ابن تيميه در كتاب منهاج السنة مى‌نويسد:

على مع الحق والحق معه يدور حيث دار ولن يفترقا حتى يردا على الحوض من أعظم الكلام كذبا وجهلا؛ فإن هذا الحديث لم يروه أحد عن النبي صلى الله عليه وسلم لا بإسناد صحيح ولا ضعيف
حديث «على با حق است و حق با او است از بزرگترين دروغ‌ها و نادانى است؛ زيرا اين حديث را هيچ كس از رسول خدا (ص) نقل نكرد است،‌ نه با سند صحيح و نه با سند ضعيف؛ پس چگونه شيعيان ادعا مى‌كنند كه همگى اين روايت را نقل كرده‌اند. (منهاج السنة ج4، ص238.)

احاديث حق با علی است و علی با حق است در روایات اهل سنت

حديث اول: « اَلْحَقُّ مَعَ ذَا »
ابويعلى موصلى متوفاي 307 در مسند خودش، نوشته‌اند:
از ابو سعيد نقل شده است كه كنار خانه رسول خدا (ص) در جمعي عده اي از مهاجرين و انصار حضرت سخن مي گفت كه على بن أبى طالب از آن جا گذشت، پس رسول خدا (ص) فرمود : : «اَلْحَقُّ مَعَ ذَا، اَلْحَقُّ مَعَ ذَا»؛ حق با او است، حق با او است.(مسند أبي يعلي، ج2، ص318، ح1052.)
و ابن حجر متوفای 852هـ و ديگران نيز اين روايت را نقل كرده اند .(المطالب العالية ج16، ص147، ح3945.)

بررسي سند روايت:

هيثمي، متوفای 807 هـ گفته است : رَوَاهُ أَبُو يَعْلَى وَرِجَالُهُ ثِقَاتٌ.
… اين روايت را ابويعلى نقل كرده و راويان آن ثقه هستند.(مجمع الزوائد ج7، ص235.)

حديث دوم: «أَنْتَ مَعَ الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَكَ»
ابن عساكر متوفای 571 از سَعْد بن ابي وقاص نقل مي كند كه گفت از پبامبر اكرم (ص) شنيدم كه به علي (ع) فرمود: «أَنْتَ مَعَ الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَكَ حَيْثُ مَا دَارَ» «تو با حق هستى و حق با تو است؛ هر كجا كه باشي».(تاريخ مدينة دمشق ج20، ص361،)
معاويه بعد از شنيدن اين حديث از سعد بن وقاص، گفت: «لَوْ سَمِعْتُ هَذَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) لَكُنْتُ خَادِمًا لِعَلِيٍّ حَتَّى أَمُوتَ» اگر من اين را از رسول خدا صلي الله عليه وآله شنيده بودم، تا زمان مرگ خادم على (عليه السلام) مى‌شدم.

بررسي سند روايت:
تمام راويان حديث مورد وثوق هستند 

حديث سوم: «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ»

ابن عساكر متوفای 571 از ام سلمه نقل مي كند كه مي گفت از رسول خدا (ص) شنيدم كه فرمود:
«عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَالْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ وَلَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»
علي با حق و حق با علي است و هرگز از يكديگر جدا نمي شوند تا در كنار حوض كوثر بر من وارد خواهند شد.

روايت چهارم: « اَللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَهُ»
حاكم نيشابورى از حضرت علي (ع) نقل مي كند كه پيامبر اكرم (ص) فرمود:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ: رَحِمَ اللَّهُ عَلِيًّا اَللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَهُ حَيْثُ دَارَ .
از على عليه السلام نقل شده است كه رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: خداوند على را رحمت كند، خدايا! حق را بر مدار على بچرخان، هر طرف كه او برود.
و سپس در تصحيح حديث مى‌گويد:
هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ عَلَى شَرْطِ مُسْلِمٍ، وَلَمْ يُخَرِّجَاهُ
سند اين روايت بنابر شرايطى كه مسلم قبول دارد صحيح است؛ ولى او و بخارى نقل نكرده‌اند.(المستدرك ج3، ص134)
فخر الدين رازى، مفسر شهير اهل سنت مي گويد:

«وَمَنِ اقْتَدَى فِي دِينِهِ بِعَلِيِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ فَقَدِ اهْتَدَى»
هركس در دينش به على بن أبى طالب عليه السلام اقتدا كند، به راستى كه هدايت شده است.
دليل بر اين مطلب اين سخن رسول خدا صلى الله عليه وآله است كه فرمود:
«اللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَ عَلِيٍّ حَيْثُ دَارَ ».
خدايا حق را بر مدار على بگردان، هر جا كه او باشد.
(التفسير الكبير ج1، ص168، نشر: دار الكتب العلمية - بيروت.)

روايت پنجم: عَلِيٌّ على الْحَقِّ مَنِ اتَّبَعَهُ اتَّبَعَ الْحَقَّ
طبراني به سند خودش از ام سلمه همسر پيامبر اكرم (ص) نقل مي كند كه گفتند:
كان عَلِيٌّ على الْحَقِّ مَنِ اتَّبَعَهُ اتَّبَعَ الْحَقَّ وَمَنْ تَرَكَهُ تَرَكَ الْحَقَّ عَهْدًا مَعْهُودًا قبل يَوْمِهِ هذا.
علي بر حق بوده و هر كس از او تبعيت كند از حق تبعيت كرده و هر كس او را رها كند،‌ حق را رها كرده و اين عهد و تقدير ثابت خداوندي است
(المعجم الكبير ، ج 23 ص 330 ح 758)

در روايت ديگر ام سلمه گفت:
: والله إنَّ عَلِيّاَ عَلَى الْحَقِّ قَبْلَ الْيَوْمِ وَبَعْدَ الْيَوْمِ ، عَهْداً مَعْهُوداً وَقَضَاءً مَقْضِيّاً.
به خدا سوگند علي (ع) در گذشته و آينده برحق بوده و اين عهد و تقدير ثابت الهي است.
(تاريخ دمشق ، ج 42 ص 449 .)

روايت ششم: « عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ، وَالْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ»

حاكم نيشابورى از ام سلمه نقل مي كند كه گفت: از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله شنيدم كه فرمود:
عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ، وَالْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ “. هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحُ الإِسْنَادِ.
على همراه قرآن است و قرآن نيز همراه با على عليه السّلام است. هيچگاه على عليه السّلام از قرآن و قرآن از على عليه السّلام، جدا نمى‌شوند تا اين كه كنار حوض كوثر بر من وارد شوند. (المستدرك على الصحيحين ج 3 ص 134)

موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر(عج)

     امروزه کمتر کسی از شیعیان و دوستداران اهل بیت علیهم السلام را می توان یافت که اهل نماز و دعا و زیارت باشند و کتاب شریف «مفاتیح الجنان » اثر مرحوم حاج شیخ عباس قمی رحمه الله را در خانه نداشته و هنگام خواندن نماز و دعا و زیارت، از آن استفاده نکرده و بهره نبرده باشند; اما باید گفت شمار فراوانی از اینان، یا تلفظ درست نام این کتاب و یا معنای درست آن را نمی دانند که در اینجا به هر دو اشاره می کنیم:

تلفظ درست نام این کتاب «مفاتیح الجنان » است و نه «مفاتیح الجنان » یا «مفاتیح الجنان » ; زیرا ترجمه و معنای درست آن، «کلیدهای (ورود به) بهشت ها» است که مورد نظر نویسنده بوده، با محتوا و مطالب کتاب او نیز تناسب و همخوانی دارد و «جنان » - همانند کلمه «جنات » - جمع کلمه «جنت » و به معنای «بهشت » است; ولی «جنان » به معنای «دل; درون هر چیزی; شب; تاریکی شب » و «جنان » هم به معنای «سپر» است که این معانی، مورد نظر نویسنده نبوده، با محتوا و مطالب کتاب او نیز تناسب و همخوانی ندارند .

