بعد از امام على النقى علیه السلام، فرزند بزرگوارش امام حسن عسكرى علیه السلام جانشين آن حضرت شد.
در عصر حکومت وخلافت متوکل عباسی سفاک ترین خلیفه بنی العباس ، ابومحمد حسن بن علی، امام یازدهم از ائمه دوازده گانه (علیهم السلام ) و سیزدهمین کشتی نجات  از چهارده معصوم (علیهم السلام )، در شهر پیامبر، مدینه منوره و در خانه ی پدرش امام هادی علیه السلام ،دهمین پیشوای جهان اسلام و از مادری دانشمند و پرفضیلت دیده به جهان گشود. مادرش بانویی صالحه وپرهیزکار به نام سوسن یا حدیثه یا سلیل بود که مرتبه ای بس بلند داشت.

ازامام جواد عليه السّلام روايت شده كه فرمود:

وقتى كه سليل مادر امام حسن عسكرى علیه السلام نزد امام على النقى علیه السلام آمد، آن حضرت فرمود: سليل از آفتها، گزندها، پليديها و ناپاكيها محفوظ است به سليل فرمود: به همين زودى خدا حجت خود را بتو عطا ميكند كه زمين را پر از عدل و داد بنمايد آنطور كه پر از جور شده باشد.

مادر امام حسن عسكرى علیه السلام در مدينه به آن حضرت حامله شد و آن بزرگوار را در مدينه زائيد. ولادت و نشو و نماى امام حسن عسكرى علیه السلام نظير ولادت پدران بزرگوارش عليهم السّلام بود.

اقوال در ولادت
روز میلاد مبارک او به اتفاق اغلب سیره نویسان اسلامی در روز هشتم ربیع الثانی به سال ۲۳۲ هجری بوده است.

 برخی چهارم وعده ای دهم ماه ربیع الثانی دانسته اند.(مصباح کفعمی)

والبته  ماه ربیع الاول نیز نقل شده است. مرحوم مجلسی در بحرالانوار جلد50آورده است که:

«در مصباحين است- روز دهم ماه ربيع الاول سال 232 هجرى حضرت ابو محمّد حسن بن على بن محمّد بن على بن موسى الرضا عليه السّلام متولد شد.»

(  بحارالانوار،ج50،ص208)

عده ای نیز روز وماه ولادت ایشان را دهم ماه مبارک رمضان می دانند.(ترجمه إثبات الوصية ؛ ص457)

در روزولادت آن حضرت از ایام هفته نیز دوقول وجود دارد، دوشنبه(مصباح كفعمى )وبه قولى روز جمعه(اعلام الوری) .

در مکان ولادت نیز دوقول است.
قول مشهور،مدینۀ طیّبه است چنانکه شیخ مفید (ره)می فرمایند:
ولادت آن جناب در مدينه در ماه ربيع الآخر سال دويست و سى و دو بود.

(الإرشاد للمفيد ، ترجمه رسولى محلاتى ؛ ج‏2 ؛ ص301)

وقول دوم بعضى ولادت ايشان را در سامراء دانسته ‏اند:

«بعضى گفته ‏اند در سامرا سال 232 متولد شده»

(بحار،50،ص208)

اما در سال ولادت آن حضرت  سه قول موجود است:

1- سال 230 هجری ، به نقل ازالارشاد مرحوم شیخ مفید(ره).

2-سال 231 هجری، به نقل ازکشف الغمه فی معرفة الائمه، عیون المعجزات و…  .

3- سال 232هجری،به نقل ازاعلام الوری، الدلائل حمیری، مصباح کفعمی،کافی و… .

(بحار،50،ص208) 

دعاهای منقولی که از امامان شیعه به دست ما رسیده است، منبعی مطمئن و غنی برای شناخت تعالیم عرفانی و توحیدی امامان معصوم و ذخیره فرهنگی ارزشمندی برای بشریّت است.

