وَقَضَيْنَا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ فِي الْكِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الأَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيرًا

فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَا أُوْلِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُواْ خِلاَلَ الدِّيَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُولاً(الاسراء/4و5)

ما به بنى اسرائيل در كتاب (تورات) اعلام كرديم كه دوبار در زمين فساد خواهيد كرد، وبرترى‏جويى بزرگى خواهيد نمود.

هنگامى كه نخستين وعده فرا رسد، گروهى از بندگان پيكارجوى خود را بر ضد شما مي انگيزيم (تا شما را سخت در هم كوبند حتى براى به دست آوردن مجرمان)، خانه‏ ها راجستجو مى‏كنند و اين وعده‏اى است قطعى! 

تفسير

…و لتعلن علوا کبيراً .فاذا جاء وعدا اوليهما بعثنا عليکم عبادا لنا اولي باس شديد فجاسوا خلال الديار”

«و برتري جويي بزرگي خواهيد نمود. هنگامي که نخستين وعده فرا رسد، گروهي از بندگان پيکارجوي خود را بر ضد شما برمي‌انگيزيم (تا شما را سخت درهم کوبند؛ حتي براي به دست آوردن مجرمان) خانه‌ها را جستجو مي‌کنند.»

امام صادق عليه‌السلام در اين سخن خداي صاحب عزت و شوکت:«و برتري‌جويي بزرگي خواهيد نمود»، فرمود:

« [منظور](يعني) کشتن حسين‌بن‌علي‌عليهما‌السلام.»

ودر موردمنظور «هنگامي که نخستين وعده فرا رسد»، فرمود:

هنگامي که (زمان) ياري حسين‌بن‌علي عليهما‌السلام فرا رسد.

گروهي از بندگان بيکار جوي خود را بر ضد شما برمي‌انگيزانيم که خانه‌ها را جستجو کنند»، (اينان) گروهي هستند که خداوند قبل از قيام قائم آنان را برمي‌انگيزد…

إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِّلْمُتَوَسِّمِينَ(الحجر/75)

در اين (سرگذشت عبرت‏ انگيز)، نشانه‏ هايى است براى هوشياران! 

تفسير

این تنها آیه ایست که در آن واژۀ«متوسّمین» به کار رفته است در حالی که «آیاتٌ للموقنین،آیاتٌ للمتقین و…» مکرر در قرآن به کار رفته است.

کلمۀ«توسّم» به معنای تفرس(زیرکی وباهوشی) ومنتقل شدن از ظاهر چیزی به حقیقت وباطن آن.(المیزان) یعنی بافراست وهوشیار باشد.

از امام رضا عليه السلام سؤال شد: چگونه است که شما از آنچه در دل مردم است خبر مي دهيد؟

حضرت فرمود: آيا فرمايش پيامبر خدا به شما نرسيده است که فرمودند: « اتٌقوا فراسة المؤمن فانٌه ينظر بنور الله؟ »

سوال کننده پاسخ داد: بله.

حضرت فرمود:

هيچ مؤمني نيست جز آنکه براي او فراست و زيرکي و تيزهوشي است، به اندازه ايمان و روشن بيني و دانشش با نور خدا مي بيند « و به باطن افراد و اشياء پي مي برد » و خداوند آنچه را از اين فراست در تمامي مؤمنان پراکنده ساخته است، همه را براي امامان ما جمع نموده است و در کتابش فرموده است: « ان في ذلک لايات للمتوسٌمين ».

اولين از « متوسٌمين » رسول خدا صلي الله عليه و آله است، پس از آن علي بن ابي طالب و بعد از آن حسن و حسين و امامان از فرزندان حسين عليهم السلام تا روز قيامت هستند.

