در روايات شيعه از رسول اكرم(ص) آمده است كه در شب معراج ابليس را مشاهده فرمود كه در يكي از بقاع زمين خراميده است، پس خطاب به او فرمود:

قُمْ يا مَلْعُونُ! فَسُمِيَتْ بِذلِكَ":

“اي ملعون برخيز".

پس اين سرزمين به اين مناسبت"قم” ناميده شد.

بحار ج60ص215

.

گروهي از اصحاب در محضر امام صادق(ع) بودند، از فتنه هاي بني عباس سخن به ميان آمد، اصحاب عرض كردند كه در آن زمان به كجا بايد پناه برد؟‌ فرمود:

إِلَي الْكُوفَهِ وَ‌حَواليها وَ إِلي قُمْ وَ‌ نَواحيها":

به سوي كوفه و اطراف آن و به سوي قم و اطراف آن"،

سپس فرمود:

“في قُمْ شيعَتُنا وَ مَوالينا، وَ تَكْثُرُ فيهَا الْعِمارَهُ، وَ يَقْصُدُهَا الناسُ، وَيَجْتَمِعُونَ فيها حَتي يَكُونَ الْجُمْرُ بَيْنَ بَلْدَتِهِمْ":

“دوستان و شيعيان ما در قم هستند، در قم عمارت و ساختمان بسيار شود، مردم از همه جا به سوي قم سرازير مي شوند و در آنجا اجتماع مي كنند، تا جائي كه “جُمر” * در ميان شهر قرار مي گيرد".

بحار،ج 60ص 215

*"جُمْر” از مزارع قم بود و از نهر مزرعه كميدان مشروب مي شدو سپس مستقل گرديد. و در نزديكي خاك فرج قرار دارد.

.

امام صادق(ع) فرمود:

“إذا فُقِدَ الْأَمْنُ مِنَ الْعِبادِ، وَ رَكِبَ الناسُ عَلَي الْخُيُولِ،

وَ‌ اعْتَزَلُوا النِساءَ وَ الطيبَ، فَالْهَرَبُ الْهَرَبُ عَنْ جِوارِهِمْ":

“هنگامي كه مردم امنيت را از دست دادند، بر اسب ها تاختند و از زن ها و عطريات روي برتافتند، از مجاورت آنها دور شويد و از آنان بگريزيد".

راوي پرسيد: جانم به فدايت، در آن زمان به كدام سو بايد گريخت؟ فرمود:

“إِلَي الْكُوفَهِ وَ‌ نَواحيها، اَوْ إِلي قُمْ وَ‌ نَواحيها، فَإِنَ الْبَلاءَ مَدْفُوعٌ عَنْهُما":

“به سوي كوفه و اطراف آن، و يا به سوي قم و اطراف آن، كه بلا از آن دو دفع شده است".

تاريخ قم ص 97 و بحارج60ص214

.

از امام صادق(ع) در مورد بلاد جبل پرسيدند، فرمود:

“إِنَ فيها مَوْضِعاً يُقالُ لَهُ:"بَحْرٌ” وَ‌ يُسَمي بِقُمْ، وَ هُوَ مَعْدِنُ شيعَتِنا":

“در آنجا محلي است كه به آن دريا(احتمالاً درياچه قم مي باشد)مي گويند و به نام “قم” خوانده مي شود، آنجا مركز شيعيان ما مي باشد".

تاريخ قم ص 94

جمعی از مردم قم به محضر امام رضا(ع) رسيدند، امام(ع) پس از آنكه آنها را مورد عنايت قرار دادند فرمودند:

“مَرْحَباً بِكُمْ وَ أَهْلاً، فَأَنْتُمْ شيعَتُنا حَقاً،

فَسَيَأْتي عَلَيْكُمْ يَوْمٌ تَزُورُونَ‌ فيهِ تُرْبَتي بِطُوسٍ،

أَلا فَمَنْ زارَني وَ‌ هُوَ عَلي غُسْلٍ، خَرَجَ‌ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمٍ وَلَدَتْهُ اُمُهُ":

“خوش آمديد، شما شيعيان حقيقی ما هستيد، روي فرا مي رسد كه قبر مرا در طوس زيارت مي كنيد. آگاه باشيد كسي كه با غسل مرا زيارت كند از گناهان بيرون مي رود، مانند روزي كه از مادر متولد شده است".

عيون الأخبار،ج 2ص 264

امام هادي(ع) فرمود:

“أَهْلُ قُمْ وَ أَهْلُ آبَهَ مَغْفُورٌ لَهُمْ لِزِيارَتِهِمْ لِجَدي عَلِيِ‌ بْنِ‌ مُوسَي الرِضا(ع) بِطُوسٍ،

أَلا وَ مَنْ زارَهُ فَأَصابَهُ في طَريقِهِ قَطْرَهٌ مِنَ السماءِ، حَرَمَ اللهُ جَسَدَهُ عَلَي النارِ":

“اهل قم و اهل آبه  به سبب زيارت جدم علي بن موسي الرضا(ع) ـ در طوس ـ آمرزيده شده هستند.

آگاه باشيد، هر كس او را زيارت كند و در راه زيارت آن حضرت يك قطره باران به او برسد، خداوند جسدش را بر آتش جهنم حرام مي سازد".(

عيون الأخبار،ج 2ص 264