در زمینه خشونت های خلیفه دوم، نکات لازم وقابل ذکری وجود دارد. یکی از نکات مهم این است که خود علمای اهل سنت تصریح دارند که آقای خلیفه دوم، ذاتاً انسان خشنی بوده است.

1- شلاق عمر ترسناك تر از شمشير حجاج

خشونت آقای عمر به گونه ای بوده که «شعبی» از فقهای بنام اهل سنت می گوید:

«كانت درة عمر أهيب من سيف الحجاج» ؛ لاق عمر از شمشیر حجاج ترساناک تر بود.

(مغني المحتاج شربيني ج 4 ص 390؛ حواشي الشرواني، عبد الحميد الشرواني ج 10 ص 134؛ التراتيب الإدارية (نظام الحكومة النبوية)، عبد الحي الكتاني ج2 ص 376)

«شربینی» از فقهای بزرگ اهل سنت است. نه محدث و نه مورخ، بلکه به عنوان یک فقیه دارد این مسئله را عنوان می کند.

وقتی فقهای اهل سنت بدون هیچ نقدی این خصلت «عمر» را نقل می کنند، آن هم از «شعبی» که امام عصر خود بوده است، قضیه مشخص می شود.

«حجاج بن یوسف ثقفی»، وضعیتش در تاریخ مشخص است. جنایات حجاج، غیر قابل تصور است. تعبیری دارد «عمربن عبدالعزیز»، می گوید:

… لو جاء كل أمة بخبيثاتها و نحن جئنا بأبي محمد، لغلبناهم

فردای قیامت اگر تمام قبائل، جنایتکارترین افراد خود را بیاورند و در یک کفه ترازو بگذارند، ما هم حجاج را در یک کفه بگذاریم، کفه حجاج سنگین تر خواهد بود! (المبسوط : ج 1 ص 40.)

طبری در تاریخ خود نقل می کند:

«و هو أول من حمل الدرة و ضرب بها»؛  اولین کسی که شلاق به دست گرفت و دیگران را با آن کتک زد عمر بن خطاب بود.

_{(تاريخ الطبري ج 2 ص570؛ الكامل في التاريخ ابن اثیر ج 2 ص 454؛ المختصر في أخبار البشر، ابوالفداء ج1 ص 113؛ البداية والنهاية، ابن کثیر ج7 ص 133)}

2- گلایه امیرالمؤمنین از خشونت عمر در خطبه شقشقيه

امير مؤمنان على(عليه السلام) نيز در خطبه شقشقيّه مى فرمايد:

«فصيّرها في حوزة خَشْناءَ، يَغلُظ كَلمُها ويخشُنُ مَسُّها»

سرانجام (ابوبكر) آن [= خلافت] را در اختيار كسى قرار داد كه جوّى از خشونت و سخت گيرى بود. سخن گفتنش به تندی بود و نزدیک شدنش با سخت گیری و خشونت همراه بود.  (نهج البلاغه خطبه 3)

ابن ابى الحديد معتزلى نیز مى نويسد:

«كان عمر شديدَ الغِلْظَة، وَعْرَ الجانب، خَشِنَ المَلْمَس، دائم العبوس، كان يعتقد أنّ ذلك هو الفضيلة وأنّ خلافه نقص»

عمر بسيار تندخو، (گستاخ) نامهربان و بد برخورد بود. او پيوسته عبوس و ترش رو بود و باورش اين بود كه اين تندخويى ها فضيلت است و خلاف آن نقص و عيب است. (شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 6، ص 372)

3- اعتراف عمر بن خطاب به خشونت خود

خود عمر بن خطاب وقتی به خلافت می رسد، روزی بالای منبر می رود و می گوید:

«اللهم إني غليظ فليّني» ؛ خدایا من آدم خشنی هستم مرا نرم خو گردان.