روشن است که «مفاتیح » نیز جمع کلمه «مفتاح کلید» است و مرحوم «حاج شیخ عباس قمی » در مقدمه کتاب «مفاتیح الجنان » خویش چنین می نگارد:

«چنین گوید این فقیر بی بضاعت و متمسک به احادیث اهل بیت رسالت علیهم السلام، «عباس بن محمد رضا القمی » - ختم الله لهما بالحسنی و السعادة - که بعضی از اخوان مؤمنین از این داعی درخواست نمودند که کتاب «مفتاح الجنان » را که متداول شده بین مردم مطالعه نمایم و آنچه از ادعیه آن کتاب که سند دارد ذکر نمایم و آنچه را که سندش به نظرم نرسیده ذکر ننمایم و اضافه کنم بر آن بعض ادعیه و زیارات معتبره که در آن کتاب ذکر نشده . پس احقر خواهش ایشان را اجابت نموده و این کتاب را به همان ترتیب جمع آورده و نامیدم آن را به «مفاتیح الجنان » . . . .

پایگاه حوزه…

شماری از مبلغانی که در موضوع «روش تربیت کودک » سخن می گویند و یا قلم می زنند، به حدیث جالبی از پیامبر محبوب خدا صلی الله علیه و آله اشاره و استناد می کنند که بدین گونه است:

«من کان عنده صبی فلیتصاب له;  _{^{( کتاب من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج 3، ص 483)}}

نزد هر کس کودکی باشد، باید با او کودکانه رفتار نماید .»

بعضی از مبلغانی که جذابتر و خوش ذوق ترند، پس از ذکر این نکته که در حدیث یاد شده، پیامبر صلی الله علیه و آله نفرموده اند: «من کان له صبی; هر کس دارای کودکی باشد .» تا فقط این حدیث و این گونه رفتار، شامل پدران و مادران گردد; بلکه فرموده اند: «من کان عنده صبی; هر کس نزد او کودکی باشد .» تا شامل دیگران، مانند معلمان و مربیان، نیز شود، به شعری زیبا هم استشهاد می کنند، وگاه آن را به «سعدی » نسبت می دهند و به صورت زیر می خوانند:

چون که با کودک سرو کارت فتاد

پس زبان کودکی باید گشاد

گفتنی است این بیت شعر از «سعدی » نیست; بلکه از «مولوی » است و به صورتی هم که نوشته شده، نیست; زیرا در نسخه های گوناگون «مثنوی » بدین گونه آمده است:

چون که با کودک سر و کارم فتاد

هم زبان کودکان باید گشاد

_{پایگاه اطلاع رسانی حوزه،مجله}

با توجه به فرارسیدن ایام ماه مبارک رمضان وآغاز رسالت مبلغین عزیز، برخویش نه فقط وظیفه ، که فریضه نیز می دانیم تا ضمن قدردانی وسپاسگزاری از همه کسانی که نکته هایی را از آنان فرا گرفته ایم و یا فرا خواهیم گرفت، درراستای  ابلاغ کلام واهداف این بزرگان  کوشش خودرا به کار بسته وخود نیز از آن بی بهره نمانیم.

هرچند گفته اند:

اگر هست مرد از هنر بهره ور

هنر خود بگوید نه صاحب هنر

چشمان امید ما نیز می گوید که این «نکته ها» ، شما را مطبوع می آید و مقبول می افتد ،ان شاءالله.

   واما نکتۀ اول

برخی بر این پندارند که عبارت «مداد العلمآء افضل من دمآء الشهدآء» حدیث نیست و در کتاب های حدیثی ما دیده نشده است . و برخی دیگر که آن را حدیثی از معصوم علیه السلام می دانند، گاه به صورت «مداد (یا قلم) دانشمندان از خون شهیدان برتر است » ترجمه و معنا می کنند . باید توجه داشت که مضمون این عبارت، از «امام صادق علیه السلام » است و در یکی از کتاب های چهارگانه و گرانسنگ حدیثی شیعه، یعنی «کتاب من لا یحضره الفقیه » اثر محدث صادق و صدوق شیعه، «شیخ صدوق » ، نقل شده و سپس در کتاب های دیگری، مانند «بحارالانوار» نیز آمده است; اما متن کامل و دقیق این حدیث پر ارز و پر مغز بدین گونه است:

