار تكرار كنند.
 
امام كاظم (عليه السلام ) فرموده است، هر كس شب قدر غسل كند و تا طلوع سپيده، شب زنده داري كند، از گناهان خود بيرون مي رود.
 
شب قدر نيز از اين امر مستثني نيست، غافل از آنكه با يك جمله و سخني كه از اعماق وجودت بر مي آيد مي تواني شب قدر را قدر نهي و با يك استغفرالله كه از صميم قلب به زبان مي آوري رحمت خداوندي را شامل حالت كني، و با لحظه اي خلوت كردن با خداي خود و در دل كردن با او رابطه ات را با ذات يگانه اش محكم تر و عميق تر سازي. بدان آنچه در اين بين حائز اهميت است شوق و نشاط در برقراري ارتباط با خداست، نه تحمل رنج بيداري شب تا صبح و در آخر دست خالي به خانه خويش بازگشتن.
 
شركت در مراسم و محافل احياء درست است كه در بردارنده فوايد و نتايج مطلوبي نيز هست اما آيا در ميان اين خستگي محافل و شلوغي و ازدحامش مي توان راهي به سوي خلوت با خدا يافت ؟ آيا نمي توان فرصت را طلائي ساخت و به جاي پرداختن به اورادي خاص روح و دل شب زنده دار را، آن هم نه در چند ساعت بلكه در زمان كمتري به گونه ايي كه از شب زنده داريش شادمان باشد، صيقل داد؟ چه نيكوست اي دوست عزيز اگر محفلي را ترتيب مي نهي هدفت بيدار كردن دلهاي شب زنده داران باشد نه باز نگاه داشتن چشمانشان.

شب قدر، شبي است بزرگ. شبي كه صاحب دلان در طول سال انتظار رسيدنش را مي كشند. شبي كه به گفته قرآن ملائكه از آسمان به زمين مي آيند و تقدير يك سال ديگر، براي بندگان رقم مي خورد. شبي كه مي توان آن را آغازي نو دانست.
 
از همين رو در روايات اسلامي تأكيدات فراواني بر بزرگداشت اين شب عظيم به وسيله شب زنده داري، مناجات، خواندن قرآن و ادعيه، برپا داشتن نمازهاي مستحبي و قرآن بر سر نهادن شده است. لكن بايد توجه داشت كه انجام اين سنت هاي نيكو لطمه اي بر واجبات نزند و خسراني جبران ناپذير را به دنبال نداشته باشد. برخي از واجباتي كه گاه در اين شب مورد غفلت واقع مي شوند در اين مجال بررسي خواهند شد.

ترك نماز صبح
 
معمولا چند ساعتي تا نماز صبح باقي است كه شب زنده داران به خانه بازمي گردند و پس از خوردن سحري خواب بر چشمانشان مستولي مي گردد. اين بهترين زمان براي شيطان است تا دست به كار شده و اجر شب زنده داران را ضايع كند. فرصتي مناسب براي ترك واجب به بهانه انجام مستحب. و بدا به حال كساني كه فريب شيطان را خورده و نتوانند بر خواب خوش چيره شوند. اين در حالي است كه صاحب ليالي قدر، امام علي (عليه السلام) در آخرين وصاياي خويش به امام حسن (عليه السلام) فرمودند:

ادامه »

ازچند سال گذشته وقتی جمعۀ آخر ماه رمضان می رسد در مجالسی که تشکیل می شود روایتی را که به پیامبراکرم صلی الله علیه واله نسبت داده اند نقل می کنند که ضمن آن ، حضرت، توصیه می کنندبه نمازی که در جمعۀ آخر ماه رمضان خونده می شود و خوانندۀ آن از قضای نمازهای چندین سالۀ خود راحت می شود. 

 اکنون با آمدن اینترنت وشبکه های اجتماعی، این روایت به سرعت منتشرشد، وچه بسیا ر افرادی که آنرا  دریافت کرده و بدون توجه به صحت وعدم آن یا معتبر یا نامعتبر بودن آن به آن عمل کرده باشند.

