ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَي طَآئِفَةً مِّنكُمْ وَطَآئِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَي مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحَّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ(آل عمران /154)

سپس بدنبال اين غم و اندوه، آرامشي بر شما فرستاد. اين آرامش، بصورت خواب سبكي بودكه (در شب بعد از حادثه احد،) گروهي از شما را فرا گرفت اماگروه ديگري در فكر جان خويش بودند (و خواب به چشمانشان نرفت.) آنها گمانهاي نادرستي -همچون گمانهاي دوران جاهليت- درباره خدا داشتند و مي‏گفتند: «آيا چيزي از پيروزي نصيب ما مي‏شود؟!» بگو:همه كارها (و پيروزيها) به دست خداست!» آنها در دل خود، چيزي را پنهان مي‏دارند كه
براي تو آشكار نمي‏سازند مي‏گويند: «اگر ما سهمي از پيروزي داشتيم، در اين جا كشته نمي‏شديم!» بگو: «اگر هم در خانه‏ هاي خود بوديد، آنهايي كه كشته ‏شدن بر آنها مقرر شده بود،قطعا به سوي آرامگاه‏هاي خود، بيرون مي‏ آمدند (و آنها را به قتل مي‏رساندند). و اينها براي اين
است كه خداوند، آنچه در سينه‏ هايتان پنهان داريد، بيازمايد و آنچه را در دلهاي شما (ازايمان) است، خالص گرداند و خداوند از آنچه در درون سينه‏ هاست، با خبر است. 

تفسیر:

گروههايى از مؤمنان جنّ به محضر امام حسين عليه السّلام آمدند و عرض كردند:

«اى مولاى ما! ما از شيعيان و ياران تو هستيم، آنچه را بخواهى به ما فرمان بده اگر در همين جا باشى و به ما دستور نابودى همه دشمنانت را بدهى، ما قبل از اينكه از اينجا حركت كنى، آن را اجرا مى ‏كنيم.»

امام حسين عليه السّلام براى آنها دعاى خير كرد، و به آنها فرمود:

«آيا قرآن را كه به جدّم رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله و سلم نازل شده نخوانده‏ ايد كه مى ‏فرمايد:

قُلْ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلى‏ مَضاجِعِهِمْ،

بگو اگر هم در خانه‏ هايتان بوديد، آنهايى كه كشته شدن بر آنها مقرّر شده بود، قطعا به سوى آرامگاههاى خود بيرون مى ‏آمدند.

اگر من در وطن خود بمانم اين مردم واژگون شده به وسيله چه كسى آزمايش مى ‏گردند، و چگونه آنها امتحان مى‏ شوند، و چه كسى در قبر من سكونت گزيند؟ با اينكه خداوند هنگام «دحو الارض» (كشيده شدن و گستردگى زمين) آن قبر را براى من برگزيده است، و آن قبر را و پناهگاه شيعيان و دوستان ما نموده است، خداوند اعمال و نمازهاى آنها را بپذيرد و دعاهاى آنها را اجابت كند، و شيعيان ما در آنجا در دنيا و آخرت امن و آسايش يابند.

غم نامه كربلا / ترجمه اللهوف على قتلى الطفوف‏
نويسنده: ابن طاووس، على بن موسى- محمدى اشتهاردى، محمد، ص91

وَلَئِنْ أَصَابَكُمْ فَضْلٌ مِّنَ الله لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمْ تَكُن بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُ مَوَدَّةٌ يَا لَيتَنِي كُنتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا(النساء/73)

و اگر غنيمتى از جانب خدا به شما برسد، درست مثل اينكه هرگز ميان شما و آنها دوستى و مودتى نبوده، مى‏گويند: «اى كاش ما هم با آنها بوديم، و به رستگارى (و پيروزى) بزرگى مى ‏رسيديم!» 

امام رضا عليه‌السلام فرمود:

اي پسر شبيب، اگر دوست داري که در مکانهاي ‏بنا شده در بهشت با پيامبر و خاندانش جاي گيري، پس کشندگان حسين ‏عليه‌السلام را لعنت نما.

اي پسر شبيب، اگر دوست داري که تو برخوردار از ‏ثواب کساني باشي که همراه حسين عليه‌السلام شهيد شده‌اند، هر زمان که او را ‏يادکني بگو:

اي کاش با آنان بودم و به فيروزي و کاميابي (جاوداني) ره ‏مي‌ يافتم.‏

وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ(البقره/ 124)

(به خاطر آوريد) هنگامى كه خداوند، ابراهيم را با وسايل گوناگونى آزمود. و او به خوبى ازعهده اين آزمايشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پيشواى مردم قرار دادم!»
ابراهيم عرض كرد: «از دودمان من (نيز امامانى قرار بده!)» خداوند فرمود: «پيمان من، به ستمكاران نمى‏ رسد! (و تنها آن دسته از فرزندان تو كه پاك و معصوم باشند، شايسته اينمقامند)». 

