*مفضل بن عمر از امام صادق (ع) فرمود: بندگان به خدا جل ذكره نزديكترند و خدا از آنها راضی ‏تر است در وقتى كه حجت خدا از ميان آنها مفقود شود و او را نتوانند ديد و جاى او را هم ندانند و باز در عين حال معتقد باشند كه حجت خدا  از ميان نرفته و ميثاق و پيمانش باطل نگشته، در اين حال در هر بامداد و پسين در انتظار فرج باشيد، زيرا سخت ترين موقع خشم خدا بر دشمنان خود موقعى است كه حجت خدا را از دست بدهند و او را نيابند و براى آنها ظاهر نگردد، خدا می ‏داند كه دوستانش شك نمی ‏كنند و اگر می ‏دانست شك می ‏كنند يك چشم به هم زدن حجت خود را از آنها نهان نمی داشت و اين غيبت امام نمی شود مگر بر سر بدترين مردم (يعنى علتش بدترين مردمند).

*يمان تمار گويد: ما خدمت امام صادق (ع) نشسته بوديم.
به ما فرمود: به راستى براى صاحب الامر (ع) غيبتى باشد ، كسى که در دوران آن به دين چسبد چون كسى است كه شاخه خار مغيلان را دست كشه كند، اين چنين با دست خود ممثل نمود، كدام شما شاخه خار مغيلان را به دست خود می ‏چسباند، سپس لختى سر به زير انداخت و پس از آن فرمود: صاحب الامر يك غيبتى دارد،بايد هر بنده خدا پرهيز كارى كند و به دينش بچسبد.

*على بن جعفر از برادرش موسى بن جعفر (ع) فرمود:
چون پنجمين فرزند هفتمين امام ناپديد گردد، خدا را، خدا را، باشيد براى دين دارى خود، مبادا شما را از دين به در برد، پسر جانم، صاحب الامر به ناچار غيبتى خواهد داشت تا آن كه معتقدان به امامت هم از اين عقيده بر گردند، همانا اين خود يك آزمايشى است از طرف خدا كه خلق خود را با آن بيازمايد، اگر پدران و نياكان شما دينى درست‏تر مى‏دانستند از آن پيروى مى‏كردند، گويد:
گفتم: اى آقاى من پنجمين فرزند هفتمين امام كيست؟ فرمود: اى پسر جانم خرد شما از درك آن خردتر است و خاطر شما تنگ‏تر از آن است كه اين حقيقت در آن جايگزين شود ولى اگر بمانيد بدان خواهد رسيد.

اصول کافی ،ترجمه کمره ای،ج 2،با ب در امرغیبت امام عصرعج

 وهابيت و اهل سنت حدود 99 درصدشان در رابطه با مهدويت ، پنجاه ـ شصت در صد با شيعه هم عقيده هستند؛ يعني اين ها معتقد هستند كه رسول اكرم صلي الله عليه وآله بشارت داده به وجود حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) كه آن نازنين وجود خواهد آمد و جهان را پر از عدل و داد خواهد كرد ؛ همان گونه كه از ظلم و ستم لبريز شده است .
در اين زمينه ما اختلاف آن چناني با اهل سنت حتي با وهابيت هم نداريم . 

• نكته جالب توجه اين است كه ابن تيميه ، بزرگ نظريه پرداز وهابيت هم وقتي در برابر انبوهي از روايات در صحاح سته و حتي در صحيح بخاري و مسلم در باره حضرت مهدي مواجه مي شود، صراحتاً مي گويد :

إن الأحاديث التي يحتج بها علي خروج المهدي أحاديث صحيحة، رواها أبو داود والترمذي وأحمد وغيرهم من حديث ابن مسعود وغيره .
احاديثي كه مي توانيم احتجاج كنيم بر آن احاديث بر قيام حضرت مهدي ، اين احاديث صحيح هستند . اين روايات را ابو داود ، ترمذي و احمد نقل كرده اند .
منهاج السنة النبوية ، ج 4 ، ص211

• خود آقاي ابن قيم، شاگرد و ناشر افكار ابن تيميه هم در اين زمينه مفصل بحث كرده است و مي گويد احاديث مربوط به حضرت مهدي، احاديث حسن و صحيح هستند .
• جالب تر از اين ها آقاي بن باز مفتي اعظم سابق عربستان سعودي، عبارت خيلي ظريفي دارد :

