مفضّل بن عمر گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود:

خداى تعالى چهارده هزار سال پيش از آنكه خلقش را بيافريند، چهارده نور آفريد كه ارواح ما بود،

گفته شد: يا ابن رسول اللّه! آن چهارده تن چه كسانى هستند؟

فرمود: محمّد و علىّ و فاطمه و حسن و حسين و ائمّۀ از فرزندان حسين و آخرين آنها قائمى است كه پس از غيبتش قيام كند و دجّال را بكشد و زمين را از هر جور و ظلمى پاك سازد. 

کمال الدین وتمام النعمه،ج2،ص8

عبد اللَّه بن فضل هاشمى گويد: امام صادق عليه السّلام فرمود: چون خداى تعالى نبوّت نوح عليه السّلام را آشكار كرد و شيعه به فرج يقين كردند بلوى شدّت گرفت و كذب و اختلاف افزون شد تا به حدّى كه به شيعه سختى شديدى رسيد و به نوح ‏هجوم آورده و او را به شدّت مضروب كردند تا آنكه سه روز بيهوش افتاد و خون از گوشش ريخت و سپس به هوش آمد، اين حادثه پس از سيصد سال از بعثت او رخ داد و او در خلال اين مدّت شب و روز ايشان را دعوت مى ‏كرد امّا آنها مى‏ گريختند، پنهانى آنها را فرا مى‏ خواند اجابت نمى‏ كردند، آشكارا ايشان را دعوت مى‏ كرد اقبال نمى ‏نمودند، پس از سيصد سال قصد كرد كه آنها را نفرين كند، و پس از نماز بامداد بدين منظور نشست كه يك دسته از آسمان هفتم بر وى فرود آمدند و آنها سه فرشته بودند سلام كردند و گفتند:اى پيامبر خدا! ما را حاجتى است. فرمود: آن چيست؟ گفتند: نفرين بر قومت را به تأخير بينداز كه آن نخستين سطوتى است كه خداى تعالى در زمين آشكار مى‏ كند.

فرمود: نفرين بر آنها را سيصد سال ديگر به تأخير انداختم و به سوى آنها برگشت، و باز ايشان را دعوت كرد و آنها هم همان كارها را كردند تا چون سيصد سال ديگر گذشت و از ايمان آوردن آنها مأيوس شد، براى نفرين آنها هنگام ظهر نشست كه يك دسته از آسمان ششم بر وى فرود آمدند و آنها سه فرشته بودند، بر او سلام كردند و گفتند:ما دسته‏اى از فرشتگان آسمان ششم هستيم كه بامداد بيرون شديم ونيم روز به نزد تو آمديم، سپس از او همان درخواست نمايندگان آسمان هفتم را نمودند و آنها را نيز به همان پاسخ جواب فرمود و به سوى قوم خود برگشت و به دعوت آنها پرداخت، امّا دعايش جز گريز اثر ديگرى در آنها نداشت تا آنكه سيصد سال ديگر گذشت كه تتمّه نهصد سال بود، پس شيعه به نزد او آمدند و از آنچه از آزار عامّه و سركشان قوم مى‏كشيدند شكايت كردند و از وى خواستند تا براى فرج دعا كند و او به ايشان پاسخ مثبت داد و نماز خواند و دعا كرد آنگاه جبرئيل عليه السّلام فرود آمد و گفت: خداى تعالى دعاى تو را اجابت كرد، پس به شيعه بگو كه خرما بخورند و هسته‏ اش را بكارند و آن را پرورش دهند تا ميوه دهد و چون ميوه دهد فرج ايشان خواهد رسيد، پس خدا را حمد و ثنا گفت و به آنها اين مطلب را تفهيم كرد و آنها نيز بدان خشنود شدند و خرما خوردند و هسته آن را كاشتند و آن را پرورش دادند تا ميوه داد و با خرماى آن به نزد نوح آمدند و خواهش كردند كه به آن وعده وفا كند و نوح عليه السّلام نيز از خداى تعالى فرج مسألت كرد و خداوند به وى وحى كرد كه به ايشان بگو: همين خرما را هم بخوريد و هسته آن را بكاريد و چون ميوه دهد، فرج شما خواهد رسيد و آنها پنداشتند كه خلف وعده شده است و يك ثلث آنها از دين برگشتند و دو ثلث ديگر بر دين باقى ماندند و خرما خوردند و هسته‏ اش را كاشتند، چون ميوه داد نزد نوح آمدند و به او خبر دادند و خواستند كه به وعده آنها وفا شود، او هم از خداى تعالى فرج مسألت كرد و خداى تعالى به او وحى كرد كه به آنها بگو: همين ميوه را هم بخوريد و هسته‏ اش را بكاريد، يك ثلث ديگر هم از دين برگشتند و تنها يك ثلث باقى ماند و خرما را خوردند و هسته ‏اش را كاشتند و چون ميوه داد، آن را به نزد نوح عليه السّلام آوردند و به او گفتند: جز قليلى از ما باقى نماندند و ما هم در صورت تأخير فرج بر خود نگرانيم، كه هلاك شويم،

پس نوح عليه السّلام نماز خواند و گفت: پروردگار! از يارانم جز اين دسته باقى نمانده است و مى ‏ترسم كه اگر فرج به تأخير افتد آنها نيز هلاك شوند و خداوند به او وحى كرد كه دعاى تو را اجابت كردم اكنون كشتى بساز و بين اجابت دعا و طوفان پنجاه سال فاصله بود.