در کتب سیره و شرح حال امامان، دعاهایی از آن بزرگواران نقل شده است. برخی از عالمان و پژوهشگران نیز به گردآوری این ادعیه و تدوین «صحیفه»های ائمّه علیهم السلام پرداخته اند.
   از سوی مؤسّسه «الامام المهدی» ـ در قم، به سرپرستی استاد سیّد محمّدباقر ابطحی اصفهانی ـ مجموعه‌ای شش جلدی تحقیق، تدوین و نشر یافته که حاوی دعاهای چهارده معصوم علیهمالسلام است. جلد ششم این مجموعه، دعاهای امام رضا تا امام مهدی علیهم السلام را در بردارد. بخش خاصّ به امام یازدهم، عنوان «الصّحیفة العسکریّة، الجامعة الادعیة الحادی عشر من الائمّة، الامام الحسن بن علیّ العسکری» را بر پیشانی خود دارد که حاوی 51 دعای کوتاه و بلند از آن امام همام است.

 مروری بر دعاهای منقول از امام حسن عسکری علیه السلام 

1. دعای امام در تسبیح خدا،

2. صلوات او بر پیامبر و یکایک جانشینانش،

3. دعای او برای درخواست حاجت،

4. دعا برای حاجت‌طلبی از آستان پروردگار،

5-دعا در احتجاب و پناه جويى به خدا،

6-دعا براى حرز و ايمنى،

7. دعا برای قضای حوائج پس از نماز،

8. دعا برای طلب روزی و طول عمر،

9. دعا در پرهیز از وسوسه‌های شیاطین،

10. دعای مظلوم علیه ظالم،

11. تعویذ برای درمان تب، سردرد، تب نوبه

12. دعای روز سوم شعبان،

 13-دعا هنگام صبح،

14. دعا برای ورود به مسجد،

15. دعای قنوت،

16. دعا پس از فراغت از نماز،

17. دعا برای مشکلات در راه سفر،

18. دعا هنگام غذا خوردن،

19. دعا در ذکر حاملان عرش،

20. دعای توسّل حضرت موسی علیهالسلام به محمد و خاندانش علیهمالسلام ،

21. دعا برای توسّل به امام عسکری علیهالسلام در ساعت یازده.
و دعاهای دیگر.

مضامین ادعیه
   همان گونه که از عنوان مناسبت بعضی دعاها برمی‌آید، مفاهیم آن‌ها درباره حمد و ثنای پروردگار، صلوات و درود بر خاندان رسالت، پناه جویی به درگاه خداوند قادر متعال از شرّ دشمنان، کید حاسدان، آفات، امراض، دردها و مشکلات است. آنچه هم که در اوقات خاصّی همچون: روز میلاد سیدالشهدا علیهالسلام و ماه رمضان و هنگام غذا خوردن است، اهمیّت این روزها و مناسبتها و عملها و شناخت نعمت‌های پروردگار و توفیق خواهی برای ادای شکر آن‌هاست.
در دعاهای مربوط به اشخاص نیز، در نامهها و توقیعاتی که برای اصحاب خویش و نویسندگان عریضه پاسخ میداده، دعای خیری به تناسب هر شخص، درباره آنان ذکر کرده که گویای عنایت خاصّ حضرت به دوستداران اهل بیت علیهمالسلام و مرتبطان با خطّ ولایت است.
از دعاهایی که اشاره شد، دعاهای شماره 2، 4، 7، 12، 13، 15 و 21، به دلیل مفصّلتر بودن و مضامین بیشتر، درخور توجّه ویژه است.

http://www.sibtayn.com

باشد که از گلگشت در اين بوستان عرفان و معنويّت، مشام جان را معطّر سازيم و از ميراث معنوى اهل بيت عليهم‏ السلام بيشتر بهره ‏مند گرديم.