و آن روایت اینست:

حضرت رسول[صلی الله علیه واله] فرمودند:

هرکس نمازقضابرذمه اش داردقبل ازظهرجمعه اخره ماه رمضان دونمازه دورکعتی بخواند بعدازحمدیک آیه کرسی وپانزده مرتبه سوره کوثر؛چهارصدسال نمازقضاوبه روایتی ازحضرت علی (ع)فرمودندششصد سال نمازقضاروکفایت می کند.
بعدازنمازهم این دعارا بخوانید:

بسم الله الرحمن الرحیم یاسامع الصوت یاجامع الفوت یامحیی العظام بعدالموت صل علی محمدوال محمدواجعل لی فرجاومخرجأ مماانافیه انک تعلم وانت تقدرولااقدروانت علام الغیوب یاواهب العطایا یاغافرالخطایایاسبوح یاقدوس یارب الملائکه والروح رب اغفروارحم وتجاوزعماتعلم انک انت العلی الا عظم یاساترالعیوب یاکاشف الکروب یاغافرالذنوب یاذالجلال والاکرام برحمتک یاارحم الراحمین “
 

 برخی هم به این شکل گفتند:

هر که نماز قضا بر ذمه اش باشد قبل از ظهر جمعه آخر ماه مبارک رمضان چهار رکعت نماز به دو سلام (۲تا د

و رکعتی) بخواند و در هر رکعت بعد از حمد یک مرتبه آیة الکرسی و پانزده مرتبه سوره ی کوثر راتلاوت نماید که دویست سال نماز قضا را کفایت می کند و روایت دیگر از

 آن حضرت چهار صد سال و روایت از حضرت امیرالمومنین ششصد سال و از حضرت رسول سوال کردند مردم آخر الزمان بیش از صدسال عمر نمی کنند نماز قضاهای پدر و مادر و اقربای او را کفایت می کند بعد از نماز این دعا را بخواند.

امــّــــــــــــــــــا …

   آیا واقعا چنین نمازی ، یا هر نماز دیگه ای می تواند جبران نمازهای سالها فوت شدۀ او را بکند  در حالی که بسیار بر قضای نمازها تاکید شده است؟؟؟

از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند که چرا کسانی که در آخر الزمان زندگی می کنند رزق و روزیشان تنگ است؟

فرمودند: به این دلیل که غالباً نمازهایشان قضا است. (طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم موسوى همدانى، سید محمد باقر، ج ١٩-ص ۴۶۱و۴۶۲)

حقیقت این است که:

 اولا: طبق جستجويي که در منابع معتبر روايي شيعه شده اين روايت یافت نشده.

ثانيا: بر فرض وجود چنين روايتي مفاد آن با ساير روايات قطعي و معتبر در تعارض است. چون روايات متعددي دلالت بر «وجوب قضاء ما فات کما فات» دارد.(شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، ج‏8، ص 268.)

یعنی چه؟؟؟

يعني قضاء نمازي که فوت شده و از دست رفته، بايد همانگونه که از دست رفته باشد.

اگر دو رکعت بود دو رکعت،

اگر شکسته بوده شکسته و ..

و لذا هيچ چيزي جز بجا آوردن نمازهاي قضا شده نمي تواند جايگزين آن شود.

و برفرض صحت سند، منظور اين است كه ثواب نمازهاي قضا را دارد نه اين جاي آن را پر كند.

مثل اين كه در باره برخي كارها گفته شده ثواب حج را دارد معناي آن اين نيست كه اگر مستطيع هست نيازي به حج رفتن نيست.

لذا این شبهه به منظور تخریب باورها و ادا نشدن تکالیف مکلفین تهیه و منتشر شده ، ووظیفۀ ماست که از انتشار مطالب پیش از اطمینان از صحت انها خودداری و از انتشار آن جلوگیری کنیم .