أمر المهدي معلوم ، والأحاديث فيه مستفيضة، بل متواترة وقد حكي غير واحد من أهل العلم تواترها . وهي متواترة تواترا معنويا ، لكثرة طرقها ، واختلاف مخارجها ، وصحابتها ، ورواتها ، وألفاظها ، فهي - بحق - تدل علي أن هذا الشخص الموعود به أمره ثابت وخروجه حق .
وقد رأينا أهل العلم أثبتوا أشياء كثيرة بأقل من ذلك . والحق أن جمهور أهل العلم ، بل هو الاتفاق : علي ثبوت أمر المهدي، وأنه حق ، وأنه سيخرج في آخر الزمان . وأما من شذّ من أهل العلم - في هذا الباب - فلا يلتفت إلي كلامه في ذلك .
مسئله حضرت مهدي عليه السلام واضح است و احاديث پيرامون آن مستفيضه؛ بلكه متواتر است و تعداد زيادي از اهل علم متواتر بودن احاديث حضرت مهدي عليه السلام را نقل كرده اند . و تواتر آن تواتر معنوي است به خاطر كثرة طرق احاديث آن، و اختلاف در لفظ احاديث و راويان و الفاظ بحق دلالت بر اين دارد كه اين شخص موعود امر ثابتي دارد و خروج او حق است.
و ما ديده ايم كه علما مسائل زيادي را با رواياتي كمتر از اين ثابت كرده اند . و قول حق از علما بلكه اتفاق علما بر ثبوت مسئله مهدويت است و همين قول حق است و به حق كه او در آخر الزمان خارج خواهد شد . و اما عده قليلي از علما (در اين مسئله) توجهي به صحبت درباره او نكرده اند .
مجلة الجامعة الإسلامية بالمدينة المنورة، العدد 3 ، السنة الأولي 1388، في ذيل محاضرة عبد المحسن العباد.

• همچنين آقاي ناصر الدين الباني كه از او به بخاري دوران تعبير مي كنند ، شبيه اين عبارت را دارد .(مجلة التمدن الإسلامي الدمشقية ، شمارهء 27 و 28 ، سال 22 ، ص 642 .)
• رابطة العالم اسلامي كه در حقيقت مركز فرهنگي وهابيت است ، در برج مي 1976 رسماً اعلام كرد :

فإنّ الاعتقاد بظهور المهدي يعتبر واجباً علي كل مسلم وهو جز من عقائد أهل السنة والجماعة ولا ينكر ذلك إلاّ كلّ جاهل أو مبتدع .
اعتقاد به ظهور حضرت مهدي ، يك امري است واجب بر همه مسلمان ها . اين عقيده ، جزء عقائد اهل سنت و جماعت است و جز جاهل و نادان و بدعت گذاري كسي نمي تواند اين عقيده را انكار كند .

مشكل ما با وهابيت ، نسبت به وجود حضرت ولي عصر (ارواحنا له الفداه) ولادت آن حضرت و اين كه آيا حضرت مهدي (سلام الله علي)ه از نسل امام عسكري عليه السلام است و در سال 255 هـ به دنيا آمده يا نه ، مورد اختلاف با وهابيت است كه اين ها قاطعانه در برابر اين عقيده شيعه ايستاده اند. علماي زيادي از اهل سنت صراحتاً در كتاب هاي خودشان گفته اند كه حضرت مهدي سلام الله عليه در سال 255 يا در سال 58 از نرجس خاتون و امام عسكري به دنيا آمده است .آمار 120 نفر از علماي اهل سنت جمع آوري شده است كه همگي اعتراف دارند بر ولادت حضرت ولي عصر اواحنا له الفداء

موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصرعج

طبق حديث ( من مات و لم يعرف امام زمانه … ) آيا اهل سنت بر مرگ جاهليت می ميرند؟

این روايت از پيامبر اكرم(ص) است كه اهل سنت هم آن را نقل كرده اند. جای شبهه نيست كه اگر كسی امام زمان(عج) خودش را بشناسد وامامت آن امام برايش ثابت شود و انكار كند يا امام را نشناسد و نشناختن او از بي مبالاتي و اهميت ندادن نسبت به امور دين باشد (در حالي كه اسباب شناختن براي او فراهم است) مردن چنين شخصی، مردن جاهليت است. اما كساني كه نسبت به امور دينی اهميت می دهند و زمينه پذيرش واجبات الهي را دارند (كه يكي از آنها معرفت امام است)؛ ولي اسباب و موانعی برای آنها پيش آمده كه اصلاً امامت امام به گوش آنها نخورده و يا براي آنها تفهيم نشده است، شامل اين حديث نمي شوند. تنها نسبت به آن مقدار از مسائل دين كه به آنها رسيده، مؤاخذه مي شوند.

تعداد زيادي از اهل سنت، مسأله امامت را نشنيده اند و يا براي آنها تفهيم نشده است و بنا به اعتمادي كه به بزرگان خودشان دارند از آنها تبعيت مي كنند. حكم اين گونه افراد، با كساني كه نسبت به مسائل آگاهند فرق مي كند.

نمونه ای از روايات اهل سنت درباره حضرت مهدي (عج ) 

• رسول اللّه (ص ) فرمود : اگر يك روز از عمر جهان بيشتر نماند باشد خدای متعال آن روز را چنان طـولانـی خواهد كرد تا مردی از اهل بيت من و همنام من به حكومت برسد وزمين را پر از عدل و داد كند , چنانچه پر از ظلم و جور شده است . ( صحيح ترمذی , ج 2 , ص 46 ) , ( صحيح ابی داود , ج 2 , ص 207 ) , ( مسند احمد بن حنبل , ج 1 , ص 378 ) و ( ينابيع الموده , ص 49 , ص 280 , ص 440 و ص 186 ) .

•  از ام سلمه نقل كرده اند كه رسول اللّه (ص ) فرمود : مهدی از عترت من و از فرزندان فاطمه است ( اسـعاف الراغبين , ص 134 )
• از ابن عباس نقل كرده اند كه رسول اللّه (ص ) فرمود : همانا علی امام امـت بـعـد ازمـن اسـت و از فرزندان او قائم منتظر می باشد و هنگامی كه ظهور كند زمين را پر ازعدل و داد می سازد , چنانكه پر از ظلم و جور شده است ( ينابيع الموده , ص 494 )

 و…

آيا اديان ديگر چون مسيحيت و يهودي به ظهور مصلح آخرالزمان اعتقاد دارند؟ 

همه پيروان اديان الهي و برخي از پيروان غير اديان الهي عقيده دارند كه در يك عصر بحراني جهان كه فساد و ظلم بيداد ميكند، نجات دهنده بزرگ و مصلح جهاني ظهور ميكند و اوضاع آشفته جهان را اصلاح نموده و عدل را گسترش ميدهد.(1) گرچه در اين كه مصلح جهاني كيست، داراي چه ويژگيهايي است، نام او چيست و منسوب به كدام ملت و دين است، اختلاف نظر دارند.(2) هر ملتي او را با لقب مخصوص و ويژگيهايي ميشناخته و او را از خودشان ميدانند. زرتشتيان او را ايراني و از پيروان زرتشت ميدانند.(3) جهودان، از بني اسرائيل و عيسويان او را مسيح موعود ميخوانند .

در اين جا به برخي از اديان اشاره ميشود كه در آنها از مصلح جهاني سخن گفته شده است:

•  آيين زرتشت

در آيين زرتشت سه منجي به نامهاي هوشيذر، هوشيذر ما و سوشيانس (نجات دهنده مرگ) از نسل زرتشت مطرح است. گويند: آنان پس از ديگري جهان را پر از عدل خواهند كرد. از جمله، مهمترين آنان، آخرين ايشان است كه او را سوشيانس پيروز گر ميخوانند(4) كه پس از ظهور، دين را به جهان رواج خواهد داد؛ فقر و تنگدستي را ريشه كن كرده و مردم جهان را هم فكر، هم گفتار و هم كردار ميگرداند.(5)