(كنز العمال متقی هندی ج 5 ص 273؛ الكنى والأسماء، دولابی ج 2 ص 666 ؛الطبقات الكبرى ابن سعد ج 3 ص 274؛ الصواعق المحرقة ج 1 ص 256، تاريخ الخلفاء ج1 ص139)

عمده هدف در روایاتی که ما در زمینه ظهور حضرت مهدی داریم، اصلاح خود افراد است. یعنی وقتی انسان احساس می کند که قرار هست که حضرت ولیعصر (ارواحنا فداه) بیاید، از خود می پرسد که من اگر بخواهم در رکاب حضرت باشم، چه ویژگی هایی را باید داشته باشم؟

یکی از نکاتی که ایشان خیلی روی آن تکیه داشت، این بود که می فرمود: وقتی شما برای ظهور حضرت مهدی عج دعا می کنید، بلافاصله برای خودتان هم دعا کنید.

وقتی می گوئید: «اللهم عجل لولیک الفرج»، بلافاصله بگوئید: «و فرجنا به». و از خدا بخواهید که شما را هم جزء یاران حضرت قرار بدهد. چرا که اگر حضرت تشریف بیاورد و شما در صف دشمنان حضرت و کسانی که در مقابل حضرت ایستادند، قرار داشته باشید؛ این آمدن حضرت چه فایده ای برای شما دارد؟!

لذا حضرت آیة الله بهجت تأکید داشتند که در کنار دعا برای فرج امام زمان، برای خودتان هم دعا کنید.

 می فرمود: یک شبی یک آقائی به محضر امام زمان مشرف شده بود به حضرت عرض کرد که آقا این همه جمعیت - ظاهراً شب چهارشنبه بوده که جمعیت زیادی در جمکران بوده است – از راه دور و نزدیک آمده اند، همه مشتاق و طرف دار شما هستند. حضرت فرموده بودند: فلانی! اینها هیچ کدام برای من نیامدند. هر کدام برای گرفتاری های خودشان آمده اند.

یکی مریض دارد، یکی خانه می خواهد، یکی اولاد می خواهد،… سپس حضرت به دو نفر اشاره کرده فرمودند: آن دو نفری که آنجا مشغول دعا و مناجات هستند، فقط برای من به جمکران آمده اند. غیر از فرج من، هیچ حاجت دیگری ندارند. از میان این دویست، سیصد هزار نفر فقط دو نفر بخاطر من آمده اند!

لذا ما تلاش کنیم آن مواقعی که قلب ما نرم می شود و اشک در چشمانمان حلقه می زند، به فرمایش امام صادق(علیه السلام) عمل کنیم که فرمود:

«اذا اقشعر جلدك و دمعت عيناك و وجل قلبك فدونك دونك فقد قصد قصدك»

آنگاه كه پوست بدنت لرزيد و چشمانت پر از اشك گرديد و قلبت هراس برداشت، آن حال را خوب نگهدار كه مقصودت حاصل شده است.(عده الداعي، ابن فهد حلی: ص 167)

حضرت ایت الله دکترحسینی قزوینی

زمانی، از حضرت آیة الله بهجت، معروف شده بود که ایشان گفته اند: «اگر من قبلاً می گفتم جوانان ما حضرت را می بینند، الآن من می گویم که پیرمردهای ما هم زمان ظهور حضرت را درک می کنند.» حضرت ایت الله ،دکترحسینی قزوینی می گوید: سه چهار ماه قبل از رحلت ایشان، من به اتفاق آیة الله خزعلی، رفتیم خدمت ایشان. یکی از سؤالاتی که آقای خزعلی از آقای بهجت پرسیدند، همین سخن معروف شده از ایشان بود.

حضرت آیة الله بهجت فرمود: «نه، من همچین حرفی نزدم. من گفتم: ما قبلاً می گفتیم که امیدواریم جوانان ما حضرت را درک بکنند، الآن از خداوند می خواهیم که پیرمردهای ما هم زمان ظهور را درک کنند.»

متأسفانه بعضی ها می آیند در جملات بزرگان دخل و تصرف می کنند، برخی کلمات را حذف می کنند و یا جابجا می کنند و بعد منتشر می کنند. و این اصلاً زیبنده نیست.

