سابقاً عرض شد که یکی از دلایلی که ابن تيميه و بن باز (مفتيان وهابي) در مورد ممنوعیت جشن گرفتن ولادت پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله به آن استنادکرده وآنرا بدعت می داننداین است که می گویند خود رسول خدا اين كار را انجام نداده و در خطبه ها و سخنانش نيز به آن نپرداخته است.

   برای پاسخ به این شبهه، به کتب اهل سنتی که خود آنها مدعی هستند، استنادکرده ودلایلی ذکر میکنیم که نشان دهندۀ این است که اتفاقاً خود رسول خدا (صلي الله عليه وآله) نيز در سالگرد ولادتش، دوباره جشن عقيقه خودش را (كه شكر گزاري محسوب مي شود) تكرار كرده است و اين مطلب در روايت معتبر اهل سنت آمده و جالب اين است كه جلال الدين سيوطي يكي از علماي شناخته شده اهل سنت به اين روايت بر استحباب جشن مولودي پيامبر اسلام (صلي الله عليه وآله) استدلال كرده است.

   سيوطي بعد از اين كه فتواي ابن حجر عسقلاني (كه بعدا آن را بيان خواهيم كرد) و استناد وي را به روزه داري يهوديان در روز عاشورا به شكرانه نجات حضرت موسي عليه السلام، بيان كرده، خودش نيز بر استحباب جشن مولودي پيامبر به اين روايت استناد كرده و مي گويد:

مي گويم: براي من جشن مولودي پيامبر بر اصل ديگري آشكار شده است و آن روايتي است كه بيهقي از انس روايت كرده كه رسول خدا صلي الله عليه وآله بعد از رسيدن به مقام نبوت از جانب خودش عقيقه (قرباني) نمود با آن كه طبق روايات، عبدالمطلب براي رسول خدا صلي الله عليه و آله در روز سوم تولد ايشان عقيقه كرده بود، با اين كه عقيقه دوباره انجام نمي شود؛ پس ايشان اين كار را به خاطر شكر و حمد خدا بر اين كه او را رحمت اللعالمين قرار داده انجام داد و خواسته است اين كار را براي امت خود تشريع كند؛ چنانكه بر خودش درود مي فرستاد.
پس براي ما هم مستحب است شكر خدا را به خاطر تولد ايشان با اجتماعات مان به جا آوريم و به فقيران اطعام نماييم و كارهاي ديگري را كه موجبات خوشحالي است انجام دهيم.
الحاوي للفتاوي، ج 1، ص 188

نكته مهم در كلام سيوطي است كه مي گويد: رسول خدا جشن عقيقه را به دو جهت انجام داد؛ اظهار شكر و تشريع اين كار براي امت.

 آنگاه نتيجه مي گيرد كه جشن مولودي هم با اين معيار مستحب است.
حلبي نيز بعد از نقل روايت تصريح نموده كه سيوطي اين روايت را به عنوان يك اصل و اساس براي برگزاري جشن مولود پيامبر قرار داده است.
الحلبي، علي بن برهان الدين)، السيرة الحلبية في سيرة الأمين المأمون، ج 1، ص 130.

   روايت عقيقه رسول خدا (صلي الله عليه و آله) در منابع اهل سنت نقل شده و در اين قسمت، سخناني چند تن آنان را در صحت اين روايت ذكر مي نماييم:
مقدسي بعد از نقل روايت، به صحت سند آن تصريح كرده است:
أخبرنا محمد بن أحمد بن نصر بأصبهان أن الحسن بن أحمد الحداد أخبرهم وهو حاضر ابنا أبو نعيم ابنا سليمان بن أحمد الطبراني ثنا أحمد بن مسعود هو المقدسي قثنا الهيثم بن جميل قثنا عبد الله بن المثني عن ثمامة بن عبد الله بن أنس عن أنس أن النبي صلي الله عليه وسلم عق عن نفسه بعدما بعث نبيا إسناده صحيح.
المقدسي الحنبلي، ابوعبد الله محمد بن عبد الواحد بن أحمد، الأحاديث المختارة، ج 5 ، ص 204

ابو بكر هيثمي نيز مي گويد:
وعن أنس أن النبي صلي الله عليه وسلم عق عن نفسه بعد ما بعث نبيا رواه البزار والطبراني في الأوسط ورجال الطبراني رجال الصحيح خلا الهيثم بن جميل وهو ثقة.
از انس روايت شده كه رسول خدا صلي الله عليه وآله بعد از بعثت از جانب خودش عقيقه كرد. اين روايت را بزار و طبراني در اوسط نقل كرده و رجال طبراني رجال صحيح هستند، جز هيثم بن جميل كه آنهم ثقه است.
الهيثمي، ابوالحسن علي بن أبي بكر (متوفاي807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 4، ص 59

دمياطي نيز سند اين روايت را حسن مي داند و مي گويد:
وحسن أن يعق عن نفسه كما مر لخبر أنه صلي الله عليه وسلم عق عن نفسه بعد النبوة قال في فتح الجواد وادعاء النووي بطلانه مردود بل هو حديث حسن.
نيكواست كه از جانب خود عقيقه نمايد؛ چنانچه درروايتي كه گذشت رسول خدا از جانب خودش بعد از بعثت عقيقه انجام داد. در كتاب «فتح الجواد» گفته است: ادعاي نبوي بر باطل بودن اين روايت مردود است بلكه اين روايت حديث حسن است.
الدمياطي ، أبي بكر ابن السيد محمد شطا (معاصر) حاشية إعانة الطالبين علي حل ألفاظ فتح المعين لشرح قرة العين بمهمات الدين ، ج 2، ص 336.

