امام صادق علیه السلام فرمود:

اي پسر نعمان اگر قصد داري كه خودت را تصفيه كني و صفا دهي:

• برادران ايماني خود را دوست بدار
• با او مزاح نكن مفاخره
• و مزاحمت و خصومت و جدل با او مكن
• و از اسرار خودت هم به او مگو كه مبادا دشمن تو كه با او دوست شود از سر تو آگاه گردد شايد همان دوستان روزي با تو دشمن گردند.

لذا برحسب فرمایش امام صادق علیه السلام باید همچون موارد دیگر، در دوستی نیز حد اعتدال را رعایت کرد.

فرمود اي پسر نعمان بر تو باد كه رياكار نباشي چه ريا اعمال آدمي را فاسد و تباه و بي اثر مي نمايد متوجه باش جدلي هم نشوي زيرا جز نكبت و تنفر و بدانديشي اثري ندارد بر تو باد كه دشمني زياد با مردم نكني كه تو را از خدا دور مي كند.

فرمود آنچه كه پيشينيان رباني به ما آموخته اند صمت و سكوت در مواقع انقلاب بوده و تو اگر بتواني به موقع سخن را بگو و اگر نتواني و محيط اجازه نداد ساكت باش.

هر يك از شما اگر خواستيد عبادت كنيد همان روزه صمت و سكوت را پيشه كنيد و قريب ده سال قبل از اين هم حكم تقيه و سكوت جاري بود (مراد عصر امام سجاد است) اگر سكوت شما نتيجه خوبي داد شكيبائي و بردباري كنيد و آن عبادت شما است و اگر نتيجه خوبي نداد مبارزه با فساد را شروع نمائيد سكوت و صمت اقلا آدمي را از فحشاء نجات مي دهد و بردباري و شكيبائي در عصر دولتهاي باطل و ستمكار از آزار بدني مصون مي دارد.

فرمود اصحاب ما حقا از نجباء و برگزيدگان و دوستان و طبقه فاضله كشور اسلام هستند و بايد به يك كلمه خلاصه كرد گفت آنها حقا مؤمن مي باشند.

مبغوض ترين و منفورترين شماها كساني هستند كه نمامي مي كنند و بين منافقين و مصلحين رفت و آمد دارند و حسد مي ورزند و اسرار دوستان ما را نزد دشمنان فاش مي كنند آنها از ما نيستند و ما هم از اين افراد نمام و حسود و بي ايمان بيزار هستيم.

شيعيان و دوستان ما آنهائي هستند كه امرا ما بپذيرند و آثار ما را پيروي كنند و در تمام شئون زندگي به ما اقتداء بنمايند.
فرمود قسم به خدا اگر يكي از شماها تمام زمين را پر از طلا كند در راه خدا بدهد و در عين حال نسبت به مؤمنين حسد بورزد آن طلاهاي انفاق شده او آتشين مي گردد و او را به آتش مي كشاند.

تحف العقول،555

سلام دوستان عزیز

برخی از ماطلبه ها فکر می کنیم اگر بخواهیم مطلبی را بنویسیم یا ارتباطی با دیگران برقرار کنیم باید خیلی رسمی، باوقار، یه کمی هم خدای ناکرده غرور وخلاصه فاز بالا باشدتا همه بفهمند من در چه سطح علمی قرار دارم واگر عامیانه بنویسم فرقی با کم سوادتر ها ندارد،این در حالی است که چه اهل علم وچه غیر آن افرادی را می پسندند که راحت وبی ریا با آنها ارتباط برقرارکندومطالبی را دوست دارندکه ساده وروان باشد  تا همراحت بخوانند وهم بیشتر بفهمند.

یکی از ویژگی های شاگرد امام صادق علیه السلام بودن این است که سطح علمی ، هرچه بالای بالا باشد مخاطب شناسی کرده ودر حد خوشان به آنها انتقال دهیم . چه مطلب نوشتاری وچه گفتاری. موید این مطلب هم روایتی زیبا از جابر شاگرد اول امام صادق علیه السلام هست که توجه ودقت شما را به آن جلب می کنم:

جابر در كتاب الرحمه خود چنين مي گويد:

مي گويد استاد و سيد و آقاي من فرموده اي جابر !