دکتر قزوینی،خارج فقه مقارن » بدعت از دیدگاه فریقین،جلسه چهل وهشتم،موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عص (عج)

چرا امیرالمؤمنین در دوران خلافت خود، از قدرت حکومتی خود استفاده نکرد تا انحرافاتی که در زمان خلفای گذشته، در دین ایجاد شده بود را، اصلاح کند؟

یکی ازدلایل این بود که حضرت نمی خواست اسلام با ابزار خشونت، مستقیم بشود و شناخته شود. و نمی خواست تندی های شخصی یک خلیفه، به نام اسلام نوشته شود. همانگونه که خلیفه دوم برای پیشبرد اهداف خود از ابزار زور و خشونت استفاده کرد و نگاه مردم دنیا را نسبت به اسلام تغییر داد. و الآن اگر شما نگاه بکنید خواهید دید که هر کدام از این مستشرقین که می خواهند بر علیه اسلام کتاب بنویسند، یا می خواهند اسلام را نقد بکنند، یکی از موارد نقد اروپائیان نسبت به اسلام، خشونت های خلیفه دوم است. و این خشونت ها با آن روح رحمتی و رأفتی اسلام به هیچ وجه، سازگاری ندارد.

خیلی از اندیشمندان اهل سنت وقتی به موارد خشونت هایی که از خلیفه دوم در صدر اسلام حادث شد، می رسند، به هر دری می زنند که این اعمال را توجیح کنند، ولی نمی توانند و به صراحت اعلام می کنند که این خشونت ها قابل توجیح و دفاع نیست.

نهایت چیزی که در اینگونه موارد مطرح می کنند و وجدان خود را فریب می دهند این است که می گویند ما اعتقادی به عصمت خلفاء نداریم!

یکی از علماء می فرمود: از بزرگترین جنایاتی که در سقیفه انجام گرفت، حذف مسئله «عصمت» از خلفاء بود! و همین حذف عصمت از خلفاء، زمینه ساز حذف «امامت» شد. و زمینه ساز حذف خیلی از قضایای دیگر شد.

وقتی حاکم اسلامی که هدفش اجرای عدالت در جامعه است، خودش مجری ظلم در جامعه شد، و عدالت را زیر پا گذاشت؛ حاکم اسلامی که وظیفه اش رفع ظلم از جامعه است، ولی خودش متصف به ظلم شد، دیگر نمی شود از مردم آن جامعه، انتظار اجرای عدالت در بین خود داشت. دیگر نمی شود در دنیا، اسلام را به عنوان دین رأفت و رحمت، معرفی کرد.(استاددکترحسینی قزوینی)

از دلایل دیگر،اینکه شرایط زمان خلافت حضرت امیر علیه السلام به گونه ای تغییر کرده بود که خود حضرت فرمودند:

«قَدْ عَمِلَتِ الْوُلَاةُ قَبْلِي أَعْمَالًا خَالَفُوا فِيهَا رَسُولَ‏ اللَّهِ مُتَعَمِّدِينَ لِخِلَافِهِ نَاقِضِينَ لِعَهْدِهِ مُغَيِّرِينِ لِسُنَّتِهِ وَ لَوْ حَمَلْتُ النَّاسَ عَلَى تَرْكِهَا وَ حَوَّلْتُهَا إِلَى مَوَاضِعِهَا وَ إِلَى مَا كَانَتْ فِي عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ لَتَفَرَّقَ عَنِّي جُنْدِي حَتَّى أَبْقَى وَحْدِي أَوْ قَلِيلٌ مِنْ شِيعَتِيَ الَّذِينَ عَرَفُوا فَضْلِي وَ فَرْضَ إِمَامَتِي مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سُنَّةِ رَسُولِ اللَّه‏ … وَ اللَّهِ لَقَدْ أَمَرْتُ النَّاسَ أَنْ لَا يَجْتَمِعُوا فِي شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَّا فِي فَرِيضَةٍ وَ أَعْلَمْتُهُمْ أَنَّ اجْتِمَاعَهُمْ فِي النَّوَافِلِ بِدْعَةٌ فَتَنَادَى بَعْضُ أَهْلِ عَسْكَرِي مِمَّنْ يُقَاتِلُ مَعِي يَا أَهْلَ الْإِسْلَامِ غُيِّرَتْ سُنَّةُ عُمَرَ يَنْهَانَا عَنِ الصَّلَاةِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ تَطَوُّعاً وَ لَقَدْ خِفْتُ أَنْ يَثُورُوا فِي نَاحِيَةِ جَانِبِ عَسْكَرِي»