کمال الدین،ج1،ص265

غيبت ادريس پيامبر عليه السّلام‏

آغاز غيبت‏ها غيبت مشهوره ادريس پيامبر عليه السّلام است تا به غايتى كه كار شيعيانش به جايى رسيد كه تهيّه قوت برايشان دشوار شد و طاغوت زمانه گروهى از آنها را كشت و باقى آنها را فقير و هراسناك نمود، سپس ادريس پيامبر ظهور كرد و به شيعيانش مژده فرج و قيام قائمى از فرزندانش را داد كه آن نوح عليه السّلام بود. سپس خداى تعالى ادريس عليه السّلام را به سوى خود خواند و پيوسته شيعيان نسل اندر نسل در انتظار قيام نوح عليه السّلام بودند و عذاب سخت طواغيت را تحمّل مى ‏كردند تا آنكه نبوّت نوح عليه السّلام آشكار گرديد.

• امام صادق عليه السلام فرمود:

«…اِعرِفْ اِمامَکَ فَاِذا عَرَفْتَهُ لَمْ يَضُرُّکَ؛ تَقَدَّمَ هَذا الامرُ اَمْ تَأَخَّرَ… فَمَنْ عَرَفَ اِمامَهُ کانَ کَمَنْ هُوَ فِي فُسْطاطِ القائِمِ» ؛

«امام زمان خويش را بشناس، پس وقتي او را شناختي پيش افتادن و يا تأخير اين امر [ظهور] آسيبي به تو نخواهد رساند… پس هر آن کس که امام خويش را شناخت، مانند کسي است که در خيمه قائم عليه السلام باشد».(الغيبة، ص 331)

حضرت مهدی عليه السلام هر چند در پس پرده غيبت است؛ ولی هرگز جمال وجودش برای انسان های مهدی باور و مهدی ياور پنهان نبوده است. اگر معرفت به آن حضرت نباشد، ديدن ظاهری ايشان نيز سودی در بر نخواهد داشت، چنان که کسانی بودند که همواره جمال دلنشين پيامبر اکرم صلی الله عليه وآله و ائمه اطهارعليهم السلام را زيارت می کردند؛ ولی بهره معرفتی چندانی از آن اسوه های آفرينش نبردند.

• ونیز فرمود:

«وَمَنْ عَرَفَ اِمامَهُ ثُمَّ ماتَ قَبْلَ اَنْ يَقُوْمَ صاحِبُ هَذا الاَمرِ کانَ بِمَنزِلَةِ مَنْ کانَ قاعِداً فِي عَسْکَرِهِ لا بَل بِمَنزِلَةِ مَنْ قَعَدَ تَحْتَ لِوائِهِ» ؛

«هر آن کس که امامش را شناخت و قبل از قيام صاحب اين امر از دنيا رفت، بسان کسي است که در سپاه آن حضرت خدمت گزاري خواهد کرد؛ نه، بلکه مانند کسي است که زير پرچم آن حضرت است».( کافی، ج 1، ص 371)

اميرمؤمنان علي عليه السلام اين حقيقت را اين گونه بيان فرموده است:

«اَيُّها النَّاسُ! سَيَأتِي عَلَيْکُم زَمانٌ يُکْفَأُ فِيهِ الاِسْلامُ کَما يُکْفَأُ الاِناءُ بِمَا فِيهِ»  ؛

«اي مردم! به زودي زماني بر شما خواهد رسيد که اسلام چونان ظرف واژگون شده، آنچه در آن است ريخته مي شود»._{( نهج البلاغه، خطبه 103.)}

رسول گرامي اسلام صلي الله عليه وآله نيز مي فرمايد:

«سَيَأتِي عَلَي اُمَّتي زَمانٌ لايَبقَي مِنَ القُرآنِ اِلاَّ رَسْمُهُ وَمِنَ الاِسْلامِ اِلاَّ اِسْمُهُ… مَساجِدُهُمْ عَامِرَةٌ وَهِيَ خَرابٌ مِنَ الهُدَي…»؛

«بر امت من زماني پيش مي آيد که از قرآن جز نقش آن و از اسلام جز نام آن باقي نماند [به ظاهر] مسلمان ناميده مي شوند؛ در حالي که بيش از همه مردمان از آن دورند! مساجدشان آباد است؛ ولي از هدايت خالي است.» _{( شيخ صدوق، ثواب الاعمال، ص 253.)}

«قُلْ أرَأيتُمْ إنْ أصْبَحَ مآؤکُمْ غَوْراً فَمَنْ يَأتيکُمْ بِماءٍ مَعين _(ملک/30)

 بگو به من خبر دهيد که اگر آب هاي سرزمين شما در زمين فرو رود، پس چه کسي مي تواند براي شما آب روان بياورد.»

در روایاتی که از ائمه اهل بیت علیهم السلام به ما رسیده، این آیه به ظهور حضرت مهدی عج وعدل جهان گستر او تفسیر شده است. از جمله در حدیثی از امام باقر علیه السلام که می فرماید:

«اين آيه درباره قائم (عج) نازل شده است. خداوند مي فرمايد: اگر امامتان از شما غائب شد، که نمي دانيد او در کجاست، پس کيست که براي شما امام ظاهري بياورد که براي شما اخبار آسمان و زمين و حلال و حرام خداوند عزّ و جل را بيان کند.»

آنگاه فرمود: «تأويل اين آيه نيامده است، و به ناچار خواهد آمد»

«نجم الثّاقب»، باب دوّم، ص 108