عرض كردم لبيك يا سيدي

فرمود: اين كتبي كه تو در آن عمل مي كني در آن فصولي بنويس و آراء و مذاهب را نقل كن و ابوابي براي آن بنويس …

جابر اصولي كه امام عليه السلام براي او بيان فرموده بود به فصول و ابواب و عناوين خاصي تقسيم كرده و كتاب معادن - عقاقير - احجار و غيره را نگاشته و طلاب از كار او متحير مانده و او را به استغفار واداشته.

باز مي گويد من همه جريان كارم را خدمت استاد بزرگوارم عرض مي كردم مرا به يك عمل سهل و آساني هدايت فرموده و متذكر گرديد كه مردم ممكن است تو را تكفير در اين كار كنند.

 گفتم اي استاد بزرگوار كتاب كدام يك از ابواب را اشاره كنم كه نشان مي دهد جابر مطالب را خوش طرح مي كرد و امام هر يك را شرح و تفصيل مي داد .

امام عليه السلام فرمود: هنوز باب تامي ننوشته اي و اين هم كه تدوين كرده اي به رموز و اسرار و مفاتيح حروف و اعداد است .

عرض كردم در هفتاد باب از آن نقل كرده ام .  تدوين و تنظيم آن را به نظر آن حضرت رساندم.

فرمود: صحيح است اما اكثر آنچه نوشته اي مدغم و نامعلوم و مرموز است آنها كه واصل هستند و مي دانند احتياجي به اين اسرار و رموز ندارند آنها هم كه مبتدي هستند اين مفاتيح را نمي شناسند و نمي فهمند .بهتر است تا من زنده هستم يك جلد كتاب ساده و بدون رمز و اسرار بنويسي كه قابل فهم همه باشد و همانطور كه عادت به نوشتن مطالب ساده داري اسرار و رموز را كنار بگذار تا از مشكل و غموض مبري باشد و همه بفهمند.

عرض كردم به چشم اطاعت مي كنم و روي دستورات آن حضرت پانصد رساله نوشتم.

جابر در وضع تكوين و طبيعيات چنين مي نويسد:

«… به جان استادم سوگند كه توضيح او مرا بر آن داشت كه رسائل خود را در كمال كفايت و رسائي بنويسم و چنين كردم.»

این حدیث مفصلی است که ادامه دارد ودر اینجا به طور اختصار ودر حدکفایت بیان شد ولی آنچه مسلم است این که معلوم مي شود درس امام صادق براي جابر وقت خاصي بود و باز از اين عبارات استفاده مي شود كه زمان و مكان و طريقه خاص درس او غير از دروس سايرين بود و امام عليه السلام جابر را تشويق و ترغيب بفنون علمي خود مي كرده و مي فرموده:

مأيوس از الطاف خفيه الهي مباش كه نور علم و دانش در دل تو پرتوافكن گردد و به او مي فرمود در قنوت نماز دعا كن از خدا بخواه كه نور علم را در دل تو بتابد.

امیدوارم خداوند لیاقت شاگردی شاگردان شاگردان شاگردان….. اهل بیت علیهم السلام وبه ویژه دانشگاه فقه جعفری حضرت امام صادق علیه السلام را به همۀ ما عنایت بفرماید
.ان شـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــاءالله

دریافت خلاصه ای از روایت از:  مطالب موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصرعج، به نقل از الامام الصادق ملهم الکیمیا، به نقل الامام الصادق و عصره و ارائه و فقهه ابوزهر چاپ مصر ص 248.

يكي از اصحاب امام جعفر صادق عليه السلام حكايت كند:

روزي در مِني و عرفات در حضور آن حضرت مشغول خوردن انگور بوديم، كه فقيري آمد و تقاضاي كمك كرد.

حضرت يك خوشه انگور به آن فقير داد، فقير گفت: انگور نمي خواهم، چنانچه درهم و ديناري داريد، كمك نمائيد؟

امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند به تو كمك نمايد.

و فقير مقداري راه رفت و سپس بازگشت و همان مقدار انگور را درخواست كرد، ولي حضرت چيزي به او نداد و فقط فرمود: خدا به تو كمك نمايد.

