يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُواْ فىِ الْمَجَالِسِ فَافْسَحُواْ يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَ إِذَا قِيلَ انشُزُواْ فَانشُزُواْ يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ(مجادله/11)

اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد، چون به شما گفته شود: «در مجالس جاى باز كنيد»، پس جاى باز كنيد تا خدا براى شما گشايش حاصل كند، و چون گفته شود: «برخيزيد»، پس برخيزيد. تا خدا [رتبه‏] كسانى از شما را كه گرويده و كسانى را كه دانشمندند [بر حسب‏] درجات بلند گرداند، و خدا به آنچه مى‏ كنيد آگاه است‏.

قرآن مجيد اين كتاب بزرگى آسمانى كه به منزله قانون اساسى مسلمين است حتى بسيارى از جزئيات مسائل اخلاقى و زندگى دست جمعى مسلمانان را ناگفته نگذارده و در لابلاى دستورات مهم و بنيادى به اين جزئيات نيز اشاره مى ‏كند، تا مسلمانان تصور نكنند تنها پايبند بودن به اصول كلى براى آنها كافى است.

  ” تفسحوا” از ماده” فسح” به معنى مكان وسيع است، بنا بر اين” تفسح” به معنى توسعه دادن مى‏ باشد و اين يكى از آداب مجلس است كه وقتى تازه واردى داخل مى ‏شود حاضران جمع و جورتر بنشينند، و براى او جا باز كنند، مبادا سرگردان، و احيانا خسته و شرمنده شود، اين موضوع يكى از وسائل تحكيم پيوندهاى محبت و دوستى است، بر عكس نجوى كه در آيات قبل به آن اشاره شده بود كه از عوامل نفرت و بدبينى و دشمنى است.

از آنجا كه گاهى مجلس آن چنان مملو است كه بدون برخاستن بعضى جا براى ديگران پيدا نمى ‏شود، و يا اگر جايى پيدا مى‏ شود مناسب حال آنها نيست در ادامه آيه مى ‏افزايد:” هنگامى كه به شما گفته شود برخيزيد برخيزيد” (وَ إِذا قِيلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا) .
نه تعلل جوييد و نه به هنگامى كه برمى ‏خيزيد ناراحت شويد، چرا كه گاه تازه واردها از شما براى نشستن سزاوارترند به خاطر خستگى مفرط، يا كهولت سن، و يا احترام خاصى كه دارند، و يا جهات ديگر، اينجاست كه بايد حاضران ايثار كنند و اين ادب اسلامى را رعايت نمايند.

سپس به بيان پاداش انجام اين دستور الهى پرداخته مى‏ افزايد:” اگر چنين كنيد خداوند كسانى را از شما كه ايمان آورده ‏اند و بهره از علم دارند درجات عظيمى مى ‏بخشد” (يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ) .
اشاره به اينكه اطاعت اين دستورات دليل بر ايمان و علم و آگاهى است.

تفسیرنمونه