‏والیان و خلفای قبل از من (ابوبکر،عمر،عثمان) اعمالی را انجام دادند و عمداً با رسول خدا مخالفت کردند و سفارشات پیغمبر را نقض کردند. و سنت پیغمبر را تغییر دادند. من اگر بخواهم مردم را وادار کنم بر ترک این اعمال خلاف دستور پیغمبر، و بخواهم این سنت های تغییر داده شده را به حالتی که در زمان پیغمبر بود، برگردانم؛ سپاهیان من، از اطراف من پراکنده می شوند و من تنها می مانم. یا با عده کمی از شیعیانم که فضیلت و برتری مرا شناختند و وجوب امامت مرا از کتاب خدا و سنت پیغمبر دانستند، تنها خواهم ماند… به خدا قسم که به مردم دستور دادم که در ماه رمضان، جز برای نماز واجب، اجتماع نکنید.(فقط نمازهای واجب را به جماعت بخوانید). و به مردم اعلام کردم که نمازهای مستحبی را به جماعت خواندن، بدعت است؛ ولی بعضی از سپاهیانم، که در رکاب من نبرد می کردند، فریاد زدند: «ای مسلمین! سنت عمر تغییر داده شد! علی ما را از نماز مستحبی در ماه رمضان، نهی می کند.» من ترسیدم از ناحیه لشگریانم، فتنه و انقلابی برپا بشود.  کافی ج 8 ص 58

پاسخ به شبهات ،موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصرعج

یادتان هست نوشتم که دعا می‌خواندم/ داشتم کنج حرم جامعه را می‌خواندم

از کلامت چه بگویم که چه با جانم کرد/ محکمات کلمات تو مسلمانم کرد

کلماتی که همه بال و پر پرواز است/ مثل آن پنجره که رو به تماشا باز است

کلماتی که پر از رایحه غار حراست/ خط به خط جامعه آیینه قرآن خداست

عقل از درک تو لبریز تحیر شده است/ لب به لب کاسه ظرفیت من پر شده است

همه عمر دمادم نسرودیم از تو/ قدر درکِ خودمان هم نسرودیم از تو

من که از طبع خودم شکوه مکرر دارم/ عرق شرم به پیشانی دفتر دارم

شعرهایم همه پژمرد و نگفتم از تو/ فصلی از عمر ورق خورد و نگفتم از تو

دل ما کی به تو ایمان فراوان دارد/ شیرِ در پرده به چشمان تو ایمان دارد

بیم آن است که ما یک شبه مرداب شویم/ رفته رفته نکند جعفر کذاب شویم

تا تو را گم نکنم بین کویر ای باران/ دست خالیِ مرا نیز بگیر ای باران

من زمین گیرم و وصف تو مرا ممکن نیست/ کلماتم کلماتی‌ست حقیر ای باران

یاد کرد از دل ما رحمت تو زود به زود/ یاد کردیم تو را دیر به دیر ای باران

نام تو در دل ما بود و هدایت نشدیم/ مهربانی کن و نادیده بگیر ای باران

ما نمردیم که توهین به تو و نام تو شد/ ما که از نسل غدیریم، غدیر ای باران

پسر حضرت زهرا! دل ما را دریاب/ ما یتیمیم و اسیریم و فقیر ای باران

سامرا قسمت چشمان عطش خیزم کن/ تا تماشا کنمت یک دل سیر ای باران

یکی از مسائل رزق حلال دانستن مسائل شرعی آن است. مردم نمی دانند و به راحتی لقمه شان را حرام می کنند. برای مثال مردم سپرده به بانک می دهند و قرارداد می نویسند و سود علی الحساب می گیرند و بعد زیاد و کم… آنرا حساب می کنند، این شرعی است؛ ولی اگر کسی می گوید پول به بانک می دهم و بهره یا نزول آنرا می گیرم این حرام می شود.

