سوال:

زهرا، در قرآن به چه معناست؟ آيا حضرت فاطمه از معناي اسم خودشان خبر داشتند; يعني علم غيب داشتند، يا به او چيزي وحي ميشد؟

پاسخ:
يكي از القاب حضرت فاطمه زهرا است.( ر.ك: زندگاني فاطمه زهرا، سيدجعفر شهيدي، ص 33، دفتر نشر فرهنگ اسلامي. ) در روايات، علتهاي گوناگوني براي نام نهادن حضرت فاطمه به زهرا ذكر شده است. امام صادق ميفرمايد: حضرت فاطمه را زهرا ناميدند، چون هنگامي كه در محراب عبادت ميايستاد، نورش براي اهل آسمان پرتو افشاني ميكرد; همان گونه كه نور ستارگان براي اهل زمين پرتو افشاني ميكنند.( ر.ك: علل الشرايع، شيخ صدوق، ج 1، ص 180)

در روايت ديگر ميخوانيم: حضرت فاطمه زهرا ناميده شده، چون خداوند او را از نور عظمتش آفريد.( ر.ك:  معاني الاخبار، ص 64 ) كلمه زهرا در قرآن نيامده است، ولي كلمه زهرة كه هم خانواده زهرا است، در قرآن ذكر شده است. ولا تَمُدَّنَّ عَينَيكَ اِليَ ما مَتَّعنا بِهِ اَزوَجـًا مِنهُم زَهرَةَ الحَيوَةِ الدُّنيا لِنَفتِنَهُم فيهِ; (طه،131) و هرگز چشمان خود را به نعمتهاي مادّي، كه به گروههايي از آنان دادهايم، ميفكن. اينها شكوفه هاي زندگي دنياست; تا آنان را در آن بيازماييم…

كلمه زهرة در اين آيه به معناي غنچه و شكوفه است كه با صفا نمايد و از اين جهت در زبان عربي به هر چيز نوراني زهرا ميگويند.( قاموس قرآن، سيدعلي اكبر قرشي، ج 3، ص 183 )

حضرت فاطمه همانند ديگر معصومين علم غيب داشتند، ولي وحي ويژه پيامبران است. در روايت ميخوانيم، امام صادقميفرمايد: حضرت فاطمه هفتاد و پنج روز پس از رحلت رسول اللّه زنده ماند… در اين مدت، جبرئيل بر او نازل ميشد، و از پدرش، جايگاه پدرش و آن چه بعد از او در ذريهاش رخ خواهد داد، خبر ميداد و حضرت علي مي نوشت.( ر.ك: كافي، ثقة الاسلام كليني، ج 1، ص 458 ) حضرت زهرا و ائمه با فرشتگان در ارتباط بودند و با آنان سخن ميگفتند، از اين رو، آنان را محدّث مينامند; ولي وحي رسالتي نداشتند.

پاسخگو: فرهنگ ومعارف قرآن