در كتاب شريف مفاتيح الجنان، اعمال مخصوصي بدين شرح براي اين روز ذكر شده است:

• اول: غسل، كه نشان پالايش ظاهر از هر آلودگي و آمادگي براي آرايش جان و صفاي باطن است؛
• دوم: روزه، كه سبب شادابي درون است؛
• سوم: دو ركعت نماز؛
• چهارم: دعاي مخصوص اين روز كه به دعاي مباهله معروف است و شبيه دعاي سحر ماه رمضان مي باشد.
• هم چنين در اين روز خواندن زيارت اميرالمؤمنين به ويژه زيارت جامعه روايت شده است. احسان به فقرا و محرومان به تأسّي از مولي الموحدين علي عليه السلام كه در ركوع نمازش به نيازمند احسان فرمود، سفارش شده است.

ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺤﺪﺛﺎﻥ ﺷﻴﻌﻪ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺁﻳﻪ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺩﺭ ﺣﻖ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺹ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻣﻴﻌﺎﺩﮔﺎﻩ ﺑﺮﺩ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﺶ ﺣﺴﻦ ﻭ ﺣﺴﻴﻦ ﻉ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﺵ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻉ ﻭ ﻋﻠﻰ ﻉ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ” ﺍﺑﻨﺎءﻧﺎ” ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮﺍ” ﺣﺴﻦ ﻭ ﺣﺴﻴﻦ” ﻉ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ” ﻧﺴﺎءﻧﺎ” ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻉ، ﻭ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ” ﺍﻧﻔﺴﻨﺎ” ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﻉ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﻭﻟﻰ ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﺍﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻠﺎ ﺩﺭ ﺍﻗﻠﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻮﺷﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻧﻜﺎﺭ ﻛﻨﻨﺪ، ﻣﺜﻠﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺗﻔﺴﻴﺮ” ﺍﻟﻤﻨﺎﺭ” ﺩﺭ ﺫﻳﻞ ﺁﻳﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ:” ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻫﻤﮕﻰ ﺍﺯ ﻃﺮﻕ ﺷﻴﻌﻪ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﻫﺪﻑ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﭼﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﺸﺮ ﻭ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﻛﻮﺷﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ، ﺣﺘﻰ ﺑﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﺍﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻣﺸﺘﺒﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﻧﺪ"!!

ﺍﻣﺎ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺍﺻﻴﻞ ﺍﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻰ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻰ ﺭﻏﻢ ﭘﻨﺪﺍﺭﻫﺎﻯ ﺗﻌﺼﺐ ﺁﻟﻮﺩ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ” ﺍﻟﻤﻨﺎﺭ” ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻃﺮﻕ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺑﻪ” ﺷﻴﻌﻪ ﻭ ﻛﺘﺐ ﺷﻴﻌﻪ” ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻨﺘﻬﻰ ﻧﻤﻰ ﺷﻮﺩ، ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻕ ﺍﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺍﻧﻜﺎﺭ ﻛﻨﻴﻢ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻛﺘﺒﺸﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺩﺭﺟﻪ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﻓﺘﺎﺩ.

” ﻗﺎﺿﻰ ﻧﻮﺭ ﺍﻟﻠَّﻪ ﺷﻮﺷﺘﺮﻯ” ﺩﺭ ﺟﻠﺪ ﺳﻮم ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ ﻧﻔﻴﺲ” ﺍﺣﻘﺎﻕ ﺍﻟﺤﻖ” ﻃﺒﻊ ﺟﺪﻳﺪ ﺻﻔﺤﻪ 46 ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ:

” ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ” ﺍﺑﻨﺎءﻧﺎ” ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﻓﻮﻕ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﻭ ﺣﺴﻴﻦ ﻉ ﻭ” ﻧﺴﺎءﻧﺎ” ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻉ ﻭ” ﺍﻧﻔﺴﻨﺎ” ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻋﻠﻰ ﻉ ﺍﺳﺖ.

ﺳﭙﺲ (ﺩﺭ ﭘﺎﻭﺭﻗﻰ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺰﺑﻮﺭ) ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ﺷﺼﺖ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ” ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ” ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺁﻳﻪ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺭﻩ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻉ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺎم ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻛﺘﺐ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺻﻔﺤﻪ 46 ﺗﺎ 76 ﻣﺸﺮﻭﺣﺎ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎﻯ ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺯﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ:

ادامه »

   طبق توافق قبلي، پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم و نمايندگان نجران براي مباهله به محل قرار رفتند. ناگاه نمايندگان نجران ديدند كه پيامبر فرزندش حسين عليه السلام را در آغوش دارد، دست حسن عليه السلام را در دست گرفته و علي و زهرا عليهماالسلام همراه اويند و به آنها سفارش مي كند هرگاه من دعا كردم شما آمين بگوييد. مسيحيان، هنگامي كه اين صحنه را مشاهد كردند، سخت به وحشت افتادند و از اين كه پيامبر، عزيزترين و نزديك ترين كسانِ خود را به ميدان مباهله آورده بود، دريافتند كه او نسبت به ادعاي خود ايمان راسخ دارد؛ زيرا در غير اين صورت، عزيزان خود را در معرض خطر آسماني و الهي قرار نمي داد. بنابراين از اقدام به مباهله خودداري كردند و حاضر به مصالحه شدند.