عبادت هفتاد جزء است و بالاترین و بزرگترین جزء آن کسب حلال است. _(۱)  و حق فرزند بر پدرش این است كه… جز از راه حلال، روزى او را تامین نكند._(۲)

امام صادق علیه السلام می فرماید :هر كس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید كسب خود را حلال كند و حق مردم را بپردازد. دعاى هیچ بنده ‏اى كه مال حرام در شكمش باشد یا حق كسى بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمى ‏رود.(۳)

در دین ما برای رزق حلال فرمولی وجود دارد. عناصر این فرمول به قرار زیرند

۱. به رازقیّت خدا اعتقاد داشته باشد

بى اعتنائى و امید نداشتن بدانچه در دست مردم است بزرگترین توانگرى است. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: هر كس از غیر خدا بِبُرد، خداوند، هزینه زندگى او را تأمین مى‏ كند و از جایى كه انتظار ندارد، روزى‏اش مى دهد؛ امّا هر كس چشم امیدش به دنیا باشد، خداوند، او را به دنیا وا مى‏ گذارد.(۴)

یکی از صلحای گمنام که خداوند وجود ایشان را حفظ کند، از باب نصیحت به فرزندان خود می فرمودند که: دخترم، پسرم، اگر یک تک تومانی هم در جیب خود داشتید نگوئید نداریم، بگوئید داریم. انسان متوکل هر لحظه چشم امید به فضل و رحمت خداوندی می دوزد و توکل می کند.

۲. تلاش حداکثری مدبرانه، متوکلانه و صبورانه داشته باشد

كسب درآمد حلال، بر هر مسلمانى واجب است. (۵)   تلاش در جهت کسب روزی حلال چنان حائز اهمیت است که حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرمود : اگر كسی با دستش كار كند و روزی بخورد، در روز قیامت در زمره و گروه انبیا است و خدا ثواب انبیا را به او می دهد. (۶)   اما وای به آن روزی که آدمی در جهت کسب روزی، بی صبری کند در این صورت طبق فرموده حضرت علی علیه السلام، خودش را از روزى حلال محروم مى كند و بیشتر از روزى مقدّر هم نصیبش نمى شود. (۷)

امام صادق علیه السلام می فرماید: هر كس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید كسب خود را حلال كند و حق مردم را بپردازد. دعاى هیچ بنده ‏اى كه مال حرام در شكمش باشد یا حق كسى بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمى ‏رود.

یک پایه ی کمال انسان، تدبیر در معیشت است. در قدیم همه، شغل آزاد داشتند. در شغل آزاد هر چه تلاش بیشتری کنی؛ درآمد بیشتری داری؛ ولی در شغل اداری حقوق ثابت است و توکل کمرنگ تر می شود؛ زیرا سر ماه حقوقش را می آید. ما باید باور کنیم که در رزق و روزی مان، یک قرارداد با خدا داریم. خدا با ما شریک می شود و ما باید تلاش با تدبیر و توکل داشته باشیم. در این صورت اگر حرکت ما بیشتر بشود برکت خدا هم بیشتر می شود. اصلی ترین عامل رزق و روزی سعی و تلاش و فکر کردن است.

۳. قانع باشد و خانواده اش را به قناعت تشویق کند

هر كس به مقدار كفایت، قناعت كند، آسایش مى‏ یابد و براى خویش زمینه گشایش فراهم مى ‏كند. (۸) امام رضا علیه السلام می فرماید: هر کـس به رزق و روزى کم از خدا راضى باشد، خداوند از عمل کم او راضى خواهد بود. (۹)

۴. اگر خواهان مكارم و بزرگوارى ها هستند از حرام ها دورى كنند

برای دوری از کسب درآمد حرام در زندگی برای هر امری از امور زندگی ات نظیر بهره گیری از وام، شرایط مستاجری و مالکیت و … با حاکم شرع و آگاهان به احکام اقتصادی مشورت کن تا خدای نکرده قراردادی به حرام امضا نکنی و پولی را که می توانی از راه حلال بدست آوری، حرامش نگردانی.