منبع:  بحار الانوار، ج 24، ص 133، حديث 1 - مناقب آل ابي طالب، ص 153

إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللّهِيَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَالأَرْضَ

مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلاَ تَظْلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمْ وَقَاتِلُواْ الْمُشْرِكِينَ كَآفَّةً 

كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَآفَّةً وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ(توبه/36)

تعداد ماه‏ها نزد خداوند در كتاب الهى، از آن روز كه آسمانها و زمين را آفريده، دوازده ماه
است كه چهار ماه از آن، ماه حرام است (و جنگ در آن ممنوع مى‏باشد.) اين، آيين ثابت و
پابرجا(ى الهى) است! بنابر اين، در اين ماه‏ها به خود ستم نكنيد (و از هرگونه خونريزى
بپرهيزيد)! و (به هنگام نبرد) با مشركان، دسته جمعى پيكار كنيد، همان گونه كه آنها دسته
جمعى با شما پيكار مى‏كنند و بدانيد خداوند با پرهيزگاران است! 

تفسير

جابر جعفي مي گويد: از امام باقر عليه السلام درباره تأويل قول خداي عزوجل: « انٌ عدة الشهور عندالله اثنا عشر شهراً في کتاب الله يوم خلق السماوات و الارض منها اربعة حرم ذلک الدين القيم فلاتظلموا فيهن انفسکم » سؤال کردم .

حضرت آهي کشيد و فرمود:

اي جابر، اما سنه « سال » ، جدٌم رسول خدا صلي الله عليه و آله است و ماههاي آن 12 ماه است که از اميرالمؤمنين شروع مي شود تا من و تا امام دوازدهم حضرت مهدي.

در روايتي ديگر آمده است که چهار شهر حرام، علي و حسن و حسين و قائم عليهم السلام هستند به دليل «ذلک الدين القيم»

منبع*: بحار الانوار، ج 24، ص 240، حديث 2و3

أَلَمْ تَرَ إِلَي الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ كُفُّواْ أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً وَقَالُواْ رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتَالَ لَوْلا أَخَّرْتَنَا إِلَي أَجَلٍ قَرِيبٍ قُلْ مَتَاعُ الدَّنْيَا قَلِيلٌ وَالآخِرَةُ خَيْرٌ لِّمَنِ اتَّقَي وَلاَ تُظْلَمُونَ فَتِيلاً (نساء/77)

آيا نديدي كساني را كه (در مكه) به آنها گفته شد: «فعلا) دست از جهاد بداريد! و نماز را برپا كنيد! و زكات بپردازيد!» (اما آنها از اين دستور، ناراحت بودند)، ولي هنگامي كه (در مدينه) فرمان جهاد به آنها داده شد، جمعي از آنان، از مردم مي‏ترسيدند، همان گونه كه از خدا مي‏ترسند، بلكه بيشتر! و گفتند: «پروردگارا! چرا جهاد را بر ما مقرر داشتي؟! چرا اين فرمان را تا زمان نزديكي تاخير نينداختي؟!» به آنها بگو: «سرمايه زندگي دنيا، ناچيز است! و سراي
آخرت، براي كسي كه پرهيزگار باشد، بهتر است! و به اندازه رشته شكاف هسته خرمايي، به شما ستم نخواهد شد! 

تفسير:
از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه حضرت فرمودند:

به خدا سوگند كار حسن بن علي عليه السلام « صلح » براي اين امت بهتر بود از آنچه خورشيد بر آن بتابد، به خدا سوگند اين آيه درباره آن نازل شده است: « الم تر الي الذين قيل لهم كفوا ايديكم و اقيمواالصلاة و آتواالزكاة »* يعني آيا نديدي كساني را كه وقتي به آنها گفته شد از جهاد دست نگهداريد و نماز بگذاريد و زكات بدهيد كه مراد اطاعت از امام حسن عليه السلام است آنها گفتند: ما بايد جهاد كنيم.
« فلمٌا كتب عليهم القتال » هنگامي كه جهاد در كنار حسين عليه السلام بر آنها واجب شد « قالوا ربٌنالم كتبت علينا القتال» گفتند: چرا جهاد را بر ما مقرر داشتي؟ چرا اين فرمان را تا زمان نزديكي تأخير نينداختي.