•  آيين هندي

در آيين هندو نيز از نجات دهنده و موعود، به نام آواتا سخن به ميان آمده و در منابع هندوها در كتاب اوپانيشا مطرح شده است.(6) مظهر ويشنو (مظهر دهم) كه در انقضاي كلي يا عصر آهن، سوار بر اسب سفيد ظاهر ميشود، درحالي كه شمشير برهنه درخشاني به صورت ستاره دنباله دار در دست دارد. شريران را تماماً هلاك ميسازد و خلقت را از نو تجديد ميكند و پاكي را رجعت خواهد داد. مظهر دهم در انقضاي عالم ظهور خواهد كرد.(7) در يكي از كتابهاي ديگر هندوها آمده است: گردش دنيا به پادشاه عادلي در آخرالزمان تمام شود كه پيشواي ملائكه و پريان و آدميان باشد. حق همراه او است و آنچه در درياها و كوهها پنهان شده باشد، همه را به دست ميآورد. از آسمانها و زمين، آنچه باشد، خبر دهد و از او كسي بزرگتر به دنيا نيايد.(8) در آيين بودايي كه يكي از شاخههاي كشين هندويي است، مسئله انتظار مطرح شده و شخصيت مورد انتظار بوداي پنجم ميباشد.(9)

•  آيين يهود

در آيين يهود نيز از شخص موعود سخن گفته شده است. گر چه يهوديان در اين كه موعود كيست، اختلاف نظر دارند. چون يهوديان به حضرت مسيح ايمان نياوردهاند، موعود آنان هنوز ظهور نكرده است. با اين حساب انتظار در يهوديت كيفيت ويژه مييابد، ولي آنچه يهوديان بر آن اتفاق دارند، خروج شخص در آخر زمان است كه كوكب افروز ميباشد و روي زمين را به نور رب كريم روشن ميگرداند… يهوديان به انتظار او زمان ميگذارنند.(10) موعود كسي است كه به عدالت داوري كند و مظلومان زمين را به راستي حكم راند و گرگ با بره سكونت كرده و پلنگ با بزغاله خوابد… در تمام كوه مقدس، ضرر و فسادي ديده نشود؛ زيرا جهان از معرفت خداوند پر خواهد شد.(11)

•  آيين مسيحيت

مسيحيان نيز در انتظار مصلح جهاني هستند و اگر چه باور دارند كه او حضرت عيسي مسيح(ع) است كه از آسمان نزول كرده و جهان را پر از عدل خواهد كرد.(12) در انجيل مرقس آمده است: پس بيدار باشيد، زيرا نميدانيد در چه وقت صاحب خانه ميآيد، در شام، يا نيمه شب، يا بانگ خروس، يا صبح! مبادا ناگهان آمده، شما را خفته يابد!.(13)

•  آيين اسلام

همان طور كه ميدانيد و اشاره كردهايد، يكي از مسايل بسيار مهمي كه در اسلام نيز بدان پرداخته شده، مصلح جهاني است. ما شيعيان عقيده داريم كه مصلح جهاني امام زمان(عج) است كه در آيات (14) و روايات(15) بدو اشاره شده است.

امام زمان(عج) همان مهدي(ع) است كه جهان را پر از عدل و داد ميكند، همان گونه كه پر از ظلم شده است.(16) اعتقاد به مهدي(عج) از بديهات تفكر شيعي است. انديشمندان اهل سنت نيز باور دارند كه جهان در انتظار حضرت مهدي(عج) است.

ابن ابي الحديد كه از عالمان اهل سنت است ميگويد:

میان همه فرقه های مسلمان اتفاق قطعی است که  عمردنیا به پایان نمی رسدمگرپس از ظهور مهدی عج(17)

از آنچه گذشت ميتوان نتيجه گرفت كه همه اديان الهي و برخي اديان غير الهي درخصوص مصلح جهاني اتفاق نظر دارند؛ ولي نميتوان قضاوت نمود كه مقصود آنان از مصلح جهاني امام زمان(ع) ميباشد كه در اسلام بدو اشاره شده است. گرچه برخي از نشانهها و مشخصاتي كه در ساير اديان براي مصلح جهاني ذكر شده، درباره امام زمان(ع) نيز هم خوان است.(18)

با توجه به اين كه بشارت به ظهور مصلح جهاني در اديان الهي بيان شده و مسئله ظهور حضرت مهدي(عج) در اديان الهي، پيش از تحريفشان وجود داشته، مصلح تمام اديان الهي، مهدي موعود است و مقصود دينشان همين است، اما پيروان آنها در تطبيق و تعيين مصداق به خطا رفته اند.

