قضيه زينب كذاب مورد اتفاق ناقلان شيعه و سني است و گوشه ي از عظمت و مقام والي امامت و ولايت تكويني را به نمايش مي گذارد. در نقل اين جريان اختلافاتي وجود دارد كه به اصل آن لطمه وارد نمي كند. اختلاف در اين است كه يا اين جريان در دوران امام رضا (ع) رخ داده يا امام هادي(ع)؟

   در خراسان زني به نام زينب ادعا مي كرد كه علوي و از نسل فاطمه زهرا(س) است. اين خبر به امام رضا (عليه السلام) رسيد. امام آن زن را احضار كرد و علوي بودن وي را تاييد نفرمود. آن زن امام را مسخره كرد و با كمال بي ادبي به امام گفت: تو نسب مرا زير سؤال بردي، من نيز نسب تو را زير سؤال مي برم. در آن دوران سلطان مكاني داشت كه در آن درندگان بودند. آن مكان براي انتقام گرفتن از مفسدان و مجرمان بود. امام رضا (عليه السلام) آن زن را نزد سلطان حاضر كرد و فرمود: اين زن دروغگوست و بر علي و فاطمه دروغ مي بندد و از نسل اين دو نيست. اگر اين زن راست گفته و پاره تن فاطمه و علي باشد، بدنش بر درندگان حرام است. پس او را در ميان درندگان بيندازيد. اگر راستگو باشد، درندگان به وي نزديك نمي شوند و اگر دروغگو باشد، وي را مي درند.

   وقتي كه زينب كذاب اين سخن را شنيد، پيش دستي كرد و به امام گفت: اگر راست مي گويي، خود تو داخل اين گودال شو. امام نيز بي هيچ سخني وارد گودال شد. مردم و سلطان از بالا نظاره گر اين جريان بودند. زماني كه امام وارد گودال شد، گويا درندگان رام شدند و يك يك نزد امام آمدند و دم هاي خودشان را به نشانه تسليم در برابر امام به زمين گذاشتند و دست و پا و صورت امام را بوسيدند. امام از آنجا بيرون آمد و سلطان دستور داد تا زن را داخل گودال بيندازند. زن امتناع كرد. سلطان دستور داد تا وي را داخل گودال بيندازند و طعمه درندگان شود. بعد ها اين زن در خراسان به زينب كذاب مشهور شد.(الفرج بعد الشدي، قاضي ابو علي تنوخي،ج4، 172ـ173)

مسعودي معتقد است: اين قضيه براي امام هادي اتفاق افتاده است.(مروج الذهب، علي بن حسين مسعودي،ج4، ص86) با اين حال اين واقعه به تعبير اهل سنت، خبر مشهور نزد شيعه است. بزرگان اهل سنت از جمله ابن حجر هيثمي اين قضيه را از بعضي حفاظ اهل سنت نقل كرده(الصواعق المحرقه، ص2) و ابو علي عمر بن يحيي علوي نيز اين جريان را قطعي دانسته و نقل آن از طريق اهل سنت را تاييد كرده است.(الفرج بعد الشده، ج4، ص173)
البته با توجه به بعضي قرائن ممكن است گفته شود اين جريان دو مرتبه (هم در زمان امام رضا عليه السلام و هم در زمان امام هادي علیه السلام) اتفاق افتاده است.