سوالات وجوابهایی از جانب امبرالمومنین علی بن ابی طالب علیه الصلاة والسلام وامام حسن مجتبی علیه السلام رد وبدل شده که در منابع مختلف با اندک تفاوتی نقل شده که برخی از آن بدین شرح است:

[ اميرمؤمنان] على عليه السلام از فرزند خود، حسن بن علىّ عليه السلام درباره چند چيز سؤال كرد؛

فرمود: فرزندم! درست كردارى چيست؟ حسن عليه السلام عرض كرد؛ پدرجان! درست كردارى، ناپسندها را با پسنديده ها برطرف كردن.

فرمود: شرف چيست؟ عرض كرد: با خويشان نزديكى كردن، و خطاهاى ايشان را تحمّل كردن، و با برادران [ ايمانى] خود هماهنگ بودن، و پناهنده هاى خود را حفظ كردن.

فرمود: جوانمردى چيست؟ عرض كرد: پاكدامنى، و سامان بخشى مال [و پيراستن آن از حرام و شبهه].

فرمود: كِنِسى چيست؟ عرض كرد: اندك ها را ديدن، و بى ارزش ها را [ ازنيازمند آن[ بازداشتن.

فرمود: پستى چيست؟ عرض كرد: خود را نگه داشتن و همسر خود را وا گذاشتن.

فرمود: سماحت چيست؟ عرض كرد: از دشوار و آسان، بخشيدن است.

فرمود: بُخل چيست: عرض كرد: اين است كه انفاق هاى خود را، ازدست رفته بدانى.

فرمود: برادرى چيست؟ عرض كرد: ياور هم بودن در سختى و آسانى ها.

فرمود: ترس چيست؟ عرض كرد: حمله كردن بر دوست، و از دشمن خوددارى كردن.

فرمود: غنيمت چيست؟ عرض كرد: علاقه به تقوا و بى علاقه بودن به دنيا، غنيمتى [بى رنج و] گوارا است.

فرمود: حلم چيست؟ عرض كرد: خشم خود را فروبردن و بر خود مسلّط بودن.

فرمود: بى نيازى چيست؟ عرض كرد: خشنود بودن آدمى به آنچه خدا برايش مقدّر كرده است، هرچند اندك باشد، و حقّا كه بى نيازى، بى نيازىِ دل است.

فرمود: فقر چيست؟ عرض كرد: دلِ آدمى به هر چيزى آزمند بودن.

فرمود: عزّت و نيرومندى چيست؟ عرض كرد: دلاور بودن، و با نيرومندترين مردم هماورد شدن.

فرمود: ذلّت چيست؟ عرض كرد: به هنگام راستى ها و درستى ها، هراسيدن [ ، و هنگام آسيب ها، فغان كردن].

فرمود: ناتوانى در سخن چيست؟ عرض كرد: هنگام سخن گفتن، با ريش بازى كردن، و آب دهان فراوان [فروبردن].

فرمود: بى باكى چيست؟ عرض كرد: با مثل خود برخورد كردن [و هماورد [شدن.

فرمود: زحمت و دردسر چيست؟ عرض كرد: سخن گفتن درباره چيزى بى فايده.

فرمود: بزرگى [و سرافرازى] چيست؟ عرض كرد: هنگام ضرر و زيان [نيز[ ببخشى، و از گناه ديگران درگذرى.

فرمود: فهم و دريافت كردن چيست؟ عرض كرد: هر چه به دل بسپارى، نگه دارد.

فرمود: حماقت چيست؟ عرض كرد: با امام خود دشمنى كردن و سخن خود را بر او بلند كردن.

فرمود: نيكى ستايش چيست؟ عرض كرد: [صفات] زيبا را آوردن، و [صفات [زشت را ترك كردن.

فرمود: دورانديشى چيست؟ عرض كرد: بردبارىِ مدام، و مداراكردن با حكمرانان.

فرمود: سفاهت چيست؟ عرض كرد: از پى پستى ها رفتن وهمنشين شدن باگمراهان.

فرمود: غفلت چيست؟ عرض كرد: مسجد را رها كردن و پيروى كردن از فسادآورها.

فرمود: حرمان چيست؟ عرض كرد: بهره در دسترس را رهاكردن.

فرمود: مُفسِد كيست؟ عرض كرد: كسى كه در [تدبير] مال خود كم عقلى كند، و در [حفظ [ناموس خود سهل انگارى نمايد.

منابع:بحارالانوار،ج75،ص101؛ تحف العقول ترجمه جنتی،ص351