پی نوشت ها:

1 - ابراهيم اميني، دادگستر جهان، ص 76.

2 - همان؛ فريده گل محمدي آرمان، رسالت جهاني حضرت مهدي، ص 98 به بعد.

3 - ابراهيم اميني، همان.

4 - جاماسب نامه، ص 121، به نقل از فريده گل محمدي، همان، ص 99.

5 - همان؛ اديان و مهدويت، ص 19.

6 - كتاب اوپانيشاد، ص 737.

7 - معارف اسلامي در جهان معاصر، ص 245.

8 - اديان و مهدويت، ص 19.

9 - رسالت جهاني مهدي(عج) ص 103 - 104.

10 - ترجمه الملل و النحل، ج1، ص 312.

11 - رسالت جهاني مهدي، ص 106.

12 - رسالت جهاني مهدي(عج)، ص 109.

13 - انجيل مرقس، با اقتباس از رسالت جهاني مهدي(ع) ص 109.

14 - قصص () آيه 5.

15 - بحارالانوار، ج51، ص 67 به بعد.

16 - المهدي موعود، ج2، ص 72؛ كتاب الغيبة نعماني، ص 425.

17 - منتخب الاثر، ص 11 به بعد.

18 - ابراهيم اميني، دادگستر جهان 76 - 77.

 مرکزپاسخگویی دفترتبلیغات اسلامی

• حكيمه دختر امام جواد عليه السّلام گويد: امام حسن عسكرى عليه السّلام مرا به نزد خود فراخواند و فرمود: اى عمّه! امشب افطار نزد ما باش كه شب نيمه شعبان‏