ان شــــــــــــاءالله

 تفسیرقرآن

 از تأليفات امام عسكرى(علیه السلام) تفسير قرآن كه منسوب به امام است از همه معروفتر است. عده‏ اى(که ظاهرا تعدادشان کم نیست) از اجله علماى شيعه اين تفسير را تأييد نموده و آن را از تفسيرهاى منسوب به امام صادق( علیه السلام) و امام هادى( علیه السلام) مستندتر دانسته ‏اند.

نامه به اسحاق بن اسماعیل نیشابوری

ديگر از آثار امام( علیه السلام) نامه‏ اى است كه به اسحاق بن اسماعيل نيشابورى نوشته ‏اند.اسحاق از اصحاب امام عسکری (علیه السلام) و از یاران موثق حضرت به شمار می رود و از ناحیه مقدس حضرت توقیع شریف و مبارکی برای او صادر شده است؛ توقیعی مفصل و طولانی که اهمیت آن، توجه همه مورخان شیعی را به خود جلب کرده است.

در بخشی از این نامه آمده است:

«… اى اسحاق! … اگر سنگهاى سخت و نفوذناپذير پاره‏ اى از مطالب اين نامه را بفهمند در اثر نگرانى و ترس از بيم خدا از هم فرو پاشند و به فرمانبردارى از خدا بازگشت نمايند. هر كار كه خواهيد انجام دهيد «و به زودى خدا و رسولش [و مؤمنان‏] عمل شما را خواهند ديد. آنگاه به سوى داناى نهان و آشكار، بازگردانيده مى ‏شويد و از آنچه انجام مى‏داديد به شما خبر مى ‏دهد». [سوره توبه ، آيه 94]

و الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ و صلّى اللَّه على محمّد و آله أجمعين.

(متن کامل نامه حضرت،تحف العقول،ابن شعبه حرانی ،ترجمۀ حسن زاده،ص887 ؛ علل الشرایع ،شیخ صدوق،ج1،ص801)

مواعظ

ديگر مجموعه، حكم و مواعظ و كلمات قصار امام است كه در كتب تاريخ و حديث ثبت است.از جمله:

 به شيعيانش فرمودند: شما را سفارش مى ‏كنم به: رعايت تقواى الهى، پيشه كردن پارسايى در دين خود، كوشش بسيار براى خدا، راستگويى، امانت پردازى به كسى كه چيزى به شما سپرده خواه نيكوكار باشد و خواه بدكار، انجام سجده ‏هاى طولانى و خوش همسايگى كه محمّد صلّى اللَّه عليه و آله بدين روش آمده؛ [باز هم سفارش مى ‏كنم به اينكه:] در ميان قبيله و عشيره‏ هايشان نماز گزاريد، در تشييع جنازه ‏هايشان حضور يابيد، از بيمارانشان عيادت نماييد و حقوقشان را بپردازيد؛ زيرا هر يك از شما كه در دينش پارسا و در گفتارش راستگو باشد و امانت مردم را بپردازد و با آنان خوش اخلاقى نمايد، در اين صورت گويند: اين يك شيعه است! من از شنيدن آن جمله شادمان مى ‏شوم… .

(همان، 891)

رسالة المنقبه

اثر ديگر منسوب به امام رسالة المنقبه در مسائل حلال و حرام است كه ابن شهر آشوب در كتاب مناقب از آن سخن گفته است. در همين كتاب به نقل از خيبرى در مكاتبات الرجال قطعه‏ اى از احكام دين منسوب به امام هادى و امام عسكرى( علیهما السلام) منقول است.

(بحارالانوار،ج50،ص310 ؛ شرح اصول کافی، صدرالدین شیرازی،ج1،ص96)

احادیث وادعیه

به علاوه احاديث و ادعيه بسيار از آن حضرت روايت شده است.دعای امام در تسبیح خدا،دعای او برای درخواست حاجت،  دعا برای قضای حوائج پس از نماز، دعا برای طلب روزی و طول عمر، دعا در احتجاب و پناه جویی به خدا، دعا در پرهیز از وسوسه‌های شیاطینوبسیاری دعاهای دیگر.