از امام صادق عليه السلام که درباره قول خداي عزوجل: « و اذا ابتلي ابراهيم ربٌه بکلمات فاتمهٌن » سؤال شد. که اين کلمات چه بود؟

حضرت فرمود: اين کلماتي بود که آدم عليه السلام آنها را از پروردگارش دريافت نمود و بر اثر آنها توبه اش پذيرفته شد.

حضرت آدم گفت: « اسألک بحق محمد و علي و فاطمة و الحسن و الحسين الاٌ تبت علٌي »؛ يعني خدايا، تو را به حق محمد و علي و فاطمه و حسن و حسين مي خوانم که توبه مرا بپذيري و خداوند توبه اش را پذيرفت چرا که او بسيار توبه پذير و مهربان است.

منبع :ذبحارالانوار، ج 24، ص 176.

وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لاَ تَسْفِكُونَ دِمَاءكُمْ وَلاَ تُخْرِجُونَ أَنفُسَكُم مِّن دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ(البقره/ 84)

و هنگامى را كه از شما پيمان گرفتيم كه خون هم را نريزيد و يكديگر را از سرزمين خود،
بيرون نكنيد. سپس شما اقرار كرديد (و بر اين پيمان) گواه بوديد. 

تفسير

در تفسيرمنسوب به  امام حسن عسكرى عليه السّلام در شان نزول این آیه چنین آمده است:

پيغمبر اعظم اسلام صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: آيه 84سوره بقره در شأن يهود نازل شد .
اين آيه در شأن آن يهوديانى نازل شد كه عهد و پيمان خدا را شكستند، پيامبران خدا را تكذيب نمودند، اولياء خدا را شهيد كردند.
سپس حضرت رسول فرمود:

آيا ميخواهيد: شما را از يهوديان اين امت كه شبيه به آن يهوديان هستند آگاه كنم؟

گفتند: آرى يا رسول اللَّه!

فرمود:آنان گروهى از امت من مي باشند كه خود را از امت من مي دانند و مع ذلك، با فضيلت‏ ترين ذريه مرا شهيد مى‏ كنند، پاكيزه‏ ترين نسل مرا به قتل مي رسانند، شريعت و سنت مرا تغيير مي دهند، حسن و حسين مرا شهيد مى‏ نمايند، همان طور كه گذشتگان يهود يحيى بن زكريا را كشتند!! آگاه باشيد! همان طور كه خدا كشندگان حضرت زكريا را لعنت كرد قاتل‏هاى حسنين را نيز لعنت خواهد نمود.

خداى توانا قبل از روز قيامت يك هادى و مهدى (يعنى حضرت صاحب الزمان) را از اولاد حسين مظلوم براى فرزندان آنان مبعوث خواهد كرد تا آنان را به وسيله شمشيرهاى دوستانش به آتش جهنم بسوزاند.

آگاه باشيد؛ خدا قاتل‏هاى حسين را با آن افرادى كه آنان را دوست داشته باشند و ياور ايشان باشند، و افرادى كه بدون تقيه از لعن بر آنان خوددارى نمايند لعنت كرده است.

آگاه باشيد؛ خدا بر گريه ‏كنندگان امام حسين عليه السّلام و اشخاصى كه دشمنان او را لعنت كنند و افرادى كه قلبشان از غيظ و غضب بر آنان پر باشد صلوات و رحمت مي فرستد.

آگاه باشيد؛ افرادى كه به قتل حسين راضى باشند در قتل آن حضرت شريك خواهند بود! آگاه باشيد؛ كشندگان امام حسين و ياران و تابعين ايشان و اشخاصى كه از آنان پيروى نمودند از دين خدا بيزارند.

خداى مهربان به ملائكه مقربين خود دستور مي دهد آن اشكهائى را كه در عزاى امام حسين عليه السّلام ريخته مى ‏شود به خازنهاى بهشت دهند تا آنها را با آب حيات ممزوج نمايند و گوارائى آب حيات بدين وسيله هزار برابر آن خواهد شد.

ملائكه اشك افرادى را كه براى خوشحال و خندان شدن از قتل امام حسين مي ريزند در جهنم مي برند و آنها را به آب جوش و صديد و غساق و غسلين  آن ممزوج مي كنند تا حرارت آن بيشتر و عذاب آن هزار برابر شديدتر گردد و دشمنان آل محمّد صلّى اللَّه عليه و آله كه در جهنم هستند بوسيله آن معذّب شوند.

منبع:زندگانى حضرت امام حسن مجتبى عليه السلام( ترجمه جلد 44 بحار الأنوار)، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى،ص324