بسم الله الرحمن الرحیم

در منابع مختلف به آیات وروایات متعددی در خصوص غدیر اشاره شده است که یکی از این آیات آیه شریفه معروف به ابلاغ است.

احادیث متواتر وارد شده حاکی از آنست که این آیه، در روز غدیر در وادی غدیر خم ودر مورد جانشینی حضرت امیرالمومنین علیه السلام نازل شده است.

جناب محمدتقی مظفری در کتاب«غدیر در قرآن»می گوید که همه مفسران شیعه معتقدند که آیه 67 سوره مائده درباره نصب علی نازل شده وحدود360 تن از دانشمندان اهل سنت نیز این مطلب را پذیرفته اند.

ازجمله آنها میتوان به سیوطی،فخررازی، آلوسی،حسکانی،رشیدرضا،نیشابوری و ابن عساکر اشاره کرد.

سیوطی در تفسیر درالمنثور می نویسد:

و أخرج ابن أبى حاتم و ابن مردويه و ابن عساكر عن أبى سعيد الخدري قال نزلت هذه الآية يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ على رسول الله صلى الله عليه و سلم يوم غدير خم في على بن أبى طالب‏.

از ابوسعیدخدری روایت شده که این آیه(ابلاغ) در روز غدیر خم ودر مورد علی بن ابی طالب نازل شده است.

همچنین نقل می کند که:

… عن ابن مسعود قال كنا نقرأ على عهد رسول الله صلى الله عليه و سلم يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ان عليا مولى المؤمنين وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ‏

از ابن مسعود روایت شده که در زمان رسول خدا آیه را اینگونه قرائت می کردیم«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ان عليا مولى المؤمنين وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ‏

سیوطی،درالمنثور،ج2،ص298

فخر رازی،مفسر بزرگ اهل سنت در تفسیر مفاتیح الغیب،معروف به تفسیرکبیر در مورد سبب نزول این آیه به 10 وجه اشاره کرده ودر دهمین مورد آن چنین می گوید:

العاشر: نزلت الآية في فضل علي بن أبي طالب عليه السلام، و لما نزلت هذه الآية أخذ بيده و قال: «من كنت مولاه فعلي مولاه اللّهم وال من والاه و عاد من عاداه» فلقيه عمر/ رضي اللَّه عنه فقال:
هنيئا لك يا ابن أبي طالب أصبحت مولاي و مولى كل مؤمن و مؤمنة، و هو قول ابن عباس و البراء بن عازب و محمد بن علي.

وجه دهم: این آیه درمورد فضیلت علی بن ابی طالب علیه السلام نازل شده وزمانی که این آیه نازل شد [پیامبر صلی الله علیه واله دست علی علیه السلام را ]به دستش گرفت وفرمود:«هرکس من مولای اویم پس علی مولای اوست، خدایا دوست بدار دوستدار او را ودشمن بدار دشمن اورا» . پس عمر با او ملاقات کرده وگفت«گوارایت باد ای پسر ابی طالب زین پس تو مولای ما ومولای هر مومن ومومنه ای گردیدی»

فخر رازی،تفسیرکبیر،ج12،ص401

عبیدالله ابن احمد حسکانی صاحب تفسیر«شواهدالتزیل لقواعدالتفضیل»در مورد آیه ابلاغ روایات نسبتا زیادی را نقل می کند:

 أخبرنا السيد أبو الحسن محمد بن [علي بن‏] الحسين الحسني… عن أبي هريرة عن النبي ص قال لما أسري بي إلى السماء سمعت [نداء من‏] تحت العرش أن عليا راية الهدى و حبيب من يؤمن بي  بلغ يا محمد، قال: فلما نزل النبي ص أسر ذلك، فأنزل الله عز و جل: يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ في علي بن أبي طالب، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ، وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ.

از ابی هریره از حضرت نبی مکرم صلی الله علیه واله روایت شده که فرمود:در شب معراج ندایی از تحت عرش شنیدم که همانا علی (ع) پرچم هدایت ودوست کسی است که به من ایمان بیاورد. ابلاغ کن ای محمد. پس زمانی که از معراج بازگشت خداوندعز وجل این آیه ار نازل فرمود:يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ في علي بن أبي طالب، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ، وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ.

شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ج‏1، ص: 250

درحدیث دیگری چنین نقل می کند:

 … عن أبي سعيد الخدري  قال نزلت هذه الآية في علي بن أبي طالب: يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ.

این آیه درمورد علی بن ابی طالب نازل شده است.

از کتب دیگر نیز به عنوان شاهد نام برده ومی نویسد:

و الحديث رواه أيضا أبو الحسن الواحدي في كتاب أسباب النزول ص 150، ط 1، قال:
 …عن أبي سعيد الخدري قال: نزلت هذه الآية: (يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ) يوم غدير خم في علي بن أبي طالب رضي الله عنه.

ونیز این حدیث راواحدی در کتاب اسباب نزول چنین آورده است:

این آیه در روز غدیر خم در مورد علی بن ابی طالب رضی الله عنه نازل شده است

 و رواه أيضا ابن عساكر في الحديث: (588) من تاريخ دمشق: ج 2 ص 85 ط 2 قال:

…عن أبي سعيد الخدري قال: لما [كذا] نزلت هذه الآية: (يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ) على رسول الله صلى الله عليه و سلم يوم غدير خم [في‏] علي بن أبي طالب.

ابن عساکر نیز در تاریخ دمشق از ابن خدری آورده است که این آیه روز غدیر در مورد علی بن ابی طالب بر حضرت رسول نازل گردید.

شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ج‏1، ص: 251