شاید برای بسیاری از ما این سوال به وجود آید که: چرا ائمه ء اربعه اهل سنت(مالکی،حنفی،حنبلی،شافعی) كه از شاگردان امام صادق بودند، نتوانستند به حقانيت شيعه پي ببرند؟

يكي از عذرهايي كه گمراهان در قيامت مي آورند واز آنها پذيرفته نمي شود همين نكته است كه ما از بزرگان خود پيروي كرديم به اين آيه قرآن توجه كنيد:

«گويند اي خدا! ما اطاعت امر بزرگان و پيشوايان خود را كرديم كه ما را به ضلالت كشيدند»، (احزاب، آيه 67).

موضوع شاگردي ائمه اربعه اهل سنت نزد امام صادق(ع) به اين صورت كه شما تصور مي كنيد نبوده است، بلكه آنان از امام صادق حديث شنيده و روايت كرده اند نه اين كه سال ها در نزد آن حضرت درس خوانده باشند. گذشته از اين كه حكومت هاي بني اميه و بني العباس با سرمايه گذاري جدي براي ترويج مكتب اين فقها در ترويج آنها به شدت كوشيده اند و ترويج عمده آنها نيز بعد از ارتحالشان صورت گرفته است. در نقطه مقابل، حكومت ها همواره فشار خود را بر روي مكتب ائمه و فقه آنها متمركز نمودند. ازاين رو مذاهب اربعه در بين حكومت ها رسميت يافت ولي مذهب اهل بيت(ع) رسميت نيافت. حال اين عذر كه فقهاي اربعه چنين بودند آيا نزد اهل تحقيق پذيرفته است.

   گذشته از اين كه فقهاي اربعه به فضيلت و شأن امام صادق(ع) معترف بودند مالك بن انس گويد:

قسم به خداوند كه چشمان من كسي را برتر از جعفربن محمد(ع) در زهد و فضيلت و عبادت و ورع نديده است، (امالي صدوق، ص 542).

البته در همان زمان نيز اختلاف فكر و مبنا بين امام صادق(ع) و برخي از فقهاي عامه وجود داشته است به اين روايت توجه كنيد:

«ابن نثبرمه گويد: من و ابوحنيفه بر امام صادق(ع) وارد شديم، حضرت به ابوحنيفه فرمودند: از خدا بترس و دين خدا را با رأي خويش قياس مكن. همانا اولين كسي كه قياس كرد ابليس بود…»، (علل الشرايع، ص 86).

بنابراين از همان زمان امام صادق(ع) نسبت به انحرافات فكري آنان هشدار مي دادند ولي مي دانيم كه غرور علمي يكي از بزرگ ترين غرورها است و كساني كه اهل علم هستند از اين خطر مصون نبوده و نيستند. چنان كه علماي اهل كتاب (يهود و نصاري) در عين علم به حقانيت پيامبر(ص) در برابر آن حضرت موضع گيري نموده و به فكر حفظ موقعيت خويش بودند تا پيروي از حقيقت.

مركز فرهنگي نهاد رهبري در دانشگاه ها

.