جماعتی هستند که وعظ و خطابه و سخنرانی را که مقدمه عملیات مناسبه می باشند، با آنها معامله ذی المقدمه می کنند، کأنه دستور این است که « بگویند و بشنوند، برای اینکه بگویند و بشنوند! » و این اشتباه است.
تعلیم و تعلم، برای عمل، مناسب است و استقلال ندارند. برای تفهیم این مطلب و ترغیب به آن فرموده اند: « کونوا دعاة إلی الله بغیر ألسنتکم » با عمل بگویید و از عمل یاد بگیرید و عملاً شنوایی داشته باشید.
بعضی می خواهند معلم را تعلیم نمایند، حتی کیفیت تعلیم را از متعلمین یاد بگیرند.
بعضی « التماس دعا » دارند، می گوییم « برای چه؟ » درد را بیان می کنند، دوا را معرفی می کنیم، به جای تشکر و به کار انداختن، باز می گویند: « دعا کنید! »
دور است آنچه می گوییم و آنچه می خواهند؛ شرطیت دعا را با نفسیت آن مخلوط می کنند. ما از عهده تکلیف، خارج نمی شویم، بلکه باید از عمل، نتیجه بگیریم و محال است عمل، بی نتیجه باشد و نتیجه، از غیر عمل، حاصل شود؛ این طور نباشد:
پی مصلحت، مجلس آراستند
نشستند و گفتند و برخاستند!

• خدا کند قوّال نباشیم، فعّال باشیم؛ [مبادا] حرکت عملیه بدون علم بکنیم [و] توقف با علم بکنیم.
• آنچه می دانیم بکنیم، در آنچه نمی دانیم، توقف و احتیاط کنیم تا بدانیم؛ قطعاً این راه پشیمانی ندارد.
• به همدیگر نگاه نکنیم، بلکه نگاه به « دفتر شرع » نماییم و عمل و ترک را مطابق با آن نماییم.

گفتم که: الف، گفت: دگر؟ گفتم: هیچ
در خانه اگر کس است، یک حرف بس است
بارها گفته ام و بار دگر می گویم: « کسی که بداند هر که خدا را یاد کند، خدا همنشین اوست، احتیاج به هیچ وعظی ندارد، می داند چه باید بکند و چه باید نکند؛ می داند که آنچه را که می داند، باید انجام دهد، و در آنچه که نمی داند، باید احتیاط کند. »

ازمواعظ حضرت آیت الله بهجت(ره)

جماعتی از این جانب، طلب موعظه و نصیحت می کنند؛ اگر مقصودشان این است که بگوئیم و بشنوند و بار دیگر در وقت دیگر، بگوییم و بشنوند، حقیر عاجزم و بر اهل اطلاع پوشیده نیست.
و اگر بگویند کلمه ای می خواهیم که امّ الکلمات باشد و کافی برای سعادت مطلقه دارین باشد، خدای تعالی قادر است که از بیان حقیر، آن را کشف فرماید و به شما برساند.
پس عرض می کنم که غرض از خلق، عبودیت است ( و ما خلقت الجن و الانس إلا لیعبدون. سوره ذاریات/56 ) و حقیقت عبودیت؛ ترک معصیت است در اعتقاد که عمل قلب است و در عمل جوارح.
و ترک معصیت، حاصل نمی شود به طوری که ملکه شخص بشود، مگر با دوام مراقبه و یاد خدا در هر حال و زمان و مکان و در میان مردم و در خلوت « ولا أقول سبحان الله و الحمد لله، لکنه ذکر الله عند حلاله و حرامه ».

ما امام زمان عجل الله له الفرج را دوست می داریم، چون امیر نحل است؛ امور ما مطلقاً به وسیله او به ما می رسد؛ و او را پیغمبر صلوات الله علیه برای ما امیر قرار داده؛ و پیغمبر را دوست داریم، چون خدا او را واسطه بین ما و خود قرار داده؛ و خدا را دوست داریم، برای اینکه منبع همه خیرات است و وجود ممکنات، فیض اوست.
پس اگر خود و کمال خود را خواهانیم، باید دوست خدا باشیم؛ و اگر دوست خداییم، باید دوست وسائط فیوضات از نبیّ و وصیّ، باشیم؛ وگرنه یا دوست خود نیستم، یا دوست واهب العطایا نیستیم، یا دوست وسائط فیوضات نیستیم.
پس کیمیای سعادت، یاد خداست، و او محرّک عضلات به سوی موجبات سعادت مطلقه است؛ و توسل به وسائط استفاضه از منبع خیرات، به واسطه وسائل مقرره خودش است. باید اهتدا به هدایات آنها نماییم و رهروی به رهبری آنها نماییم تا کامیاب شویم.
دیگر توضیح نخواهید و آنکه عرض شد، ضبط نمایید و در قلب ثبت [کنید]، خودش توضیح خود را می دهد.
اگر بگویید چرا خودت عامل نیستی؟! می گویم: « اگر بنا بود که باید بگوییم ما عاملیم به هر چه عالمیم، شاید حاضر به این حضور و بیان نمی شدیم »؛ لکن دستور، بذل نعمت است، شاید به مقصود برساند؛ « ما أخذ الله علی العباد أن یتعلّموا حتی أخذ علی العماء أن یعلّموا ».
مخفی نماند اگر میسور شد برای کسی، نصیحت عملّیه بالاتر است از نصایح قولیه « کونوا دعاة إلی الله بغیر أاسنتکم »

از دستورالعملهای حضرت آیت الله بهجت(قدس سره)، مرکزنشرتنظیم ونشرآثارایشان.

توسّلی از مرجع عالیقدر،حضرت آیت الله وحید خراسانی ،در استفتاءات ،جهت خواستگار برای دختر

بعد از توصیه به دعاها وتوسلات، وعدم یأس از درگاه اللهی می فرمایند: (و لا تقنطوا من رحمة الله)
دعاهاى شما و زيارت عاشورا و اعمال مذكور همه مؤثّر و مأجور است و انشاء الله در زمان مقدّر همسر مناسب نصيب شما خواهد شد، به خداوند متعال اميدوار باشيد و مراقب باشيد كه در تكاليف خود نسبت به واجبات و محرّمات كوتاهى نشود.

توسّل زير را انجام دهيد: دو ركعت نماز مثل نماز صبح بخوانيد، بعد از نماز تسبیحات حضرت زهراء علیهاالسلام را بگوئید و بهتر است سر به سجده بگذاريد، و ۱۴ مرتبه صلوات و ۱۰۰ مرتبه (الّلهمّ خـِرْ لي و اخْتَرْ لي) و بعد ۱۴ صلوات. انشاء الله هرچه زودتر دعاى شما مستجاب شود.

(استفتاء/۱۰۵۸۹)

شخصیت مفضل

از آنجا كه «مفضّل بن عمر» راوى كتاب  شریف«توحیدمفضل» است و كسى است كه امام صادق- عليه السّلام- او را سزاوار حمل اين اسرار و معارف دانسته و اين شگفتيها و عجايب خلقت را بر او املا فرموده، هر قدر كه جايگاه رفيعش بيشتر روشن شود، بر اعتبار كتاب نيز افزوده می ‏شود.

نامش «مفضّل»، نام پدرش «عمر» و كنيه ‏اش «ابو محمد» يا «ابو عبداللَّه» است.  و در اواخر قرن اول يا آغاز قرن دوم هجرى در شهر كوفه به دنيا آمده است.

وى از اصحاب جليل القدر امام صادق و امام كاظم عليهما السّلام بوده است.  او در نزد ائمّه عليهم السّلام از جايگاه رفيع و منزلت عظيمى برخوردار بوده و از اصحاب خاص آنان به شمار می ‏رفته است .
در عصر امام صادق- عليه السّلام- و امام كاظم- عليه السّلام- در ميان مردم كوفه وكيل آنان بوده، نيز از جانب امام صادق- عليه السّلام- وظيفه داشت با اموالى كه از طرف او در اختيارش گذاشته شده بود و يا اجازه اخذ آنها را از مردم داشت، ميان مردم را اصلاح كند و اختلافها را بردارد. 

جايگاه رفيع مفضّل در روايات‏

مهمترين دليل عظمت اين شخصيت كم ‏نظير اسلامى، روايات بسيارى است كه در فضيلت و برترى او از خود امامان- عليهم السّلام- رسيده است، اين روايات به قدرى زياد است كه ذكر همه آنها در اين مقدمه نمی ‏گنجد.ازجمه:

•  شيخ مفيد، با سند صحيح از امام صادق- عليه السّلام- نقل می ‏كند:

اى مفضّل! به خدا سوگند تو را و دوستدار تو را دوست دارم. اى مفضّل! اگر همه اصحاب من آنچه را كه تو می ‏دانى می ‏دانستند، هيچ گاه ميان دو كس از آنان اختلافى رخ نمی ‏داد.

• «محمد بن سنان»  می ‏گويد:

«به خدمت امام كاظم- عليه السّلام- شرفياب شدم. در اين هنگام، فرزند بزرگوارش، على بن موسى- عليهما السّلام- در نزد او بود. امام كاظم- عليه السّلام- به من فرمود: اى محمّد! عرض كردم: بله بفرماييد، فرمود: اى محمّد! مفضّل انيس و همدم و راحتى بخش من بود و تو نيز همدم و باعث راحتى آن دو [امام رضا و جواد- عليهما السّلام-] هستى.»

•  «كلينى»- رضوان اللَّه عليه- در كتاب گرانقدر «كافى» با چند واسطه، از ابن سنان و او از مفضّل نقل می ‏كند:

«امام صادق- عليه السّلام- فرمود: هر گاه ميان دو نفر از شيعيان مامنازعه ‏اى رخ داد با مال من بين آنان آشتى برقرار كن.»

•  «يونس بن يعقوب» می گويد:

«امام صادق- عليه السّلام- فرمانم داد كه به نزد مفضّل بروم و مرگ اسماعيل- عليه السّلام- را به او تسليت بگويم. آنگاه امام- عليه السّلام- فرمود: به مفضّل سلام برسان و به او بگو: مصيبت مرگ اسماعيل بر ما وارد شد و صبر كرديم. تو نيز چون ما در اين مصيبت صابر باش. ما چيزى خواستيم و خدا چيزى ديگر اراده كرد و ما تسليم امر خداى جلّ و علا شديم.» مرحوم خويى- رضوان اللَّه عليه- در كتاب گرانقدر «معجم رجال الحديث» در ذيل اين حديث مى‏گويد: «اين روايت نشان از شدت علاقه امام صادق- عليه السّلام- به مفضّل بن عمر دارد و روايت، صحيح است.»

•  «فيض بن مختار»  می ‏گويد:

«به امام صادق- عليه السّلام- عرض كردم: جانم فداى شما باد. من هر گاه كه در ميان گروههاى دانشمندان كوفه می ‏نشينم، از بس در ميانشان اختلاف عقيده می ‏بينم، گاه در ترديد می ‏افتم، ولى هنگامى كه به «مفضّل بن عمر» روى می ‏آورم، مرا چنان آگاه می ‏كند كه راحت می ‏شوم و دلم آرام می ‏گيرد. امام صادق- عليه السّلام- فرمود: بله اى فيض! حقيقت چنان است كه می ‏گويى.»

•   «هشام بن احمد» می ‏گويد:

«در يك روز گرم و سوزان، در زمينى كه امام صادق- عليه السّلام- در آن مشغول كار بودند و عرق از سينه مباركشان سرازير بود، به خدمت آن حضرت رسيدم تا در باره «مفضّل بن عمر» بپرسم. پيش از آنكه حرفى بزنم، امام- عليه السّلام- فرمود: به خدايى كه جز او خدايى نيست، مفضّل بن عمر جعفى مرد خوبى بود. آن گونه كه من شمردم، امام عليه السّلام سى و چند بار اين عبارت را همچنان تكرار كرد.»

 به راستى كه تنها يكى از اين احاديث كافى است كه نشان از عظمت و جايگاه والاى اين مرد بزرگ باشد. اميد كه خواننده عزيز به شتاب از احاديث ایشان نگذرد و با تفكر و تدبر در آنها بخوبى از جايگاه مفضّل آگاه گردد.

منبع:شگفتيهاى آفرينش( ترجمه توحيد مفضل)
نويسنده: مفضل بن عمر- ميرزايى، نجف على‏

بهترین عاملی که انسان را متنزّه و وارسته می‌کند و از هر کج‌راهه رفتن باز می‌دارد یاد معاد است.
وجود مبارک رسول گرامی اسلام(ص) غالباً از قیامت سخن می‌گفت و مردم را از قیامت انذار می‌کرد. مرحوم شیخ مفید نقل می‌کند وقتی حضرت قیامت را مطرح می‌کرد و مردم را از قیامت انذار می‌کرد تمام گونه‌های حضرت سرخ می‌شد مثل اینکه یک فرمانده لشگر حمله دشمن جرّار را بخواهد گزارش بکند؛ این چنین نیست که وضع قیامت با وضع دنیا و حتی وضع برزخ قابل قیاس باشد. قیامت صحنه‌ای است که ﴿لا بَیْعٌ فیهِ وَ لا خُلَّةٌ﴾، هیچ کس آدم را نمی‌شناسد و تنها اعمال انسان با او خواهند بود و نه هیچ چیز دیگر.
یاد مرگ، انسان را افسرده نمی‌کند بلکه انسان را پویا می‌کند؛ اگر مرگ زوال و نابودی بود، یاد مرگ، افسردگی می‌آورد اما اگر به تعبیر نورانی سیّدالشهداء (سلام الله علیه) مرگ تنها پلی است که انسان را به جهان ابدی می‌برد، یاد مرگ انسان را فعال و کوشا خواهد کرد. مرگ، عامل پویایی یک ملت است. از این منظر انسان وقتی قبرستان می‌رود و برمی‌گردد فعال‌تر، کوشا‌تر، پربار‌تر، پرثمر‌تر می‌شود چون انسان این پل را می‌بیند.

بنابراین وجود مبارک رسول خدا فرمود یاد مرگ بهترین عامل برای پویایی یک ملت است، آن‌ها که مرگ را نشناختند خیال می‌کنند یاد مرگ، افسردگی می‌آورد اما آن‌ها که یاد مرگ را شناختند، فهمیدند که یاد مرگ، پویایی می‌آورد چون اوّلین چیزی که از ما سؤال می‌کنند می‌گویند: «عمرک فیما أفنیت».

اگر انسان موجودی ابدی است در نتیجه جز کالاهای ابدی نباید توشه‌ای برای خود ذخیره سازد، و این کالای ابدی چیزی جز تقوا و توحید و عقلانیت و عدل نیست؛ آن عدل است که می‌ماند، جامعه را این‌ها اداره می‌کند، حوزه و دانشگاه را این‌ها اداره می‌کند، اگر حوزه و دانشگاه در این مسیر خوب حرکت کنند جامعه هم خوب حرکت می‌کند، لذا حضرت بیش از هر چیزی هم خودش به یاد مرگ بود هم جامعه را به یاد مرگ متذکّر می‌کرد، هم مرگ را تفسیر می‌کرد و هم می‌فرمود مرگ، عامل پویندگی و پویایی ملت است چون در جریان مرگ، انسان است که مرگ را می‌میراند.

آیت الله جوادی املی/9 اسفند93 .درس اخلاق