بعد از آن، فقيری ديگر آمد و درخواست كمك كرد؟

حضرت چند دانه انگور به او داد، فقير آن چند دانه انگور را گرفت و گفت: «الحمد للّه رب العالمين» كه خداوند مهربان مرا روزي داد؛ و چون كه خواست برود امام عليه السلام به او فرمود: صبر كن؛ و دو دست مبارك خود را پر از انگور كرد و تحويل او داد.

فقير بار ديگر خداي تعالي را شكر و سپاس گفت؛ و خواست حركت كند كه برود، حضرت فرمود: چقدر پول همراه داري؟

فقير پول هاي خود را كه حدود بيست درهم بود نشان داد و حضرت نيز به همان مقدار درهم به او كمك نمود.

هنگامي كه فقير پول ها را از آن حضرت گرفت، شكر و سپاس خداي را به جا آورد.

و حركت كرد تا برود، حضرت فرمود: صبر كن و سپس پيراهن خود را درآورد و تحويل آن فقير داد و فرمود: آن را بپوش، فقير پيراهن را گرفت و پس از شكر خدا، نيز از آن حضرت سپاس، به جاي آورد؛ و دعاي خيري در حق حضرت كرد و رفت.

كافي، ج 4، ص ‍ 49.

   روزي ابن ابي العوجاء از هشام بن حكم - كه هر دو از شاگردان امام جعفر صادق عليه السلام هستند، پرسيد: آيا خداوند متعال حكيم و به همه امور و مسائل دانا است؟

پاسخ داد: آري، او حكيم ترين و داناترين حكيمان و عالمان است.

پرسيد: آيه قرآن فانكحوا ماطاب لكم من النّساء مثني و ثلاث و رباع فإن خفتم… [ سوره نساء: آيه 3.] كه مي فرمايد: آنچه از زنان مورد علاقه شما قرار گيرد مي توانيد تا چهار زن ازدواج نمائيد و اگر نتوانستيد بين آن ها عدالت نمائيد، به يك نفر اكتفا كنيد، آيا ضروري و حتمي است؟

هشام گفت: بلي، سپس پرسيد: پس اين آيه قرآن ولن تستطيعوا ان تعدلوا بين النّساء… [ سوره نساء: آيه 129.] كه مي فرمايد: هرگز نخواهيد توانست بين زنان به عدالت رفتار نمائيد، آيا با آيه قبل منافات ندارد؟

اگر خداوند، حكيم است؛ پس چرا دو سخن مخالف و ضد يكديگر در يك موضوع ايراد مي نمايد؟

هشام از دادن پاسخ صحيح ساكت ماند؛ و سريع به سمت منزل امام صادق عليه السلام حركت نمود و چون به مدينه رسيد و بر آن حضرت وارد گرديد، امام عليه السلام فرمود: چه عجب، الان كه موقع حج نيست، چطور اين جا آمده اي؟!

هشام گفت: به جهت يك مشكل علمي كه ابن ابي العوجاء از من سوال نمود و نتوانستم جواب آن را بگويم، به حضور شما آمدم؛ و سپس داستان را به طور مشروح براي حضرت تعريف كرد.

حضرت فرمود:

در رابطه با آيه اوّل، مقصود مصارف و مخارج زن مي باشد يعني اگر امكانات مالي برايتان فراهم بود و مايل بوديد، مي توانيد تا چهار زن را ازدواج نمائيد؛ وگرنه بيش از يكي حق نداريد.

و اما نسبت به دومين آيه قرآن، مقصود علاقه و محبت است، كه امكان ندارد مردي نسبت به تمام همسران خود يك نوع ابراز علاقه و محبت داشته باشد.

بنابراين در اين جهت، رعايت عدالت امكان ندارد، برخلاف آيه اول كه امكان عدالت هست و مي توان براي هر كدام يك نوع لباس، منزل، خوراك و… تهيه و در اختيار آن ها قرار داد.

بعد از آن هشام از حضرت صادق عليه السلام خداحافظي كرد و چون نزد ابن ابي العوجاء آمد و جواب حضرت را بازگو نمود، ابن ابي العوجاء گفت: به خدا قسم! اين جواب از خودت نمي باشد .

 اعيان الشّيعة، ج 1، ص 662.