از امام صادق عليه السلام در روايتي ديگر آمده است:

« فلما كتب عليهم القتال » درباره حسين بن علي عليه السلام نازل شده است. خداوند بر او و همه اهل زمين مقرر كرد تا در كنار او جهاد كنند و از امام باقر «ع» روايت شده است كه اگر همه اهل زمين در كنار او جهاد مي كردند همگي كشته مي شدند.

« فلمٌا كتب عليهم القتال » هنگامي كه جهاد در كنار حسين عليه السلام بر آنها واجب شد « قالوا ربٌنالم كتبت علينا القتال» گفتند: چرا جهاد را بر ما مقرر داشتي؟ چرا اين فرمان را تا زمان نزديكي تأخير نينداختي.

————————-
منبع:
* بحارالانوار، ج 44، ص 220.

* بحار الانوار، ج 44، ص 217.
–

قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلاَّ تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلاَدَكُم مِّنْ إمْلاَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ وَلاَ تَقْرَبُواْ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (انعام/151)

بگو: «بياييد آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده است برايتان بخوانم: اينكه چيزي را شريك خدا قرار ندهيد! و به پدر و مادر نيكي كنيد! و فرزندانتان را از (ترس) فقر، نكشيد! ما شما و آنها را روزي مي‏دهيم و نزديك كارهاي زشت نرويد، چه آشكار باشد چه پنهان! و انساني را كه خداوند محترم شمرده، به قتل نرسانيد! مگر بحق (و از روي استحقاق) اين چيزي است كه خداوند شما را به آن سفارش كرده، شايد درك كنيد! 

تفسير:

امام صادق عليه‌السلام فرمود:

«كسي را كه خداوند خونش را حرام شمرده بود ‏كشتند: حسين عليه‌السلام را در ميان خانواده‌اش به قتل رساندند.»

وَبَيْنَهُمَا حِجَابٌ وَعَلَي الأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيمَاهُمْ وَنَادَوْاْ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَن سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوهَا وَهُمْ يَطْمَعُونَ (اعراف/46)

و در ميان آن دو ( بهشتيان و دوزخيان)، حجابي است و بر «اعراف‏» مرداني هستند كه هر يكاز آن دو را از چهره‏شان مي‏شناسند و به بهشتيان صدا مي‏زنند كه: «درود بر شما باد!» اما داخل بهشت نمي‏شوند، در حالي كه اميد آن را دارند. 

تفسير:
از امام صادق عليه السلام درباره قول خداي عزوجل: « و بينهما حجابُ و علي الاعراف رجال يعرفون كلاً بسيماهم » سؤال شد. حضرت فرمودند:

« بينهما حجاب » ديواري است بين بهشت و جهنم كه محمد و علي و فاطمه و حسن و حسين و خديجه عليهم السلام بر آن ايستاده اند، و ندا مي كنند: دوستان ما كجايند؟ شيعيان ما كجايند؟ در اين هنگام دوستان و شيعيان به سوي آنها روي مي آورند،
و آنان دوستان و شيعيان را به اسم خود و پدرانشان مي شناسند و اين همان قول خداست كه فرمود: « يعرفون كلاً بسيماهم » پس دست دوستان و شيعيانشان را مي گيرند و از صراط عبور مي دهند و آنها را وارد بهشت مي كنند.

در روايتي ديگر آمده است كه دوستانشان را به سفيدي صورتشان و دشمنانشان رابه سياهي چهره مي شناسند.
و در ميان بهشتيان و دوزخيان حجابي است و بر اعراف مرداني هستند كه هر يك از بهشتيان و دوزخيان را از چهرشان مي شناسند.

————————-
منبع:
* بحار الانوار، ج 24، ص 255.