سخنان ابوحارثه درباره مصالحه
   هنگامي كه هيئت نجراني پيامبر را در اجراي مباهله مصمّم ديدند، سخت به وحشت افتادند. ابوحارثه كه بزرگ ترين و داناترين آنان و اسقف اعظم نجران بود گفت: «اگر محمد بر حق نمي بود چنين بر مباهله جرئت نمي كرد. اگر با ما مباهله كند، پيش از آن كه سال بر ما بگذرد يك نصراني بر روي زمين باقي نخواهد ماند». و به روايت ديگر گفت: «من چهره هايي را مي بينم كه اگر از خدا درخواست كنند كه كوه ها را از جاي خود بكند، هر آينه خواهد كَند. پس مباهله نكنيد كه در آن صورت هلاك مي شويد و يك نصراني بر روي زمين نخواهد ماند».

سرانجام مباهله
ابوحارثه، بزرگ گروه، به خدمت حضرت آمد و گفت:

«اي ابوالقاسم، از مباهله با ما درگذر و با ما مصالحه كن بر چيزي كه قدرت بر اداي آن داشته باشيم».

پس حضرت با ايشان مصالحه نمود كه هرسال دوهزار حُلّه بدهند كه قيمت هر حلّه چهل درهم باشد و بر آنان كه اگر جنگي روي دهد، سي زره و سي نيزه و سي اسب به عاريه بدهند.

ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﭘﺎﻯ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻣﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎﻥ ﻧﺠﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻬﻠﺖ ﺧﻮﺍﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ، ﻭ ﺑﺎ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺷﻮﺭ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ، ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﻭﺭﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺳﻰ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻰ ﮔﺮﻓﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻔﺮﺍﺕ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﺍﮔﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﺮﺩﻳﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎ ﺳﺮ ﻭ ﺻﺪﺍ ﻭ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻭ ﺟﺎﺭ ﻭ ﺟﻨﺠﺎﻝ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺁﻣﺪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ ﻧﺘﺮﺳﻴﺪ، ﺯﻳﺮﺍ ﺣﻘﻴﻘﺘﻰ ﺩﺭ ﻛﺎﺭ ﺍﻭ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺟﺎﺭ ﻭ ﺟﻨﺠﺎﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺎ ﻧﻔﺮﺍﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻯ ﺍﺯ ﺧﺎﺻﺎﻥ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺧﺮﺩﺳﺎﻟﺶ ﺑﻪ ﻣﻴﻌﺎﺩﮔﺎﻩ ﺁﻣﺪ ﺑﺪﺍﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺍﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺑﻪ ﭘﺮﻫﻴﺰﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎﻙ ﺍﺳﺖ! ﺁﻧﻬﺎ ﻃﺒﻖ ﻗﺮﺍﺭ ﻗﺒﻠﻰ ﺑﻪ ﻣﻴﻌﺎﺩﮔﺎﻩ ﺭﻓﺘﻨﺪ ﻧﺎﮔﺎﻩ ﺩﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﺶ ﺣﺴﻦ ﻭ ﺣﺴﻴﻦ ﻉ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺭﻭ ﺩﺍﺭﺩ، ﻭ ﻋﻠﻰ ﻉ ﻭ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻉ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﻭ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ ﻫﺮ ﮔﺎﻩ ﻣﻦ ﺩﻋﺎ ﻛﺮﺩم ﺷﻤﺎ” ﺁﻣﻴﻦ” ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ، ﻣﺴﻴﺤﻴﺎﻥ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺭﺍ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﻭﺣﺸﺖ ﺍﻓﺘﺎﺩﻧﺪ، ﻭ ﺍﺯ ﺍﻗﺪﺍم ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﻛﺮﺩﻩ، ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ” ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ” ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ” ﺫﻣﻪ” ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﻣﺎﻟﻴﺎﺕ (ﺟﺰﻳﻪ) ﺗﻦ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﻧﺪ.

تفسیرنمونه،ذیل آیه مباهله(61آل عمران)

   پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله وسلم در مذاكره اي كه با هيئت نجراني در مدينه به انجام رسانيد آنان را به پرستش خداي واحد دعوت كرد. امّا آنان بر ادعاي خود اصرار داشتند و دليل الوهيت مسيح را، تولد عيسي عليه السلام بدون واسطه پدر مي دانستند. در اين هنگام فرشته وحي نازل شد و اين سخن خدا را بر قلب پيامبر جاري ساخت: «به درستي كه مَثَل عيسي نزد خداوند مانند آدم است كه خدا او را از خاك آفريد». در اين آيه، خداوند، با بيان شباهت تولد حضرت عيسي عليه السلام و حضرت آدم عليه السلام ، يادآوري مي كند كه آدم را با قدرت بي پايان خود، بدون اين كه داراي پدر و مادري باشد، از خاك آفريد و اگر نداشتن پدر گواه اين باشد كه مسيح فرزند خداست، پس حضرت آدم براي اين منصب شايسته تر است؛ زيرا او نه پدر داشت و نه مادر. اما با وجود گفتن اين دليل، آنان قانع نشدند و خداوند به پيامبر خود، دستور مباهله داد تا حقيقت آشكار و دروغ گو رسوا شود.

بخش با صفاي نجران، با هفتاد دهكده تابع خود، در نقطه مرزي حجاز و يمن قرار گرفته است. در آغاز طلوع اسلام اين نقطه، تنها نقطه مسيحي نشين حجاز بود كه مردم آن به عللي از بت پرستي دست كشيده و به آيين مسيح عليه السلام گرويده بودند.