  به یاری خداوند به برخی ازاین روایات در پست های بعدی اشاره خواهد شد.

از نامهای آن حضرت عبد اللّه و حسن، و دارای القابی است كه مشهورترين آنها عسكرى است. 

به تصاویر زیر دقت کنید:

   به کار بردن صحیح واژه‌ها و اسامی ضرورتی است که گاهی با سهل‌انگاری و بی‌توجهی به اشتباهات بزرگی منجر می‌شود. همانگونه که تصاویر گویاست، یکی از این اشتباهات که بطور مداوم با آن مواجه هستیم بیان و یا نگارش “عسگری” به جای “عسکری” است .

آنچه به اهمیت رعایت صحیح نویسی وصحیح گویی در این لفظ می افزاید برداشت های غلط معنایی از این دوعبارت است که دستمایه دشمنان دین وامامت امام عصر علیه السلام قرار گرفته وبدینوسیله این غلط اصطلاحی ولغوی را به دایره موضوع اعتقادی کشانده است.
شنیده می شود که گفته اند حسن عسگری عقیم بوده وفرزندی نداشته است وعبارت عسگری که لقب ایشان است به معنای عقیم و بی دانه می باشد فلذا همین شهرت به عقیم بودن دلیل بر عدم وجود فرزندی برای اوست.

امــّــــــــــــا

• اولاً: تاریخ گواه است که «عسکری» از مشهورترین القاب آن حضرت است؛ همان طور که امام هادی(علیه السلام) را به این لفظ لقب داده اندو عسکر محله ای بوده در شهر سامرا که لشکرگاه و محل توقف سپاه خلفای عباسی در آنجا قرار داشت.

خلفای عباسی برای زیرنظر داشتن فعالیتهای فرهنگی، علمی و سیاسی امام هادی(علیه السلام) ، آن حضرت را در سال ۲۳۶هـ .ق. از مدینه به سامرا انتقال و در محله عسکر سکونت دادند.چون امام حسن علیه السلام و پدر بزرگوارش امام هادی (علیه السلام) در محله عسکر قرارگاه سپاه در شهر سامرا زندگی می کردند و به عسکری لقب یافتند.(بحارالانوار، ج ۵۰، ص ۱۱۳) 

• ثانیاً: این لقب مشترک بین آن حضرت و پدرشان امام هادی(علیه السلام) می باشد وآنها را عسکریین گفته اند.

اگر بنا بود این لفظ به (گاف) نوشته یا تلفظ گردد می بایست امام هادی علیه السلام نیز عقیم می بود واز نعمت فرزند محروم تلقی می شد.

• ثالثاً: از سوی دیگر عسکر لفظی عربی است و به معنای لشکر است.عسکری اسم منسوب است و منسوب به عسکر است و اصولا در زبان عربی حرف گاف وجود ندارد.

پس آنچه صحیح است عسکری(با کاف) است نه عسگری.(با گاف).

در به وجود آمدن شایعه عقیم بودن حضرت عوامل مختلفی چون خلفای عباسی،جعفر کذاب،وفردی به نام زبیری…تاثیری به سزا داشت.
این شایعه وعوامل حکومتی عباسی باعث گردیدند که عده قلیلی ازمسلمانان معتقد باشند که امام حسن عسکری فرزندی دارد و اوست مهدی موعود و غایب است. ولی طرفداران این عقیده، خیلی کم بودند، چنانکه نعمانی که در زمان غیبت صغری می زیسته می نویسد: این جمعیت کمی که در این عقیده پا بر جا ماندند همانهایی هستند که علی بن ابی طالب درباره شان می فرماید: «در پیمودن راه حق از کمی نفرات وحشت نکنید». (الغیبة،نعمانی، ص ۹)

لذا شایسته است که همۀ گویندگان ونویسندگان ورسانه ها کمر همت بسته ودر ترویج کلمه صحیح عسکری به جای عسگری کوشش نمایند.

موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر(عج)

   حضرت فاطمه معصومه(س) در حال بيماري رهسپار قم شد و فرمود: مرا به شهر قم ببريد؛ زيرا از پدرم شنيدم که مى‏‌فرمود: شهر قم مرکز شيعيان ماست.

حضرت فاطمه معصومه روز يکشنبه 23 ربيع الاول سال 201 هجري قمري برابر با اول آبانماه 195 هجري شمسي به شهر مقدس قم وارد شدند،‌ اخت الرضا در سال 173 هجري در شهر مدينه ديده به جهان گشود و پس از آنکه مأمون عباسي در سال 200 هجري ثامن الحجج(ع) را به خراسان دعوت کرد، حضرت(س) همراه عده‌اي ‌از برادران و بستگان خود پس از گذشت يک سال به انگيزه ديدار برادر وارد ايران شد

    در کتب‌ تاريخي نوشته شده است که پس از اينکه مأموران حکومت عباسي در ساوه جلوي کاروان حضرت معصومه(سلام الله علیها) را گرفتند، حدود 23 نفر از آن‌ها کشته، گروهي اسير و گروهي نيز متواري شدند، همچنين نقل شده که حضرت معصومه (سلام الله علیها) را عمال بني‌ عباس در ساوه مسموم کردند، بنابراين آن حضرت در حال بيماري رهسپار قم شد و فرمود: مرا به شهر قم ببريد؛ زيرا از پدرم شنيدم که مى‏‌فرمود: شهر قم مرکز شيعيان ماست.

    البته در سابقه شهر قم آمده است که از همان قرن اول هجري تشيع در قم رواج يافته بود و اين شهر از سوي امامان شيعه به عنوان پناهگاه شيعه محسوب مي‌شد و خيل عظيمي از پيروان اهل بيت(علیهم السلام) را در خود جاي داده بود،‌ به هر حال بعد از ورود حضرت معصومه(سلام الله علیها) به قم و دفن پيکر مطهر آن حضرت در اين ديار، علويان و سادات بيشترى به اين شهر روى آوردند، توجه شيعيان به اين نقطه فزونى يافت و علما و مشاهير شيعه در طول تاريخ به ‏اين مکان مقدس توجه نشان دادند و به اين ترتيب قم با اين ويژگى‌‏ها در ميان شهرهاى شيعه‌نشين از شهرت جهانى برخوردار شد و يکى از شهرهاى مهم جهان اسلام به شمار آمده و از همه مهم‏تر به عنوان پايگاه اصلى باشکوه‌ترين انقلاب در تاريخ جهان مطرح شد.

  البته قبل از اسلام قم به صورت چند قلعه‌اي بوده و زرتشتيان و يهوديان در آن سکونت داشتند که با ورود اسلام و حضور اشعري‌ها که شيعي و يمني تبار بودند اين شهر گسترش يافت.

با اين وجود روايت‌هاي مؤرخان و مستشرقان درباره جايگاه مزار حضرت معصومه(س) در شهر قم هم خواندني است، به گونه‌اي که «اوژن فلاندن‏» جهانگرد فرانسوى و دانشمندى که در زمان محمد شاه قاجار در سال‏هاى 1219 و 1221 شمسى به اتفاق هموطن هنرمند خود «پاسکال کست‏» به ايران آمده بود، چنين مى‏ نگارد:

«مقبره فاطمه که ايرانى ‏ها «معصومه‏» مى‌‏نامند، در تمام مشرق احترامى به سزا دارد و مردم از اکناف به زيارتش مى‏‌آيند، فاطمه(علیها سلام) نوه على(علیه السلام) است،. از پادشاهان ايران شاه عباس دوم، شاه صفى و فتحعلى شاه در قم مدفون هستند، تيمور لنگ به قم چندان لطمه نرسانده و شايد از برکت فاطمه(علیهاسلام) باشد».

همچنين «کارل بروگش‏» جهانگرد آلمانى نيز که اوضاع ايران را در سده نوزدهم ميلادى از ديد مادى خود بررسى کرده است، مى‏‌گويد:

«دورنماى قم به معناى واقعى کلمه از فاصله چند ميلى مى‏‌درخشد، زيرا گنبد زيارتگاه اين شهر را با ورقه‏‌هايى از طلا پوشانده‌‏اند که نور آفتاب را به شکل خيره‌کننده‌‏اى منعکس مى‏‌کند، شاهان ايران علاقه زياد دارند به اينکه گنبد بناهاى مقدس را با ورقه‏‌هاى طلا و نقره بپوشانند، طلاکارى‏‌ها و نقره‌کارى‏‌هاى زيباى ضريح مقدس واقعاً چشم را روشن مى‏‌کنند. خدمتکارانم پيوسته از شکوه و جلال گنبد و مقبره فاطمه در قم سخن مى‏‌گفتند، نه فقط زندگان بلکه مردگان نيز به سوى اين مزار جلب مى‏‌شوند، زيرا بسيارى از ايرانيان وصيت مى‏‌کنند که پس از مرگ در جوار اين بانوى مقدس دفن شوند، قم مدفن قديسين هم هست. بنا به گفته اهالى محل، قم داراى 444 امامزاده کوچک و بزرگ است‏».

با اين وجود امام راحل(ره) هم به در سخنانش به اين مهم اشاره مي‌کند و مي‌فرمايند:

«قم حرم اهل بيت است. قم مرکز علم است. قم مرکز تقواست. قم مرکز شهادت و شهامت است. از قم علم به همه جهان صادر شده است و مى‏‌شود و از قم شهادت به همه جا صادر مى‏‌شود. قم شهرى است که در آن ايمان و علم و تقوا پرورش يافته و… از زمان ائمه اطهار(ع) مورد توجه اسلام بوده است و از قم تقوا، شجاعت، شهامت و همه فضايل به همه‏ جا صادر مى‏‌شد و صادر خواهد شد، علمايى که در قم من ادراک کرده‏‌ام، کسانى بودند که در دنيا نمونه بودند، در علم و در تقوا و من اميدوارم که ادامه پيدا کند اين علم و تقوا در شهر شما تا زمان ظهور امام زمان سلام الله عليه‏».

آئينه توحيد به قم مي‌آيد/ يا خواهر خورشيد به قم مي‌آيد
نذر نفحات فاطمي‌اش صلوات/ با آمدنش عيد به قم مي‌آيد

   درباره محل اسکان حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) هم نقل شده که خانه موسي بن خزرج بوده که در آن روز در منتهي‌اليه سمت جنوب غربي شهر قم بوده، امروزه در محله «ميدان مير» محلي به نام ستيه است که مسجد و مدرسه‌اي در اطراف آن بنا کرده‌اند و از قديم‌الايام سينه به سينه رسيده است که اين مکان جاي فرود آمدن حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) است.

 شبکۀ جهانی ولایت

http://www.velayattv.com

   مرحوم محدث قمی رحمه الله صاحب مفاتیح الجنان وقتی نام رسول اکرم صلی الله علیه واله رامی نوشت جمله “صلی الله…"را یا نام یکی ازایمه علیهم السلام را می نوشت جمله «علیه السلام» راکامل می نگاشت وبانوشتن رمز"ص"و"ع"مخالف بودوکافی نمی دانست واگراشتباها نام خدا  یا یکی ازمعصومین علیهم السلام رامی نوشت آن راخط نمی زد بلکه بانقطه چین کردن دراطراف آن اشتباهش رامشخص میکرد.

همچنین مرحوم شهیدثانی رحمه الله ضمن سفارش به موضوع فوق نقل فرموده که اولین کسی که رمز"ص"یا"صلعم"رابه جای “صلی الله علیه واله"اختراع وشایع نمود,دستش دچارقطع وبریدگی شد.

منبع：مقدمه کتاب منازل الاخره تالیف شیخ عباس قمی رحمه الله,صاحب مفاتیح الجنان