چرا امام صادق(علیه السلام) دعوت بنی العباس را برای قبول خلافت نپذيرفت؟

ابا و امتناع امام صادق علیه السلام تنها به اين علت نبود كه مي‎دانست بني العباس مانع خواهند شد و آن حضرت را شهيد خواهند كرد. اگر مي‎دانست كه شهادت آن حضرت براي اسلام و مسلمين اثر بهتري دارد شهادت را انتخاب مي‎كرد همان‎طوري كه امام حسين(علیه السلام) به همين دليل شهادت را انتخاب كرد.

در آن عصر، آن چيزي كه بهتر و مفيدتر بود رهبري يك نهضت علمي و فكري و تربيتي بود كه اثر آن تا امروز هست؛ همان‎طور كه در عصر امام حسين آن نهضت ضرورت داشت و آن نيز آنطور بجا و مناسب بود كه اثرش هنوز باقي است.

در همة اين كارها، از قيام و جهاد و امر به معروف و نهي از منكرها و از سكوت و تقيه‎ها، بايد به اثر و نتيجة آنها در آن موقع توجه كرد. اينها اموري نيست كه به شكل يك امر تعبدي از قبيل وضو و غسل و نماز و روزه صورت بگيرد. اثر اين كارها در مواقع مختلف و زمانهاي مختلف و اوضاع و شرايط مختلف فرق مي‎كند. گاهي اثر قيام و جهاد براي اسلام نافعتر است و گاهي اثر سكوت و تقيه. گاهي شكل و صورت قيام فرق مي‎كند. همة اينها بستگي دارد به خصوصيت عصر و زمان و اوضاع و احوال روز و يك تشخيص عميق در اين مورد ضرورت دارد؛ اشتباه تشخيص دادن زيانها به اسلام مي‎رساند.

مجموعه آثار شهيد مطهري ج18ـ سيري در سيره ائمه اطهار(ع)