با استعانت از مستندات موسسۀ تحقیقاتی حضرت ولی عصر(عج)

   الإمام الصّادق «ع»:

لإطعام مؤمن أحبّ إليّ من عتق عشر رقاب و عشر حجج. قال (نصر بن قابوس، راوي الحديث): قلت: عشر رقاب و عشر حجج؟ قال: فقال: يا نصر! إن لم تطعموه مات، أو تدلونه فيجي‏ء إلى ناصب فيسأله. و الموت خير له من مسألة ناصب. يا نصر! من أحيا مؤمنا فَكَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعاً … 

   امام صادق «ع»:

اطعام مؤمنى را دوستتر از آن دارم كه ده بنده آزاد كنم و ده حج به جاى آورم. (نصر بن قابوس، راوى حديث) مى ‏گويد: گفتم: ده بنده و ده حج؟ فرمود: اى نصر! اگر به او خوراك ندهيد

• خواهد مرد، 
• يا او را ناگزير مى ‏كنيد كه پيش دشمن برود و چيزى بخواهد،

و مرگ براى او بهتر از خواستن چيزى از دشمن است.

اى نصر! هر كه مؤمنى را زنده كند، چنان است كه همه مردم را زنده كرده باشد …

الحیاة،محمدرضاحکیمی، ترجمه احمد آرام،ج5،ص318

1- مرحوم قطب الدّين راوندي روايت كرده است:

روزي از امام جعفر صادق عليه السلام سوال كردند: روزگار خود را چگونه سپري مي فرمائي؟

حضرت در جواب فرمود: عمر خويش را بر چهار پايه و ركن اساسي سپري مي نمايم:

مي دانم آنچه كه روزي براي من مقدر شده است، به من خواهد رسيد و نصيب ديگري نمي گردد.

مي دانم داراي وظائف و مسئوليت هائي هستم، كه غير از خودم كسي توان انجام آن ها را ندارد.

مي دانم مرا مرگ در مي يابد و ناگهان بدون خبر قبلي مرا مي ربايد؛ پس بايد هر لحظه آماده مرگ باشم.

و مي دانم خداي متعال بر تمام امور و حالات من آگاه و شاهد است و بايد مواظب اعمال و حركات خود باشم. (مستدرك الوسائل، ج 12، ص 172).

2-مرحوم نراقي در كتاب ارزشمند خود آورده است:

شخصي نزد امام جعفر صادق عليه السلام حضور يافت؛ و عرضه داشت: ياابن رسول اللّه! پدرم پير و ضعيف گشته است به طوري كه همانند بچه كوچك بايد در خدمت او باشم؛ و نيز او را براي قضاء حاجت بغل مي كنم.

حضرت فرمود: چنانچه توان داشته باشي بايد اين كار را ادامه دهي؛ و نيز بايد با كمال ملاطفت و مهرباني برايش لقمه بگيري و دهانش بگذاري.

و انجام اين امور فرداي قيامت، راه ورود به بهشت را برايت آسان مي گرداند. (جامع السّعادات، ج 2، ص 265.)

3- بعضي از بزرگان همانند مرحوم إربلي حكايت كرده اند:

روزي مگسي بر صورت منصور دوانيقي نشست و منصور با دست خود آن را دور ساخت، مگس بار ديگر برگشت و بر همان جاي اوّل نشست و باز منصور آن را دور كرد.

و اين كار چند مرتبه تكرار شد تا آن كه منصور به خشم آمد، در همان حال، امام جعفر صادق عليه السلام وارد شد.

منصور گفت: ياابن رسول اللّه! خداوند متعال براي چه مگس را آفريده است؟

حضرت در پاسخ فرمود: براي آن كه به وسيله آن، جبّاران را ذليل و متواضع گرداند. (كشف الغمّة: ج 2، ص 373)

4- در روايات متعدّدي وارد شده است:

هرگاه كه امام جعفر صادق عليه السلام در باغستان و مزرعه، بيل در دست داشته و مشغول كشاورزي و كارگري مي بود؛ و اصحاب و دوستان، حضرت را با آن حالت مشاهده مي كردند، عرضه مي داشتند: ياابن رسول اللّه! چرا در اين موقعيت خود را به زحمت انداخته ايد؟! اجازه فرمائيد تا ما كمك كنيم و شما استراحت نمائيد؟

حضرت در جواب مي فرمود: مرا به حال خود وا گذاريد، من علاقه مندم كه خداوند مرا در حالتي مشاهده نمايد كه با دست خود زحمت مي كشم و كار مي كنم و جسم خود را براي بدست آوردن روزي حلال به زحمت و مشقت انداخته ام. (كافي،ج 5، ص 76)

5- صفوان جمّال حكايت كند:

روزي در خدمت آن حضرت بودم، كه فرمود: اي صفوان! آيا تعداد سفيران و پيامبراني را كه خداوند متعال براي هدايت بندگان؛ مبعوث گردانيده است، مي داني؟

عرض كردم: خير، نمي دانم.

امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند يك صد و بيست و چهار هزار پيغمبر بر انگيخت و به همان تعداد نيز وصي و جانشين منصوب و معرفي كرده، كه تمامي آن ها اهل صدق حديث و اداي امانت و زاهد در امور دنيا بوده اند.

سپس حضرت در ادامه فرمايش خود افزود: خداوند متعال پيغمبري بهتر و با فضيلت تر از حضرت محمد مصطفي صلي الله عليه و آله نفرستاد.

و نيز جانشيني بهتر و با فضيلت تر از جانشين آن بزرگوار يعني؛ حضرت اميرالمؤمنين امام علي بن ابي طالب عليه السلام معرّفي نكرده است. (بحارالانوار: ج 16، ص 352)

    «ميرعلي هندي » كه از علماي نامدار اهل سنت است و در همين دوره معاصر مي زيست درباره عظمت علمي و اخلاقي امام صادق عليه السلام مي گويد:

آراء و فتاواي ديني تنها نزد سادات و شخصيت هاي فاطمي رنگ فلسفي به خود گرفته بود. گسترش علم در آن زمان، روح بحث و جستجو را برانگيخته بود و بحث ها و گفتگوهاي فلسفي در همه اجتماعات رواج يافته بود. شايسته ذكر است كه رهبري اين حركت فكري را حوزه علمي اي كه در مدينه شكوفا شده بود، بر عهده داشت. اين حوزه را نبيره علي بن ابي طالب عليه السلام به نام امام جعفر كه «صادق » لقب داشت، تاسيس كرده بود. او پژوهشگري فعال و متفكري بزرگ بود و با علوم آن عصر به خوبي آشنايي داشت و نخستين كسي بود كه مدارس فلسفي اصلي را در اسلام تاسيس كرد.

در مجالس درس او تنها كساني كه بعدها مذاهب فقهي را تاسيس كردند، شركت نمي كردند بلكه فلاسفه و طلاب فلسفه از مناطق دور دست در آن حاضر مي شدند.

«حسن بصري » موسس مكتب فلسفي «بصره » و «واصل بن عطا» موسس مذهب «معتزله »، از شاگردان او بودند كه از زلال چشمه دانش او سيراب مي شدند.

سيره پيشوايان، ص 352.

   ابوالفتح محمد بن ابي القاسم اشعري معروف به «شهرستاني »(479-547 ه .ق) در كتاب گرانسنگ «الملل و النحل » درباره عظمت امام صادق عليه السلام مي نويسد:

«و هو ذو علم عزيز في الدين و ادب كامل في الحكمه و زهر بالغ في الدنيا و ورع تام عن الشهوات»؛

امام صادق عليه السلام در امور و مسايل ديني، از دانشي بي پايان و در حكمت، از ادبي كامل و نسبت به امور دنيا و زرق و برق هاي آن، از زهدي نيرومند برخوردار بود و از شهوت هاي نفساني دوري مي گزيد.

حيات فكري و سياسي امامان شيعه، ص 330

   محمد ابوزهره از ديگر نويسندگان جهان اسلام و از انديشمندان به نام، در كتابي كه به نام الامام الصادق به رشته تحرير كشيده است درباره حضرت مي نويسد:

«امام صادق(عليه السلام) در طول مدت زندگي پر بركتش هميشه در طلب حق بود و هرگز پرده اي از ريب و شك و ترديد بر قلب او مشاهده نشد و كارهايش به مقتضيات كج انديشي سياستمداران زمانش رنگ نباخت و لذا هنگامي كه رحلت فرمود عالم اسلامي فقدان او را كاملا حس كرد زيرا كه ياد او هر زباني را عطرآگين مي ساخت و همه علماء و انديشمندان بر فضل او اجماعاً معترفند.»

و اضافه مي كند:

«علماء اسلام در هيچ مسأله اي آنگونه كه بر فضل امام صادق و دانش او اجماع نموده اند عليرغم اختلاف طوائفشان در امري به اين شكل اجماع ننموده اند و تعداد زيادي از ائمه اهل تسنن هستند كه معاصر با ايشان بودند و هم عصر با ايشان زيسته و از محضر مباركشان فيض برده اند و بدين سان وي به پيشوايي علمي زمانش كاملا شايسته بوده همچنان كه اين شايستگي را قبل از او پدر و جدش و نيز عمويش زيد رضي الله عنهم اجمعين داشته اند. و همه پيشوايان راه هدايت به آنها اقتداء نموده و از حرف هاي آنها اقتباس نموده اند.»

مركز جهاني اطلاع رساني آل البيت عليهم السلام، شبكه امام صادق عليه السلام