امام علي عليه السلام در خطبه خويش در اولين روز از ماه رمضان فرمود: ای روزه دار! در كار خود بينديش، كه تو در اين ماه، ميهمان پروردگار خويش هستي! بنگر كه در شب و روزت چگونه اي و چگونه اعضاي خود را از نافرماني پروردگارت نگه مي داري!
بنگر! مبادا در شب، خواب باشي و در روز، غافل. پس، اين ماه بگذرد و [بار] گناهت بر دوشت مانده باشد و آنگاه كه روزه داران پاداش هاي خود را مي گيرند، از زيانكاران باشي و آنگاه كه آنان از كرامت مولايشان نصيب مي برند، از محرومان باشي و آنگاه كه آنان از سعادت همسايگي با پروردگارشان برخوردار مي گردند، تو از رانده شدگان باشي!

 فضائل الأشهر الثلاثة: 108 / 101 .

یک عمـــــر اگــرروزه بگیرید وبگیریم و بگیرند

همتــا نشود با عطشِ خشکِ دهــانِ علی اصغــر

از روايت ديگرى كه شيخ صدوق آن را نقل كرده  شرافت ماه رمضان ، پيش از آمدنش شناخته مى شود:

عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِي  قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا ع فِي آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ لِي يَا أَبَا الصَّلْتِ إِنَّ شَعْبَانَ قَدْ مَضَى أَكْثَرُهُ وَ هَذَا آخِرُ جُمُعَةٍ مِنْهُ فَتَدَارَكْ فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ تَقْصِيرَكَ فِيمَا مَضَى مِنْهُ وَ عَلَيْكَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى مَا يَعْنِيكَ وَ تَرْكِ مَا لَا يَعْنِيكَ وَ أَكْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ تُبْ إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِكَ لِيُقْبِلَ شَهْرُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ أَنْتَ مُخْلِصٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا تَدَعَنَّ أَمَانَةً فِي عُنُقِكَ إِلَّا أَدَّيْتَهَا وَ لَا فِي قَلْبِكَ حِقْداً عَلَى مُؤْمِنٍ إِلَّا نَزَعْتَهُ وَ لَا ذَنْباً أَنْتَ مُرْتَكِبُهُ إِلَّا أَقْلَعْتَ عَنْهُ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَ تَوَكَّلْ عَلَيْهِ فِي سَرَائِرِكَ وَ عَلَانِيَتِكَ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْ ءٍ قَدْراً وَ أَكْثِرْ مِنْ أَنْ تَقُولَ فِيمَا بَقِيَ مِنْ هَذَا الشَّهْرِ اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِيمَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ

فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يُعْتِقُ فِي هَذَا الشَّهْرِ رِقَاباً مِنَ النَّارِ لِحُرْمَةِ شَهْرِ رَمَضَانَ .

اباصلت هراتى مى گويد: در آخرين جمعه ماه شعبان بر امام رضا عليه السلام وارد شدم حضرت فرمودند: اى اباصلت ! بيش تر روزهاى ماه شعبان گذشت و اينك آخرين جمعه آن است ؛ پس در اين چند روز باقى مانده ، كوتاهى و تقصيرت را نسبت به گذشته جبران كن ! بر تو باد كه روى آورى به آن چه براى تو فايده دارد؛ پس بايد زياد دعا كنى و طلب مغفرت نمايى و قرآن بخوانى و از گناهانت به درگاه خدا توبه كنى تا اين كه هنگام فرا رسيدن ماه مبارك ، تو خالص و پاك باشى . مبادا امانتى بر دوش تو باشد، مگر آن كه آن را مسترد نمايى و يا در دل تو كينه اى باشد نسبت به يك نفر مؤ من ، مگر آن كه برطرفش نمايى و گناهى باشد كه انجام مى دادى و هنوز دل از آن نكنده باشى ، از خدا بترس ! و در تمام كارهاى پنهان و آشكارت به خدا توكل كن ! زيرا هر كس به خداوند توكل كند، خداوند براى او كافى است .

اى ابا صلت ! اين چند روز باقى مانده از ماه شعبان زياد بگو: خدايا! اگر تا كنون گناهان مرا نبخشوده اى ، پس در باقى مانده آن مرا ببخش . به درستى كه خداى تعالى در اين ماه ، به احترام ماه رمضان ، افراد زيادى را از آتش جهنم آزاد مى كند.

همانا خداوند متعال ماه مبارك را بهانه اى قرار داده تا بندگانش را مورد لطف و رحمت و مغفرت قرار دهد.

_{(بحار/ج97/ص73)}

 منظور از مهمانى خدا چيست ؟! پذيرايى در اين مهمانى چگونه است ؟ آيا سفره اى رنگارنگ و غذاهايى گوناگون است !

هرگز! ميزبانى خدا شكل ديگرى است ؛ مائده اش آسمانى است . او با قرآن پذيرايى مى كند، با ليلة القدر پذيرايى مى كند (شهر رمضان الذى انزل فيه القرآن )  هر چه بخواهى در او هست (ليلة القدر خير من الف شهر) .

