القاب حضرت امام هادی علیه السلام

: براي آن بزرگوار چند لقب ذكر شده است:
1 – نجيب، 2 – مرتضي، 3 – هادي، 4 – نقي، 5 – عالم، 6 – فقيه، 7 – امين، 8 – موتمن، 9 – طيب، 10 – متوكل، 11 – عسكري، 12 – ناصح، 13 – مفتاح.

ودر دلائل الامامه چند لقب ديگر را ذكر كرده است: 14 – دليل، 15 – موضح، 16 – رشيد، 17 – وفي، 18 – شهيد، 19 – متقي و 20 – خالص.

هر يك از اين القاب بيانگر يك خصلت از خصال نيكو است که به برخی از آن اشراه می کنیم:

نجيب كه به معناي برگزيده و ناب است اشاره به اين دارد كه خدا او را برگزيده است و بر ساير بني آدم برتري داده است.

مرتضي معنايي نزديك به نجيب دارد اگر شخصي يك نفر را براي خدمت يا همراهي خود برگزيد و پسنديد ميگويند: «ارتضاه» بنابراين معناي اين لقب آن است كه خدا آن حضرت را براي خدمت به دين خود برگزيده و پسنديده است.

هادي يعني راهنما و هدايتگر؛ و روشن است كه حضرت راهنماي مردم به سوي خدا و دين است.

نقي به معناي پاك و پاكيزه است و حضرتش داراي صفت عصمت بوده و از هر آلودگي ظاهري و باطني پاك بوده است.

عالم كه معناي آن روشن است و علم حضرت نشات گرفته از علم پدران و اجدادش ميباشد كه به رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم منتهي ميگردد و علم پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم از سرچشمه ي وحي الهي است.

فقيه، اين واژه را گاهي به دانشمند و گاهي به دانا و گاهي به بابصيرت و همانند اينها معنا مي نمايند، رساترين واژهاي كه اين كلمه را ميتوان به آن برگرداند كلمه دين شناسي است. با در نظر گرفتن اين موضوع كه حضرت امام است خوب روشن ميگردد كه وي چگونه دين شناسي بوده است.

امين مورد اعتماد و امانتدار؛ به حضرت امين ميگويند به اعتبار اينكه امانتدار و مورد اطمينان و اعتماد خدا بوده در اداي وظايف و امانتهايي كه از جانب خدا به او واگذار شده كه مربوط به امور دين است و نيز از همه ي جهات امانتدار مردم و رعيت بوده است.

موتمن يعني كسي كه او را امين شناخته اند بنابراين معنايش اين است كه خداوند او را امين و امانتدار ميداند. طيب به معناي نيكو و خوب و پاكيزه است كه آن بزرگوار در بالاترين مرتبه اين معاني است.

متوكل به كسي ميگويند كه امورش را به ديگري كه به او اعتماد دارد واگذار نمايد ملقب شدن حضرت به اين لقب به اعتبار آن است كه كارهايش را به خدا واگذار نموده بود. مرحوم علامه مجلسي از كتاب كشف الغمه نقل نموده كه حضرت اين لقب را مخفي مي نمودند و به اصحاب سفارش ميكردند كه از آن چشم پوشي نمايند زيرا اين، لقب يكي از خلفاي معاصر حضرت متوكل علي الله بود و به خاطر تقيه حضرت اين لقب را اظهار نميكردند.

عسكري، عسكر به معناي ارتش و سپاه است. مرحوم علامه مجلسي از مرحوم صدوق نقل نموده كه از استادانم شنيدم: محلهاي كه امام هادي و فرزندش امام حسن عليهماالسلام در سامراء ساكن آن بودند، عسكر ناميده ميشد از اين رو به اين دو بزرگوار عسكري ميگفتند و از سخن صاحب جنات الخلود استفاده ميگردد كه علت نامگذاري آن محله به عسكر اين است كه آنجا لشكرگاه متوكل عباسي بوده است.

ناصح يعني خيرخواه و دلسوز و بيغش و غل كه حضرت خيرخواه دين و مردم بود و از هر غش و غل پاك بود.

مفتاح، اين كلمه در اصل به كليد گفته ميشود و به حضرت مفتاح گفته شده به اعتبار اينكه مشكلات مادي و معنوي مردم را حل مينموده است.