۵. خمس مالش را بدهدو احسان و نیکوکاری کند

ظاهر خمس کم کردن مال است. اما باطن خمس هم برکت پیدا کردن، هم شراکت و هم سرمایه گذاری آخرت است. همانگونه که وقتی می خواهی از بانکی وام بگیری؛ ابتدا باید یک دفترچه در آنجا باز کنی؛ اگر می خواهی از خدا و پیامبرش(صلی الله علیه و آله) وام برکت بگیری، برای خود دفترچه (سال خمسی ) باز کن، حتی اگر پولی نداری. كار خیر و صدقه، فقر را مى ‏بَرند، بر عمر مى ‏افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور مى ‏كنند. (۱۰) چنانچه امام علی علیه السلام می فرماید :با صدقه دادن، روزی خود را فرود آورید. (۱۱) امام علی علیه السلام می فرماید: خداوند سبحان خوراک تهیدستان را در اموال توانگران قرار داده، هیچ فقیری گرسنه نمی ماند مگر به واسطه اینکه ثروتمندی از حق او بهره مند شده و خدا تعالی در این باره از آنان بازخواست می کند. (۱۲)

امام على علیه السلام می فرماید: انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوى آن است، از زندگى خوش و امنیت محیط و روزى زیاد، دست مى یابد.

۶. سحر خیز باشد

پیامبر صلى الله علیه و آله می فرماید: در پى روزى و نیازها، سحر خیز باشید؛ چرا كه حركت در آغاز روز، [مایه] بركت و پیروزى است. (۱۳) امام رضا سلام الله علیه نیز فرمودند: محافظت کنید بر نماز شب که تحقیقاً نماز شب، حرمت خدا و ریزنده رزق و نیکو کننده صورت و ضمانت کننده رزق روز است.(۱۴)

۷. به دیدار خویشاوندانش برود

پیامبر صلى الله علیه و آله می فرماید: هر كس دوست دارد كه عمرش طولانى و روزى اش زیاد شود، تقواى الهى پیشه كند و صله رحم نماید. (۱۵)

صله رحم، اعمال را پاكیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب(قیامت) را آسان مى‏ كند و مرگ را به تأخیر مى ‏اندازد.(۱۶)

۸. خوش اخلاق باشد

امام على علیه السلام می فرماید: انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوى آن است، از زندگى خوش و امنیت محیط و روزى زیاد، دست مى یابد. (۱۷)

نیكوكارى و خوش اخلاقى، خانه ها را آباد و عمرها را طولانى مى كنند.(۱۸) و بد اخلاقی روزی را تنگ می سازد. (۱۹)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱. بحار الانوار ج ۱۰۰ ، ص ۹ .

۲. نهج الفصاحه ص ۴۴۷ .

۳. بحارالأنوار ج ۹۰، ص۳۲۱ .

۴. نهج الفصاحه ص ۷۳۱ .

۵.بحار الانوار ج ۱۰۰ ، ص ۹ .

۶. همان ، ص ۱۰ .

۷. شرح نهج البلاغه(ابن ابی الحدید) ج۳، ص۱۶۰.

۸.کافی ج ۸ ، ص ۱۹.

۹. بحـارالانـوار ج ۷۵،ص ۳۵۶ و ۳۵۷.

۱۰. من لا یحضره الفقیه ج ۲ ، ص ۶۶ .

۱۱.  تحف العقول ص ۶۰.

۱۲. منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه(خویی) ج ۲۱ ، ص ۴۱۵.

۱۳.نهج الفصاحه ص ۳۷۱ .

۱۴.نشان از بی نشان‌ها، ص ۴۲۷.

۱۵.بحارالأنوارج ۷۱ ، ص ۱۰۲.

۱۶.  كافى ج ۲، ص ۱۵۰.

۱۷.تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۹۲ .

۱۸.  كافى ج ۲، ص ۱۰۰.

۱۹.  تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۶۴ .