وقتى انسان روايات مربوط به ماه مبارك و دعاهاى وارده در آن را بررسى مى كند، مى بيند كه خداى تعالى ، بهانه اى خواسته تا در اين ماه پرفيض و بركت ، به بندگان خود لطف و رحمت كند و گرنه چرا نفس كشيدن كه امرى تكوينى و غير ارادى است ثواب گفتن سبحان الله را داشته باشد كه ثواب آن براى هر يك سبحان الله ، سبز شدن يك درخت در بهشت است  و نيز چگونه خوابيدن كه ناچار از آن هستيم ، ثواب عبادت و نماز را پيدا كرده است ؟!

عزيزان ! اين سفره و اين شما، فرصت را از دست ندهيد و غنيمت شماريد.

گر گدا كاهل بود، تقصير صاحب خانه چيست ؟

منبع  خطبه شريف شعبانیه، كتاب عيون اخبار الرضا عليه السلام از تاءليفات شيخ جليل ، محمد بن على بن الحسين بن موسى بن بابويه صدوق است . 

امام رضا عليه السلام به نقل از پدران بزرگوارش ، از امام على عليه السلام اين گونه نقل مى كند كه ايشان فرمودند:

روزى در جلسه اى حاضر بودم ، رسول خدا صلى الله عليه و آله براى ما خطبه خواند و فرمود: اى مردم ! اينك ماه خدا به سوى شما روى آورده است ؛ با بركت و رحمت و آمرزش گويا روزهاى آخر ماه شعبان بوده ؛ بنابراين حضرت ماه رمضان را تشبيه مى كند به كسى كه به طرف انسان مى آيد و مثل آن كه سوغاتى بسيار جالب و نفيس همراه خود آورده است كه آن بركت و رحمت و مغفرت است ماه رمضان نزد خدا، از بهترين ماه هاى سال و روزهاى آن ، شريف ترين روزها و شبهاى آن بهترين شب ها و ساعت هاى آن ، بهترين ساعت ها است . ماه رمضان ، ماهى است كه شما را در آن ، به مهمانى خدا فرا خوانده اند، شما را گرامى و محترم شمرده اند، و مورد پذيرايى قرار داده اند، تا آنجا كه نفس زدن شما در اين ماه ثواب تسبيح گفتن و خواب شما در آن ، ثواب عبادت دارد. اعمال شما مورد پذيرش حضرت حق و دعاى شما مستجاب است بنابراين از پروردگار خود با نيت خالص و دلى پاك ، بخواهيد كه شما را بر روزه گرفتن اين ماه و تلاوت قرآن مجيد، موفق بدارد. همانا بدبخت و شقى است كسى كه در اين ماه پر بركت ، از آمرزش خدا محروم و بى بهره بماند….

امام باقر عليه السّلام فرمود: بناى اسلام روى پنج چيز است؟ نماز و زكاة و حج و روزه و ولايت.
زراره گويد به حضرت عرض كردم: كداميك از اينها برتر است؟

فرمود: ولايت برتر است. زيرا ولايت كليد آنهاست و شخص والى دليل و راهنماى آنهاست (ائمه عليهم السّلام راهنماى نماز و زكاة و حج و روزه ميباشند و اين اعمال بدون راهنمائى آنها درست نيست).
عرض كردم: سپس كداميك برترى دارد؟

فرمود: نماز، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرموده: نماز ستون دين شماست.
عرض كردم: پس از آن كداميك برترى دارد؟

فرمود: زكاة، زيرا خدا زكاة را همدوش نماز قرار داده و نماز را پيش از زكاة ذكر نموده و رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: زكاة گناه را ميبرد.
عرض كردم: پس از آن كداميك برترى دارد؟

فرمود: حج، خداى عز و جل فرمايد: «براى خداست بر مردم زيارت خانه كعبه آنها كه بدان راه توانند يافت و هر كه كفر ورزد، خدا از جهانيان بى ‏نياز است.
 و رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: يك حج پذيرفته از بيست نماز نافله بهتر است و هر كه گرد اين خانه طوافى كند كه هفت شوطش را بشمارد (تا كم و زياد نشود) و دو ركعت نمازش را نيكو گزارد خدا او را بيامرزد، و راجع بروز عرفه و مزدلفه چه مطالبى فرموده است (كه همه ميدانند، مانند ثوابهاى بسيارى كه براى عبادت در اين دو روز بيان فرموده و نيز فضيلت وقوف بعرفات و مشعر را).
عرض كردم: پس از اين كدامست؟ فرمود: روزه.
عرض كردم: چرا روزه آخر همه اينها قرار گرفت؟

فرمود: رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرموده است: روزه سپر آتش دوزخ است،

سپس فرمود: برترين چيزها آنست كه چون از دستت رفت، توبه كردن از آن پذيرفته نيست، جز آنكه برگردى و عين آن عمل را بجا آورى، و نماز و زكاة و حج و ولايت، جز انجام دادن خود آنها، چيز ديگرى جاى آنها را نميگيرد، ولى روزه (ماه‏ رمضان‏) اگر از تو فوت شود يا تقصيرى در آن روا دارى يا مسافرت كنى، در ايام غير رمضان بجا مى‏آورى و آن گناه را با صدقه دادن و قضا كردن جبران ميكنى. ولى هيچ يك از آن چهار، چيز ديگرى جايگزينش نشود.

_{أصول الكافي / ترجمه مصطفوى ؛ ج‏3 ؛ ص30}