امام صادق(ع) در پاسخ مردي كه در مورد حشر و نشر سؤال مي كرد فرمود:

مَحْشَرُ الناسِ كُلُهُمْ اِلي بَيْتِ الْمَقْدِسِ، اِلا بُقْعَهٌ بِأَرْضِ الْجَبَلِ، يُقالُ لَها"قُمْ”

فُإِنَهُمْ يُحاسَبُونَ في حُفَرِهِمْ، و يُحْشَرُونَ مِنْ حُفَرِهِمْ إِلَي الْجَنَهِ":

“حشر و نشر همه مردم از بيت المقدس است، مگر منطقه اي در سرزمين جبل، كه"قم” ناميده مي شود.

اهل قم در قبرهاي خود محاسبه مي شوند و مستقيماً از قبرهاي خود به طرف بهشت رهسپار مي شوند".

سپس فرمود:

“أَهْلُ قُمْ مَغْفُورٌ لَهُمْ":

“اهل قم بخشيده شده هستند".

راوي برخاست و گفت:

“اي فرزند پيامبر آنچه فرموديد اختصاص به اهل قم دارد؟".

فرمود:

نِعَمْ، وَ مَنْ يَقُولُ بِمَقالَتِهِمْ":

آري مخصوص اهل قم است و كساني كه با آنها هم عقيده باشند".

سفينه البحار،ج 2ص 445

.

امام هادي(ع) روايت مي كند كه رسول اكرم(ص) در شب معراج در آسمان چهارم گنبد بسيار زيبائي ديد و از جبرئيل(ع) پرسيد كه اين گنبد چيست؟

جبرئيل عرضه داشت:

“حَبيبي مُحَمَدُ، هذِهِ صُورَهُ مَدينَهٍ يُقالُ لَها “قُمْ”

يَجْتَمِعُ فيها عِبادُاللهِ الْمُؤْمِنُونَ،

يَنْتَظِرُونَ مُحَمَداً وَ شَفاعَتَهُ لِلْقِيامَهِ وَ الْحِسابِ،

يَجْري عَلَيْهِمُ الْغَمُ وَ الْهَمُ وَ الْأَحْزانُ وَالْمَكارِهُ":

“اي حبيب من محمد اين شكل شهري است كه"قم” ناميده مي شود، بندگان مؤمن خدا در آن گرد مي آيند، انتظار حضرت محمد و شفاعت آن حضرت را براي روز قيامت و روز حساب مي كشند، غمها، اندوه ها و انواع ناملايمات، سيل آسا بر آنها فرود مي آيد".

راوي از امام هادي(ع) پرسيد:"كي آنها انتظار فرج مي كشند؟” فرمود:

“اِذا ظَهَرَ الْماءُ عَلي وَجْهِ الْأَرْضِ":

“هنگامي كه آب بر روي زمين پديد آيد".( تاريخ قم ص 25)

محدث قمي پس از نقل اين روايت مي فرمايد:

“در دوران كودكي من اين نشانه تحقق يافت و آب در قم بر روي زمين پديد آمد، از سرداب ها و تنورها آب فوران مي كرد، خانه هاي فراواني آسيب ديد، حتي محله اي به نام عربستان ويران گرديد".(بحار،ج 60ص 207)

در روايات شيعه از رسول اكرم(ص) آمده است كه در شب معراج ابليس را مشاهده فرمود كه در يكي از بقاع زمين خراميده است، پس خطاب به او فرمود:

قُمْ يا مَلْعُونُ! فَسُمِيَتْ بِذلِكَ":

“اي ملعون برخيز".

پس اين سرزمين به اين مناسبت"قم” ناميده شد.

بحار ج60ص215

.

گروهي از اصحاب در محضر امام صادق(ع) بودند، از فتنه هاي بني عباس سخن به ميان آمد، اصحاب عرض كردند كه در آن زمان به كجا بايد پناه برد؟‌ فرمود:

إِلَي الْكُوفَهِ وَ‌حَواليها وَ إِلي قُمْ وَ‌ نَواحيها":

به سوي كوفه و اطراف آن و به سوي قم و اطراف آن"،

سپس فرمود:

“في قُمْ شيعَتُنا وَ مَوالينا، وَ تَكْثُرُ فيهَا الْعِمارَهُ، وَ يَقْصُدُهَا الناسُ، وَيَجْتَمِعُونَ فيها حَتي يَكُونَ الْجُمْرُ بَيْنَ بَلْدَتِهِمْ":

“دوستان و شيعيان ما در قم هستند، در قم عمارت و ساختمان بسيار شود، مردم از همه جا به سوي قم سرازير مي شوند و در آنجا اجتماع مي كنند، تا جائي كه “جُمر” * در ميان شهر قرار مي گيرد".

بحار،ج 60ص 215

*"جُمْر” از مزارع قم بود و از نهر مزرعه كميدان مشروب مي شدو سپس مستقل گرديد. و در نزديكي خاك فرج قرار دارد.

.

امام صادق(ع) فرمود:

“إذا فُقِدَ الْأَمْنُ مِنَ الْعِبادِ، وَ رَكِبَ الناسُ عَلَي الْخُيُولِ،

وَ‌ اعْتَزَلُوا النِساءَ وَ الطيبَ، فَالْهَرَبُ الْهَرَبُ عَنْ جِوارِهِمْ":

“هنگامي كه مردم امنيت را از دست دادند، بر اسب ها تاختند و از زن ها و عطريات روي برتافتند، از مجاورت آنها دور شويد و از آنان بگريزيد".

راوي پرسيد: جانم به فدايت، در آن زمان به كدام سو بايد گريخت؟ فرمود:

“إِلَي الْكُوفَهِ وَ‌ نَواحيها، اَوْ إِلي قُمْ وَ‌ نَواحيها، فَإِنَ الْبَلاءَ مَدْفُوعٌ عَنْهُما":

“به سوي كوفه و اطراف آن، و يا به سوي قم و اطراف آن، كه بلا از آن دو دفع شده است".

تاريخ قم ص 97 و بحارج60ص214

.

از امام صادق(ع) در مورد بلاد جبل پرسيدند، فرمود:

“إِنَ فيها مَوْضِعاً يُقالُ لَهُ:"بَحْرٌ” وَ‌ يُسَمي بِقُمْ، وَ هُوَ مَعْدِنُ شيعَتِنا":

“در آنجا محلي است كه به آن دريا(احتمالاً درياچه قم مي باشد)مي گويند و به نام “قم” خوانده مي شود، آنجا مركز شيعيان ما مي باشد".

تاريخ قم ص 94