شب قدر، شب زنده داری یا خود زنده داری؟
شبهايي كه به نام شب قدر موسوم اند، شاهد برگزاري مراسم احياء از سوي مساجد و حسينه و … مي باشيم كه هر يك مقيد به انجام مراسم دعا و نيايش از پاسي از شب تا هنگام سحر بوده و در اين ميان شب زنده داران عزيز نيز كه به اميد بهره معنوي بيشتر قدم به مراسم گزارده اند پا به پاي آنان تا سحر بيدارند.
احياء شب قدر به بيدار بودن شب تا سحر خلاصه نمي شود اين بيدار بودن هدفي پشتش نهفته است و آن عبادت است، بله، قرائت دعا و قرآن نيز در اين شب عبادت است اما به قول شاعر :
ميان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمين تا آسمان است
از بزرگترين اهداف احياء و شب زنده داري ها رجوع و بازگشت به خداست، هدف برقرار كردن ارتباط دلي و روحي با خداوند متعال است نه صرف ايراد كردن دعاهايي كه با حال كسالت و بي توجهي،صرفا لقلقه زبان بوده و آبي از آن گرم نمي شود.
اين روزها بازار وردها بسي گرم و شلوغ است، ارتباط با خدا به وردي كه سابق ميان مردم رايج بوده فروكاسته شده و متأسفانه افراد به دعا به چشم همان ورد نگاه مي كنند كه چطور بخوانند و چند بار تكرار كنند.
امام كاظم (عليه السلام ) فرموده است، هر كس شب قدر غسل كند و تا طلوع سپيده، شب زنده داري كند، از گناهان خود بيرون مي رود.
شب قدر نيز از اين امر مستثني نيست، غافل از آنكه با يك جمله و سخني كه از اعماق وجودت بر مي آيد مي تواني شب قدر را قدر نهي و با يك استغفرالله كه از صميم قلب به زبان مي آوري رحمت خداوندي را شامل حالت كني، و با لحظه اي خلوت كردن با خداي خود و در دل كردن با او رابطه ات را با ذات يگانه اش محكم تر و عميق تر سازي. بدان آنچه در اين بين حائز اهميت است شوق و نشاط در برقراري ارتباط با خداست، نه تحمل رنج بيداري شب تا صبح و در آخر دست خالي به خانه خويش بازگشتن.
شركت در مراسم و محافل احياء درست است كه در بردارنده فوايد و نتايج مطلوبي نيز هست اما آيا در ميان اين خستگي محافل و شلوغي و ازدحامش مي توان راهي به سوي خلوت با خدا يافت ؟ آيا نمي توان فرصت را طلائي ساخت و به جاي پرداختن به اورادي خاص روح و دل شب زنده دار را، آن هم نه در چند ساعت بلكه در زمان كمتري به گونه ايي كه از شب زنده داريش شادمان باشد، صيقل داد؟ چه نيكوست اي دوست عزيز اگر محفلي را ترتيب مي نهي هدفت بيدار كردن دلهاي شب زنده داران باشد نه باز نگاه داشتن چشمانشان.
شب قدر، شبي است بزرگ. شبي كه صاحب دلان در طول سال انتظار رسيدنش را مي كشند. شبي كه به گفته قرآن ملائكه از آسمان به زمين مي آيند و تقدير يك سال ديگر، براي بندگان رقم مي خورد. شبي كه مي توان آن را آغازي نو دانست.
از همين رو در روايات اسلامي تأكيدات فراواني بر بزرگداشت اين شب عظيم به وسيله شب زنده داري، مناجات، خواندن قرآن و ادعيه، برپا داشتن نمازهاي مستحبي و قرآن بر سر نهادن شده است. لكن بايد توجه داشت كه انجام اين سنت هاي نيكو لطمه اي بر واجبات نزند و خسراني جبران ناپذير را به دنبال نداشته باشد. برخي از واجباتي كه گاه در اين شب مورد غفلت واقع مي شوند در اين مجال بررسي خواهند شد.
ترك نماز صبح
معمولا چند ساعتي تا نماز صبح باقي است كه شب زنده داران به خانه بازمي گردند و پس از خوردن سحري خواب بر چشمانشان مستولي مي گردد. اين بهترين زمان براي شيطان است تا دست به كار شده و اجر شب زنده داران را ضايع كند. فرصتي مناسب براي ترك واجب به بهانه انجام مستحب. و بدا به حال كساني كه فريب شيطان را خورده و نتوانند بر خواب خوش چيره شوند. اين در حالي است كه صاحب ليالي قدر، امام علي (عليه السلام) در آخرين وصاياي خويش به امام حسن (عليه السلام) فرمودند: