امام صادق (عليه السلام) عقل ابداعگر و انديشمند اسلام و چهره بی مانند دانش بشری، همواره از عمويش عباس (عليه السلام) تجليل به عمل می آورد و با درود و ستايشهای عطرآگين از او ياد می كرد و مواضع قهرمانانه اش در روز عاشورا را بزرگ می داشت. از جمله سخنانی كه امام درباره قمر بنی هاشم(ع) فرموده است، بيان زير می باشد:

«عمويم عباس بن علی (عليه السلام) بصيرتي نافذ و ايمانی محكم داشت. همراه برادرش حسين جهاد كرد، به خوبی از بوته آزمايش بيرون آمد و شهيد از دنيا رفت…

امام صادق (عليه السلام) از برترين صفات مجسم در عمويش كه مورد شگفتی اوست چنين نام مي برد:

الف: «تيزبينی»:

تيزبينی، پيامد استواری رأی و اصالت فكر است و كسی بدان دست پيدا نمی كند، مگر پس از پالودگی روان، خلوص نيت و از خود راندن غرور و هواهای نفسانی و عدم سلطه آنها بر درون آدمی.

تيز بينی از آشكارترين ويژگيهای ابوالفضل العباس بود. از تيزبينی و تفكر عميق بود كه حضرت به تبعيت از امام هدايت و سيدالشهداء امام حسين (عليه السلام) برخاست و بدين گونه به قله شرف و كرامت دست يافت و خود رابر صفحات تاريخ، جاودانه ساخت. پس تا وقتی ارزشهای انسانی پايدار است و انسان آنها را بزرگ می شمارد، در برابر شخصيت بی مانند حضرت كه بر قله های انسانيت دست يافته است سر بر زمين می سايد و كرنش می كند.

ب: «ايمان استوار»:

يكی ديگر از صفات بارز حضرت، ايمان استوار و پولادين اوست. از نشانهای استواری ايمان حضرت، جهاد در كنار برادرش، ريحانه رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) بود كه هدفش جلب رضايت پروردگار متعال به شمار می رفت. و همانطور كه در رجزهايش روز عاشورا بيان داشت از اين جانبازی كمترين انگيزه مادی نداشت و همين دليلی گوياست بر ايمان استوار حضرت.

ج: «جهاد همراه با حسين (عليه السلام)»:

فضيلت ديگری كه امام صادق (عليه السلام) برای عمويش، قهرمان كربلا، عباس (عليه السلام) نام می برد، جهاد تحت فرماندهی سالار شهيدان، سبط گرامی پيامبر اكرم (صل الله عليه و آله) و آقای جوانان بهشت است. جهاد در راه آرمان برادر، بزرگترين فضيلتی بود كه حضرت ابوالفضل بدان دست يافت و نيك از عهده آزمايش به درآمد و در روز عاشورا قهرمانيهايی از خود نشان داد كه در دنيای دلاوری و شجاعت بی مانند است … 

كتاب زندگانی حضرت ابوالفضل العباس (ع)، باقر شريف قريشی، ترجمه ، سيد حسن اسلامی