است و خداى تعالى امشب حجّت خود را كه حجّت او در روى زمين است ظاهر سازد. گويد: گفتم: مادر او كيست؟ فرمود: نرجس، گفتم: فداى شما شوم اثرى در او نيست، فرمود: همين است كه به تو مى‏گويم، گويد آمدم و چون سلام كردم و نشستم نرجس آمد كفش مرا بردارد و گفت: اى بانوى من و بانوى خاندانم حالتان چطور است؟ گفتم: تو بانوى من و بانوى خاندان من هستى، گويد: از كلام من ناخرسند شد و گفت: اى عمّه جان! اين چه فرمايشى است؟ گويد: بدو گفتم: اى دختر جان! خداى تعالى امشب به تو فرزندى عطا فرمايد كه در دنيا و آخرت آقاست، گويد: نرجس خجالت كشيد و استحيا نمود.
و چون از نماز عشا فارغ شدم افطار كردم و در بستر خود قرار گرفته و خوابيدم و در دل شب براى اداى نماز برخاستم و آن را به جاى آوردم در حالى كه نرجس خوابيده بود و رخدادى براى وى نبود، سپس براى تعقيبات نشستم و پس از آن نيز دراز كشيدم و هراسان بيدار شدم و او همچنان خواب بود سپس برخاست و نماز گزارد و خوابيد.
حكيمه گويد: بيرون آمدم و در جستجوى فجر به آسمان نگريستم و ديدم فجر اوّل دميده است و او در خواب است و شك بر دلم عارض گرديد ناگاه‏
ابو محمّد عليه السّلام از محلّ خود فرياد زد اى عمّه! شتاب مكن! كه اينجا كار نزديك شده است. گويد: نشستم و به قرائت سوره الم سجده و سوره يس پرداختم و در اين اثنا او هراسان بيدار شد و من به نزد او پريدم و بدو گفتم: اسم اللَّه بر تو باد آيا چيزى را احساس مى‏كنى؟ گفت: اى عمّه! آرى، گفتم: خودت را جمع كن و دلت را استوار دار كه همان است كه با تو گفتم. حكيمه گويد: مرا و نرجس را ضعفى فرا گرفت و به آواز سرورم به خود آمدم و جامه را از روى او برداشتم و ناگهان سرور خود را ديدم كه در حال سجده است و مواضع سجودش بر زمين است او را در آغوش گرفتم ديدم پاك و نظيف است. ابو محمّد عليه السّلام فرياد برآورد كه اى عمّه! فرزندم را به نزد من آور! او را نزد وى بردم و او دو كف دستش را گشود و فرزند را در ميان آن قرار داد و دو پاى او را بر سينه خود نهاد سپس زبانش را در دهان او گذاشت و دستش را بر چشمان و گوش و مفاصل وى كشيد، سپس فرمود: اى فرزندم! سخن گوى، گفت:
أشهد أن لا إله إلّا اللَّه وحده لا شريك له و أشهد أنّ محمّدا رسول اللَّه صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم‏
سپس درود بر امير المؤمنين و ائمّه فرستاد تا آنكه بر پدرش رسيد و زبان دركشيد.
سپس ابو محمّد عليه السّلام فرمود: اى عمّه! او را به نزد مادرش ببر تا بر او سلام كند آنگاه به نزد من آور، پس او را بردم و بر مادر سلام كرد و او را بازگردانيده و در مجلس نهادم سپس فرمود: اى عمّه! چون روز هفتم فرا رسيد نزد ما بيا. حكيمه گويد: چون صبح شد آمدم تا بر او ابو محمّد سلام كنم و پرده را كنار زدم تا از سرورم تفقّدى كنم و او را نديدم، گفتم: فداى شما شوم، سرورم چه مى‏كند؟
فرمود: اى عمّه! او را به آن كسى سپردم كه مادر موسى موسى را به وى سپرد.
حكيمه گويد: چون روز هفتم فرا رسيد آمدم و سلام كردم و نشستم فرمود:
فرزندم را به نزد من آور! و من سرورم را آوردم و او در خرقه‏اى بود و با او همان كرد كه اوّل بار كرده بود، سپس زبانش را در دهان او گذاشت و گويا شير و عسل به وى مى‏داد، سپس فرمود: اى فرزندم! سخن گوى! و او گفت:
أشهد أن لا إله إلّا اللَّه‏
و درود بر محمّد و امير المؤمنين و ائمّه طاهرين فرستاد و تا آنكه بر پدرش رسيد، سپس اين آيه را تلاوت فرمود: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ و ما اراده مى‏كنيم كه بر مستضعفان زمين منّت نهاده و آنان را ائمّه و وارثين قرار دهيم و آنان‏
را متمكّن در زمين ساخته و به فرعون و هامان و لشكريان آنها آنچه كه از آن برحذر بودند بنمايانيم.  موسى بن محمّد راوى اين روايت گويد از عقبه خادم از اين قضيّه پرسش كردم، گفت: حكيمه راست گفته است

• معلّى بن محمّد بصرىّ گويد: از ناحيه امام حسن عسكرىّ عليه السّلام هنگامى كه زبيرى كشته شد اين توقيع صادر گرديد «اين كيفر كسى است كه بر خداى تعالى‏

و اوليائش افتراء بندد، گمان برده است كه مرا مى‏كشد و فرزندى برايم نخواهد بود، قدرت خداى تعالى را چگونه ديد؟» و براى او در سال دويست و پنجاه و شش فرزندى متولّد شد و نامش را محمّد ناميد.

• نسيم و ماريه گويند: چون صاحب الزّمان عليه السّلام از رحم مادر به دنيا آمد دو زانو بر زمين نهاد و دو انگشت سبّابه را به جانب آسمان بالا برد، آنگاه عطسه كرد و فرمود: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ و صلّى اللَّه على محمّد و آله، ستمكاران پنداشته‏اند كه حجّت خدا از ميان رفته است اگر براى ما اذن در كلام بود شكّ زايل مى‏گرديد.

نسيم، خادم امام حسن عسكرىّ عليه السّلام گويد: يك شب پس از ولادت‏
صاحب الزّمان عليه السّلام بر او وارد شدم و عطسه كردم، فرمود: يرحمك اللَّه، نسيم گويد: من بدان شاد شدم، فرمود: آيا تو را در باره عطسه كردن بشارت دهم؟
گفتم: آرى، فرمود: كسى كه عطسه كند تا سه روز از مرگ در امان است.

كمال الدين وتمام النعمه ،شیخ صدوق ره/ ترجمه پهلوان‏،ج2،ص150