«اذا کان یوم القیامة جمع الله عزوجل الناس فی صعید واحد ووضعت الموازین فتوزن دمآء الشهدآء مع مداد العلماء فیرجح مداد العلمآء علی دمآء الشهدآء» _{(کتاب من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، تصحیح علی اکبر غفاری،ج 4، ص 398)}

یکی از اشتباهات بزرگی که ممکن است در ترجمه یک متن عربی و بویژه در ترجمه آیات و روایات صورت بگیرد، این است که یک واژه عربی را که در زبان فارسی نیز کاربرد دارد، به همان معنا و مفهومی که در زبان فارسی رایج یا رایجتر است ترجمه و معنا نماییم، در صورتی که گاه امکان دارد ترجمه و معنای آن واژه عربی بدین گونه نباشد .

یکی از این واژگان، واژه «مداد» است که در این حدیث شریف به معنای «مداد» یا «قلم » و یا «وسیله نوشتن » نیست; بلکه به معنای «مرکب » و «جوهر» قلم و مایعی است که وسیله نوشتن، مانند نی، را در آن می زده یا به آن آغشته می کرده اند و سپس با آن وسیله، مطالب خود را می نوشته اند و به تعبیر دیگر، «مداد» مظروف برای وسیله نوشتن است نه ظرف برای آن . به همین جهت هم، در حدیث پیشگفته، این مایع نوشتن را با خون شهیدان که مایع است، مقایسه و ارزشگذاری کرده اند و خداوند کریم در قرآن مجید نیز به آب دریا که مایع است، مثال زده و فرموده است: «قل لو کان البحر مدادا لکلمات ربی . . .» ; «بگو: اگر دریا برای سخنان پروردگارم مرکب می بود، . . .»

از همین روی و رای، ترجمه و معنای صحیح این حدیث شریف بدین گونه خواهد بود:

«آن هنگام که روز رستاخیز شود، خدای بزرگ مردمان را در سرزمینی گرد هم آورد و ابزارهای سنجش بر نهند . و چون خون های شهیدان با مرکب قلم دانشمندان بسنجند، مرکب قلم دانشمندان بر خون های شهیدان برتری یابد .»

لطفا منتظر نکته هایی بعدی باشید

_{پایگاه اطلاع رسانی حوزه، مجله مبلغان،بهمن 81، شماره 37}

مرحوم آقای قاضی سفارش می کردند:

«در یک مسجد همیشه نماز نخوانید، به مساجد دیگر نیز بروید و هرجا دیدید حال پیدا کردید آن جا نماز بخوانید و هرجا دیدید که حال پیدا نکردید، مکان خود را تغییر دهید و از این مسجد به مسجد دیگر انتقال یابید و خلاصه آن که توقف در یک مکان بی مورد است و باید دائما دنبال حال بود و از هرجا به جای دیگر منتقل شد و هرجا حال بهتر بود آن جا را انتخاب نمود .»

(اسوه عارفان، ص 32) .

آیت الله شیخ محمد تقی آملی رحمه الله می فرمود:

«من در بحث فقه آیت الله قاضی شرکت می کردم . روزی از ایشان سؤال کردم - آن روز هوا بسیار سرد بود - که ما می خوانیم و می شنویم که عده ای موقع قرائت قرآن جلویشان آفاق باز می شود و غیب و اسرار برای آن ها تجلی می کند ، در حالی که ما قرآن می خوانیم و چنین اثری نمی بینیم! »

مرحوم قاضی مدت کوتاهی به چهره من نظر کرد سپس فرمود:

بلی! آن ها قرآن کریم را تلاوت می کنند و با شرایط ویژه، رو به قبله می ایستند ،سرشان پوشیده نیست، کلام الله را با هر دو دستشان بلند می کنند، و با تمام وجودشان به آنچه تلاوت می کنند، توجه دارند و می فهمند جلوی چه کسی ایستاده اند! اما تو قرآن را قرائت می کنی در حالی که تا چانه ات زیر کرسی رفته ای! و قرآن را روی زمین می گذاری و در آن می نگری . . . !»

(اسوه عارفان، ص 25) .